نگاهي به اوضاع جاري در افغانستان
گفتگو با حجت الاسلام و المسلمين محمد رشيد انصاري بهسودي از روحانيون مبارز افغانستان
خاطره ديگري که از علامه بلخي دارم اين است که روزي نزديک غروب آفتاب در منطقه افشار در غرب کابل همراه دو نفر از طلبه ها که يکي شان برادرم آقاي سرشار و ديگري آقاي رحيمي بود با آقاي بلخي برخورد کرديم. او لباس سفيد به تن داشت و از مراسم تدفين يکي از مؤمنين بازگشته بود. به او سلام و احوالپرسي کرديم و او عباي خود را زير انداز کرد و تا دم غروب در کنار خيابان هم نشستيم و سرگرم بحث شديم. آقاي بلخي آن روز، روزه دار بود و ما را به افطار دعوت کرد. بعد از افطار هم آقايان که طلبه بودند، سرگرم بحث و صحبت شدند، من که در آن زمان کودک هفت ساله بودم متوجه بحث هاي آن ها نبودم ولي آقاي بلخي گاهي با من شوخي مي کرد، و مي پرسيد که آيا کابل بهتر است يا هزاره جات؟ من به او گفتم کابل. ولي او مي گفت هزاره جات بهتر است. مي خواهم به اين نکته اشاره کنم که او با کودکان خيلي مهربان بود. چون در سن هفت سالگي بودم خاطره اي بيشتري ندارم.
شهيد بلخي نيز از اين قاعده مستثني نبود. يک عده افراد مغرض و يا متحجري وجود داشتند که او را تکفير کردند. در عين حال افرادي بودند که مشتاق صحبت ها و پندهاي او بودند. هرجا که او سخنراني مي کرد قشر جوان و علاقمند دنبال او بودند. جوانان بسياري را جذب سخن خود کرده بود. سفرهايي که به حوزه هاي علميه نجف اشرف و قم و مشهد داشت و به ديدار علماي بزرگ و مراجع تقليد مي رفت. طلبه هاي زيادي با او ديدار مي کردند. خلاصه هر جا که صحبت مي کرد وضعيت نويي را پديد مي آورد. برخي از بزرگان در قم همچون آيت الله العظمي مکارم شيرازي نقل کرده اند که آن روزي که علامه بلخي به قم آمد وضع حوزه را دگرگون کرد. طلبه هاي مرده و کم تحرک به طلبه هاي زنده و پويا تبديل شدند. حوزه خمود به حوزه متحرک تبديل شد. لذا طبيعي است که طبقه جوان خريدار سخنان او بودند. ولي طبقات ديگري هم بودند که او را فردي شرور و مخالف دين مي دانستند. مخصوصاً حکومت طاغوتي وقت از وجودش بسيار در هراس و نگراني به سر مي برد.
وقتي که شهيد بلخي به ديدار آيت الله العظمي سيد محسن حکيم رئيس حوزه علميه نجف اشرف در عراق رفت، ابتدا راهش ندادند. به اين علت که افراد تنگ نظر، بدگويي و سعايت علامه بلخي را براي آقاي حکيم کرده بودند. آن ها گفته بودند فقط پنج دقيقه بيشتر اجازه صحبت با آقاي بلخي را ندهيد. ولي وقتي که ديدار صورت گرفت و آيت الله حکيم به استقبال علامه بلخي حرکت کرد، چنان مجذوب او شد که اطرافيان خود را از اطاق بيرون کرد و جلسه خصوصي با او تشکيل داد. در پايان ديدار يکدست عمامه و عباي خود را به رسم يادبود به بلخي هديه کرد و به او گفت که اين عبا توسط يکي از دوستان مخصوصاً براي من بافته شده است.
نقل کرده اند که آيت الله حکيم به اطرافيان خود گفته بود: «خدا نيامرزد افرادي را که از او بدگوي و سعايت کردند! علامه بلخي يک جامعه شناس اسلامي است آقاي خميني را نگاه کنيد که شخصيت هاي اسلامي را خوب مي شناسد و افرادي را سراغ آن ها مي فرستد. در حالي که ما قبلاً ديد منفي نسبت به او داشتيم.»
من معتقدم که اين موضع آيت الله حکيم از آنجا ناشي بوده که علامه بلخي هنگام خروج از بيت آيت الله حکيم با فرستاده امام خميني (ره) رو به رو شده که آمده بود آقاي بلخي را به بيت امام راهنمايي کند. اين نشان مي دهد که شخصيت هاي خدمتگزار در طول تاريخ هميشه مظلوم واقع شده اند و بعد از شهادت شان شناخته شدند. از زمان حضرت علي (ع) تاکنون همين طور بوده است. مانند علامه بلخي، افراد بسياري وجود داشتند که در زمان حيات خود شناخته نمي شدند.
نگاه کنيد شهيد بلخي در مدتي که در زندان بوده اشعار زيادي مي سروده است. ولي کساني بودند که اشعارش را چون دانه هاي ياقوت و مرواريد جمع آوري و به مردم مي رسانيدند. واقعاً يکي از نشانه هاي مظلوميت بلخي اين است که به مدت 15 سال در زندان بسر برد. وقتي هم که از زندان آزاد شد، او را فردي ضد اسلام، امنيت، ترقي کشور و محکوم معرفي کردند.
البته افغانستان به طور صد در صد در اشغال استعمار انگليس نبوده است. ولي انگليس در کشورمان کار کرده و قطعاً طرفداراني هم دارد.
شما زماني براي خروج نيروهاي شوروي مبارزه کرده ايد. اکنون چرا براي خروج نيروهاي آمريکايي مبارزه نمي کنيد؟ آيا از حضور آمريکايي ها راضي هستيد؟
خير ما قطعاً از حضور آمريکايي ها و غربيي ها راضي نيستيم. امروزه وجود آمريکايي ها بار سنگيني بر دوش ما است. ما آمريکا را خطرناک تر از شوروي مي دانيم. ما عملاً در جبهه جنگ با طالبان شکست خورده ايم. توان استقامت و مقاومت را نداشتيم. چون اکثريت گروه هاي جهادي به سمت حمايت آمريکا رفتند. برخي از اين گروه ها از آمريکا براي حضور در افغانستان دعوت کردند. منتهي مبارزه فرهنگي خود را ادامه مي دهيم.
منبع: شاهد ياران شماره 64
درآمد
گفته شده که شما از کودکي با شهيد بلخي آشنا بوده ايد. بفرماييد که از ايشان چه خاطراتي داريد؟ علاقمنديم با همان ذهنيت دوران کودکي اين خاطرات را بيان کنيد؟
خاطره ديگري که از علامه بلخي دارم اين است که روزي نزديک غروب آفتاب در منطقه افشار در غرب کابل همراه دو نفر از طلبه ها که يکي شان برادرم آقاي سرشار و ديگري آقاي رحيمي بود با آقاي بلخي برخورد کرديم. او لباس سفيد به تن داشت و از مراسم تدفين يکي از مؤمنين بازگشته بود. به او سلام و احوالپرسي کرديم و او عباي خود را زير انداز کرد و تا دم غروب در کنار خيابان هم نشستيم و سرگرم بحث شديم. آقاي بلخي آن روز، روزه دار بود و ما را به افطار دعوت کرد. بعد از افطار هم آقايان که طلبه بودند، سرگرم بحث و صحبت شدند، من که در آن زمان کودک هفت ساله بودم متوجه بحث هاي آن ها نبودم ولي آقاي بلخي گاهي با من شوخي مي کرد، و مي پرسيد که آيا کابل بهتر است يا هزاره جات؟ من به او گفتم کابل. ولي او مي گفت هزاره جات بهتر است. مي خواهم به اين نکته اشاره کنم که او با کودکان خيلي مهربان بود. چون در سن هفت سالگي بودم خاطره اي بيشتري ندارم.
آيا علامه بلخي به منزل پدرتان هم مي آمد؟
خاطره ديگري از اين دو ديدار نداريد؟
منظور از شبهه آکل و ماکول چيست؟
پدرتان درباره شهيد بلخي چه ديدگاهي داشت؟
در حال حاضر شهيد بلخي چه جايگاهي در حوزه هاي علميه افغانستان دارد؟
شهيد بلخي نيز از اين قاعده مستثني نبود. يک عده افراد مغرض و يا متحجري وجود داشتند که او را تکفير کردند. در عين حال افرادي بودند که مشتاق صحبت ها و پندهاي او بودند. هرجا که او سخنراني مي کرد قشر جوان و علاقمند دنبال او بودند. جوانان بسياري را جذب سخن خود کرده بود. سفرهايي که به حوزه هاي علميه نجف اشرف و قم و مشهد داشت و به ديدار علماي بزرگ و مراجع تقليد مي رفت. طلبه هاي زيادي با او ديدار مي کردند. خلاصه هر جا که صحبت مي کرد وضعيت نويي را پديد مي آورد. برخي از بزرگان در قم همچون آيت الله العظمي مکارم شيرازي نقل کرده اند که آن روزي که علامه بلخي به قم آمد وضع حوزه را دگرگون کرد. طلبه هاي مرده و کم تحرک به طلبه هاي زنده و پويا تبديل شدند. حوزه خمود به حوزه متحرک تبديل شد. لذا طبيعي است که طبقه جوان خريدار سخنان او بودند. ولي طبقات ديگري هم بودند که او را فردي شرور و مخالف دين مي دانستند. مخصوصاً حکومت طاغوتي وقت از وجودش بسيار در هراس و نگراني به سر مي برد.
آيا حوزه هاي علميه افغانستان در حال حاضر به اين نتيجه رسيده اند که راه شهيد بلخي را ادامه دهند؟
مردم باور نداشتند که مسلمان هم مي تواند استقلال و آزادي فکري داشته باشد و مي توانند حکومت را اداره کنند. مردم آن زمان اين مسائل را درک نمي کردند. امروزه اکثريت مردم افغانستان بر مبناي انديشه بلخي حرکت مي کنند، و قدرشناس او هستند. امروز اگر سياستمداران چيزي دارند در واقع از شهيد بلخي و انديشه هاي اوست.
گفته شده که شهيد بلخي در نجف اشرف با امام خميني (ره) ديدار کرده است. بفرماييد که ديدگاه هاي امام چه تأثيري بر انديشه بلخي داشته است؟
وقتي که شهيد بلخي به ديدار آيت الله العظمي سيد محسن حکيم رئيس حوزه علميه نجف اشرف در عراق رفت، ابتدا راهش ندادند. به اين علت که افراد تنگ نظر، بدگويي و سعايت علامه بلخي را براي آقاي حکيم کرده بودند. آن ها گفته بودند فقط پنج دقيقه بيشتر اجازه صحبت با آقاي بلخي را ندهيد. ولي وقتي که ديدار صورت گرفت و آيت الله حکيم به استقبال علامه بلخي حرکت کرد، چنان مجذوب او شد که اطرافيان خود را از اطاق بيرون کرد و جلسه خصوصي با او تشکيل داد. در پايان ديدار يکدست عمامه و عباي خود را به رسم يادبود به بلخي هديه کرد و به او گفت که اين عبا توسط يکي از دوستان مخصوصاً براي من بافته شده است.
نقل کرده اند که آيت الله حکيم به اطرافيان خود گفته بود: «خدا نيامرزد افرادي را که از او بدگوي و سعايت کردند! علامه بلخي يک جامعه شناس اسلامي است آقاي خميني را نگاه کنيد که شخصيت هاي اسلامي را خوب مي شناسد و افرادي را سراغ آن ها مي فرستد. در حالي که ما قبلاً ديد منفي نسبت به او داشتيم.»
من معتقدم که اين موضع آيت الله حکيم از آنجا ناشي بوده که علامه بلخي هنگام خروج از بيت آيت الله حکيم با فرستاده امام خميني (ره) رو به رو شده که آمده بود آقاي بلخي را به بيت امام راهنمايي کند. اين نشان مي دهد که شخصيت هاي خدمتگزار در طول تاريخ هميشه مظلوم واقع شده اند و بعد از شهادت شان شناخته شدند. از زمان حضرت علي (ع) تاکنون همين طور بوده است. مانند علامه بلخي، افراد بسياري وجود داشتند که در زمان حيات خود شناخته نمي شدند.
نگاه کنيد شهيد بلخي در مدتي که در زندان بوده اشعار زيادي مي سروده است. ولي کساني بودند که اشعارش را چون دانه هاي ياقوت و مرواريد جمع آوري و به مردم مي رسانيدند. واقعاً يکي از نشانه هاي مظلوميت بلخي اين است که به مدت 15 سال در زندان بسر برد. وقتي هم که از زندان آزاد شد، او را فردي ضد اسلام، امنيت، ترقي کشور و محکوم معرفي کردند.
شما به عنوان يکي از کادرهاي سازمان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي افغانستان بفرماييد که سازمان هاي جهادي در دوران انقلاب چه ديدگاهي به شهيد بلخي داشتند؟
حزب وحدت با آثار علامه بلخي چه برخوردي داشت؟
چه شخصي براي اين حزب الگو بود؟ امام خميني (ره) بود؟ چه کسي بود؟
آيا در تاريخ معاصر افغانستان نهضت علامه بلخي اولين نهضت بود، يا نهضت هاي اصلاحگرايانه ديگري هم وجود داشتند؟
اقوام افغانستان مانند پشتون، ازبک و تاجيک چه ديدگاهي نسبت به شهيد بلخي داشتند؟
زماني که شهيد بلخي را به زندان بردند چرا هيچ يک از علماي افغانستان واکنشي نشان نداد؟
حضرتعالي به عنوان يکي از فعالان پيشين جنبش هاي جهادي بفرماييد که علت اختلافات در درون سازمان هاي جهادي شيعه چه بوده است؟
آيا سازمان هاي جهادي شيعه به غير از ايران از کشور ديگري هم کمک دريافت مي کردند؟
من شخصاً معتقدم که آمريکا در دامن زدن به جنگ داخلي ميان ساير سازمان هاي جهادي پس از خروج قواي شوروي از افغانستان نقش اساسي داشته است. منتهي ما شکست خورديم و امروز آمريکا وارد کشورمان شد. لذا ملاحظه مي کنيد که جنگ داخلي خطرناکتر از جنگ خارجي است.
در تاريخ اسلام جنگ هايي داخلي، مانند جنگ صفين و جنگ جمل همواره تکرار مي شود. جنگ هاي داخلي افغانستان در دوران دولت موقت در واقع جنگ خارجي بود ولي ابزار جنگ مردم افغانستان بودند.چه دولت هايي به جنگ داخلي در افغانستان دامن مي زدند؟
سازمان سپاه پاسداران انقلاب اسلامي افغانستان چه سرنوشتي دارد؟
آقاي اکبري به عنوان نماينده پارلمان چه کارهاي مثبتي براي شيعيان انجام داده است؟
آيا انگليسي ها همچنان در افغانستان نفوذ دارند؟
البته افغانستان به طور صد در صد در اشغال استعمار انگليس نبوده است. ولي انگليس در کشورمان کار کرده و قطعاً طرفداراني هم دارد.
شما زماني براي خروج نيروهاي شوروي مبارزه کرده ايد. اکنون چرا براي خروج نيروهاي آمريکايي مبارزه نمي کنيد؟ آيا از حضور آمريکايي ها راضي هستيد؟
خير ما قطعاً از حضور آمريکايي ها و غربيي ها راضي نيستيم. امروزه وجود آمريکايي ها بار سنگيني بر دوش ما است. ما آمريکا را خطرناک تر از شوروي مي دانيم. ما عملاً در جبهه جنگ با طالبان شکست خورده ايم. توان استقامت و مقاومت را نداشتيم. چون اکثريت گروه هاي جهادي به سمت حمايت آمريکا رفتند. برخي از اين گروه ها از آمريکا براي حضور در افغانستان دعوت کردند. منتهي مبارزه فرهنگي خود را ادامه مي دهيم.
ولي به نظر مي رسد که از وضع موجود راضي هستيد؟
و شما آرام نشسته ايد؟
با توجه به اينکه مردم افغانستان مردمي فداکار هستند چرا متحد نمي شوند و راهکار جنبش هاي ديگري مانند حزب الله لبنان را تجربه نمي کنند؟
مشکل شما فقط دخالت بيگانگان بوده يا رياست طلبي و خودخواهي برخي از سران هم در اين اختلافات نقش داشته است؟
به عنوان آخرين سؤال بفرماييد که آينده افغانستان را چگونه مي بينيد؟
منبع: شاهد ياران شماره 64
/ج
