14 نكته درمانى
جورجيا ماسمن داراى پنج خصلت مشترك با ميليونها فردى بود كه به پسوريازيس مبتلا بودند:
1) پسوريازيس وى منحصر به فرد بود مثل خود وى، يكتا و متفاوت.
2) آنچه كه در مورد بعضىها مؤثر بود، دربارهى وى مؤثر نبود.
3) آنچه كه در مورد وى مؤثر بود، در مورد بعضىها ممكن بود مؤثر نباشد.
4) درمان دربار اول مؤثر بود، در بار دوم ميزان آن كمتر و در بار سوم اصلا.
5) وى نمىدانست كه چرا اين بيمارى را گرفته است.
هنگامى كه به پسوريازيس مىرسيم پزشكى مدرن امروز قطعا ناكافى به نظر مىرسد.
پسوريازيس بيمارىاى است كه در آن سلولهاى پوست، دست به خودكشى مىزنند. در حالت عادى، سلولهاى پوست هر 30 روز يك بار خود را تجديد مىكنند. اين زمانى است كه سلول جديد خود را از داخلىترين لايه پوست به سطح پوست مىرساند. در پسوريازيس، اين سلول سه روزه به سطح مىرسد گويى كه بدن ما، ترمز بريده باشد و نتيجه آن ايجاد مناطق برجسته پوستى به نام پلاك است كه اغلب قرمز و خارشدار است. وقتى كه سلولها به سطح رسيدند مثل سلولهاى عادى مىميرند؛ اما چون تعداد آنها زياد است پلاك برجسته شروع به سفيد شدن و پوستهريزى سلولهاى مرده مىكند. پسوريازيس اغلب در دورههاى عود و نشست قرار دارد و دوره عود آن، معمولا در زمستان است.
گاهى وقتها، در طول ماهها و سالها ناپديد مىشود و مىتواند با گذشت سن، بدتر با بهتر شود. درمانى براى آن وجود ندارد. اما كارهاى زيادى را مىتوانيد براى خود انجام دهيد. يادتان باشد درمانى كه در مورد ديگران مؤثر است، ممكن است روى شما اثر بگذارد. شما بايد نقشه جنگ خود را طراحى و تجربه كنيد. در زير روشهايى را كه بايد امتحان كنيد، آمده است:
به زندگى نگاه جديدى داشته باشيد.
فيليپ آندرسون «استاد و رئيس بخش پوست دانشگاه ميسورى» مىگويد: مهمترين نكته پذيرش اين بيمارى توسط فرد مبتلاست. شما بايد توجه خود را بر اداره كردن آن متمركز كنيد و از وخيمتر شدن آن جلوگيرى كنيد. انرژى خود را صرف جار و جنجال در مورد هر برآمدگى پوستى نكنيد. اين ايده خوبى نيست.
دكتر ميلر مىگويد: من بعضى از بيمارانم را دوبار در سال مىبينم. هيچ قانونى وجود ندارد كه بگويد هر شخص پسوريازيسى از تمام ضايعات بدنش خلاص مىشود. من دو دستم را در حدود سى سانتىمتر دور از هم نگه مىداشتم و به آنها مىگفتم: تلاش بيشترى لازم است تا شما به 80% بهبودى برسيد. سپس بازوهايم را به بيرون كش مىدادم و مىگفتم: براى 20% باقى مانده اين كارى است كه بايد انجام دهيد: ياد بگيريد كه با آن زندگى كنيد. وقتى فكر كنيد كه درمانها به انتهاى خط رسيده و شما از الف تا ى را رفتهايد، دوباره از الف شروع مىكنيد. پسوريازيس خفيف به وسيله درمانهاى زير به طور كامل كنترل مىشود:
تنه خود را لغزنده كنيد.
نرمكنندهها در صدر فهرست درمان هر متخصص پوست قرار دارد. پوست پسوريازيس خشك است و باعث بدتر شدن و پوسته ريزى و افزايش خارش مىشود. نرمكنندهها كمك مىكنند كه پوست آب خود را نگه دارد. مادهى نرم كننده مىتواند روغن بدن غير محرك مورد علاقهتان و يا چيز معمولىاى مثل چربى گياهى يا وازلين باشد.
آنها بعد از استحمام، بيشترين اثر را دارند؛ زمانى كه هنوز خيس هستيد (براى احتياط از حمام روغن اجتناب كنيد كه مىتواند وان حمام را مثل يخ ليز كند).
به دنبال خورشيد باشيد.
با قرار گرفتن منظم در برابر نور شديد خورشيد 95% بيماران پسوريازيس بهبود مىيابند. به نظر مىرسد كه بيمارى در زمستان بدتر مىشود و يا در آب و هواى متغير و مرطوب كه داراى هواى خشك و گرم است. اشعههاى ماوراء بنفش با پسوريازيس به مقابله مىپردازند و اشعه ماوراء بنفش نوع B سريعترين اثر را دارد. اما از طرف ديگر اشعههاى ماوراء بنفش نوع B منجر به آفتاب سوختگى مىشود و خطر سرطان پوست را بالا مىبرد و ممكن است منجر به ايجاد ضايعات جديد در مناطق غير درگير در بيماران پسوريازيس شود.
البته يك راه فرار وجود دارد؛ ضد آفتاب. منافع استفاده از سايبان مىتواند خطر سرطان پوست و گسترش پسوريازيس را كاهش دهد. از ضدآفتاب در مناطقى از پوست استفاده كنيد كه پسوريازيس ندارند و به طور كامل در معرض نور خورشيد قرار دارند.
لامپ را روشن كنيد.
يك لامپ اشعههاى ماوراء بنفش نوع B كوچك براى درمان پلاكهاى پسوريازيس بخريد. نياز هر شخص فرق مىكند. بنابراين با پزشك خود مشورت كنيد. شايد لامپهاى اشعههاى ماوراء بنفش نوع B را كه در مؤسسات برنزه كردن پوست به كار مىرود، ترجيح دهيد؛ اما اين ضعيفتر است و نياز به وقت بيشترى براى اثردهى دارد.
از تار استفاده كنيد.
قطران زغال سنگ، معمولا ضعيفتر از موارد معمول تجويزى مىباشد اما مىتواند در درمان پسوريازيس مؤثر باشد. شما مىتوانيد مستقيما تار )TAR( را روى پلاكها بماليد و يا خود را داخل روغن حمام تار قرار دهيد و يا سرتان را با شامپو تار بشوييد. از آنجا كه تار تجويزى باعث ايجاد رنگ و بو مىشود. بعد از مدتى بايد آنها را از روى بدن شست، اما بعضى از انواع آن مىتواند براى افزايش اثر درمان اشعههاى ماوراء بنفش نوع B يا نور خورشيد روى بدن باقى بماند.
تار، حساسيت پوست را به خورشيد افزايش مىدهد. دكتر ميلر مىگويد: بعضى از انواع جديد محصولات تار ظريفتر و از نظر زيبايى قابل قبولتر هستند. اين نوع، به صورت ژل عرضه مىشود. آنها مثل تار بو نمىدهند و مىتوان آنها را روزانه به كار برد و به آسانى شسته مىشوند. وى اين احتياط را تذكر مىدهد: اگر هر گونه محصول تارى، ايجاد سوختگى يا حساسيت كرد، استفاده از آن را متوقف كنيد. تار هرگز نبايد روى پوست باز و خراشيده به كار رود.
حمام گرم و مرطوب بگيريد.
حمامها و استخرهاى شناى آب، براى پسوريازيس عالى هستند. اين حمام باعث صاف شدن و از بين رفتن پوستهها مىشود. اما آب داغ خارش را افزايش مىدهد.
و يا حمام سرد و مرطوب بگيريد.
حمام آب سرد همراه با يك فنجان سركه سيب، براى خارش بسيار عالى است. روش مؤثر ديگر، استفاده از يخ است. فقط چند قطعه يخ را به داخل كيسه پلاستيك كوچك بيندازيد و آن را روى پوست ضايعهدار بگذاريد.
از كورتيزون براى ضايعات كوچك و محدود استفاده كنيد.
كرمهاى معمولى كورتيزوندار از نوع تجويزى آن ضعيفترند اما ارزش امتحان كردن را دارند و در مناطق تناسلى و صورت استفاده از آنها ايمنتر است. اما اگر شما هميشه از اين دارو در اين مناطق استفاده كنيد تأثير آن كاهش مىيابد و هنگامى كه استعمال آن را قطع كنيد پسوريازيس دوباره عود مىكند. تا وقتى از اين كرم استفاده كنيد كه بهبودى ديده شود و كمكم استعمال آن را قطع كنيد.
روى ضايعات پسوريازيس را بپوشانيد.
تحقيقات نشان داده كه پوشاندن ضايعات با نوار يا پوشش پلاستيكى در طول روزها و هفتهها مىتواند ضايعات را پاك كند. مخصوصا اگر كرم كورتيزون اول به كار رود؛ اگرچه اين درمان براى مناطق كوچك و محدود كه بيشتر از يك سكه نباشد مؤثر است. شما بايد مراقب باشيد چرا كه ممكن است پوست عفونى و چسبناك و پسوريازيس وخيمتر شود.
به پوست آسيب نرسانيد.
ضايعات جديد معمولا روى پوست آسيب ديده ظاهر مىشوند. محققان اعتقاد دارند كه تروما و ضربه به پوست، بدن را در حالت غيركنترل قرار مىدهد.
اگر اضافه وزن داريد، وزن خود را كم كنيد.
اضافه وزن يكى از مهمترين عوامل مرتبط به پسوريازيس مىباشد. كم كردن وزن در بيماران پسوريازيسى مىتواند مفيد باشد. اگر اضافه وزن خود را كاهش دهيد و در وزن طبيعى خود باقى بمانيد، پسوريازيس معمولا بهتر مىشود.
استرس را از خود دور كنيد.
دكتر ميلر گزارش مىدهد كه من دخترى را ديدم كه پس از مرگ پدرش از نوك سر تا انگشتهاى پايش دچار ضايعات پسوريازيسى شد. مدارك غير قابل انكارى وجود دارد كه نشان مىدهد استرس، پسوريازيس را تحريك مىكند. اگر شما در ساحل دريا دراز كشيده باشيد، احساس بهترى خواهيد داشت. حتى رفتن به بيمارستان براى جراحى پسوريازيس شما را بهتر مىكند. اگر چه استرسزا است ولى آرامش دهنده است و از شما مراقبت مىشود. دورى از استرسهاى روزانه مفيد است.
به ماهىگيرى برويد.
نه؛ اين استرسزا نيست. اين راهى است كه شما كپسولهاى روغن ماهى حاوى اسيد چرب را به رژيم غذايى خود اضافه كنيد. دكتر ونيشازيبوه »استاد پوست و بيوشيمى دانشگاه كاليفرنيا« مىگويد: اين كپسولها روى 60 % افراد مطالعه شده، مؤثر بوده است. ضخامت ضايعات همراه با خارش و قرمزى آن كاهش پيدا كرده است.
اما نكات هشدار دهندهاى نيز وجود دارد. در بعضى از افراد هيچ بهبودىاى حاصل نمىشود و در بعضىها حتى وضعيت بدتر نيز مىشود و هيچگونه ضمانتى وجود ندارد. مطالعات اوليه، كوتاه مدت و كوچك بوده است. بنابراين نتايج به دست آمده زيا قاطع نيست. ما هيچ گونه عارضه منفى نديديم اما در مدت طولانىتر مصرف ممكن است عوارضى ديده شود. به طور مثال روغن ماهى مىتواند اثر بعضى از داروهايى را كه مىخوريد كاهش دهد. اگر از اين كپسولها مصرف مىكنيد با پزشك خود مشورت كنيد از طرفى همه روغنهاى ماهى مشابه هم نيستند.
اگرچه افراد مورد مطالعه 11 تا 14 گرم در روز مصرف مىكردند، اما شما مىتوانيد با نصف اين مقدار نيز به نتيجه مطلوب برسيد اما حتما با پزشك خود هماهنگ كنيد.
عفونتها را درمان كنيد.
بين عفونتها و شروع پسوريازيس ارتباط ثابت شدهاى وجود دارد. در شروع عفونت، پسوريازيس موجود وخيمتر هم مىشود. ما بچههايى را ديدهايم كه بعد از ابتلا به عفونت گلويى استرپتوكوكى، در عرض دو هفته دچار پسوريازيس در تمام بدنشان شدهاند. راهحل، درمان سريع و درست هر گونه عفونت ايجاد شده و توجه كافى به پسوريازيس در صورت ايجاد هر گونه عفونت است.
منبع : دايرة المعارف پزشك خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا ،مترجمان : دکتر حسن کریمی یزدی و دکتر پدرام مصطفایی ،انتشارات سپهر اندیشه - 1387
