میرزا ابوالقاسم سکوت
وی عارف مشهور قرن سیزدهم هجری است وی از مشایخ سلوکی شیراز بود . وی پس از کسب علوم اولیه به قصد یافتن مرد کاملی به اصفهان رفت و در نائین بخدمت حاج عبدالوهاب نائینی رسید و به اشاره وی به ریاضات شدید و مسافرتهای مختلف پرداخت . دو سفر به مکه و مدینه مشرف شد . پس از وفات استادش مدت چهار سال دیوانه وار در کاشان و اصفهان بسر آورد و سپس به شیراز مراجعت نمود وی در سال 1339 هجری در شیراز بدرود حیات گفت و بنا به وصیت او وی را در پائین قبر حضرت احمد بن موسی دفن کردند.فرهنگ شیرازی
وی از شعرا و خوش نویسان شیراز بود . مرحوم روحانی وصال برادر زاده وی در شرح حال او می نویسد فرهنگ چهارمین فرزند میرزا شفیع وصال است نامش ابوالقاسم و مختلص به فرهنگ است در سال 1242 در شیراز بدنیا آمد و در آغاز جوانی علوم ادبی و فنون ریاضی را فرا گرفت و حتی علوم جفر و رمل را دست یافت وی زبان فرانسوی را به تشویق حکیم قاآنی تحصیل نمود و شاعری توانا بود.ازجمله تالیفات او ترجمه کتاب بارع در علم نجوم بالغ بر ده هزار بیت می باشد .کتاب لغتی بنام : فرهنگ فرهنگ نیز تالیف کرد. رساله طب الیله و دیوان شعر از او باقی مانده است . وی در سال 1309 قمری بدرود حیات گفت و درحرم مطهر سید میر محمد (ع) دفن گردید .
وصال شیرازی
نام وی شفیع و مشهور به میرزا کوچک خان بود ، خطی بسیار نیکو داشت . مرید سرسخت میرزا ابوالقاسم شیرازی ملقب به سکوت بود و در شعر و شاعری تسلط کامل داشت سبک او سبک منوچهری است قاآنی در حق او میگوید .بعد از وصال نیابی چون من
صدبار اگر بکاوی ایران را
وی در طول زندگی آثار زیبایی به یادگار گذاشت که عبارتنداز:- دیوان اشعار مشتمل بر پانزده هزار بیت - مثنوی بزم وصال - تکمیل مثنوی ناتمام فرهاد و شیرین وحشی - ترجمه اطواق الذهب زمخشری-صبح وصال از آثار جالب او فرهاد و شیرین است و آنرا بزم وصال نام نهاده است و مراثی سالار شهیدان فراوانی دارد فوت او در سال 1262 بود و در حرم شاه چراغ مدفون گردید. دیوان او بالغ بر سی هزار بیت می باشد .
کتابی در حکمت و کلام به نظم آورده کتاب دیگری در شرح گفتار فارابی درعلم موسیقی و شرحی درباره عروض و قوانین رساله ای هم در شرح احادیث قدسیه دارد .
عزیزان باید بدانند که در شیراز قبرستان فراوان بوده در کنار هم هر امام زاده گمنامی قبرستان بود که از همه مهمتر کنار آرامگاه شاه داعی الله بود که هنوز هم برجاست ، اشخاص سرشناس و عالم و عارف را معمولاً در بقعه شریف شاه چراغ (علیه السلام) دفن میکردند که متاسفانه ما از آنها چندان خبری نداریم بنابراین نه تنها این مکان از نظر امام زاده های محترم قداست دارد بلکه اگر گوشه گوشه های آن مدفن بزرگانی است که هریک چراغ تابانی نور افزا برای عصر خود بود .
ای خاک اگر سینه تو بشکافند
بس گوهر قیمتی که درسینه تست
سید ماجد بحرانی :
ایشان درسال 973 ه . ق دیده به جهان گشود. درسال 1007 ه. ق درحالی که ازسنین خردسالی و پس از طی مراحل نوجوانی و جوانی با عرفان اسلامی آشنا شد و نیز به بصیرت دینی آراسته گردید به شیراز مهاجرت نمود .از شاگردان مشهور ایشان که آوازه ای بس بلند درعلم حدیث و فقاهت داشت مولانا ملا محسن فیض کاشانی است که در زمان خود علامه دهر گردید . این دانشمند بنام شیعی سرانجام پس از سالها مجاهدت و تدریس در علوم عقلی و نقلی سرانجام درشب بیست و یکم ماه رمضان سال 1028 ه. ق درسن 55 سالگی در شیراز وفات یافت و درحرم مطهر حضرت شاهچراغ (علیه السلام) مدفون گردید.علی بن احمد شیرازی مشهور به سید علی خان :
زادگاه ایشان درمدینه منوره بود و پس از مهاجرت و سفر هند به شیراز جهت تحصیل علوم دینی و ادبی پا گذاشت و پس از بهره بردن از محضر علمای بنام آن دوران با برجا گذاشتن شرحی ارزشمند از صحیفه سجادیه سرانجام به سال 1120 ه. ق در شیراز رحلت فرمود و در حرم حضرت شاهچراغ (علیه السلام) درجوار آرامگاه ابدی استادش سید ماجد بحرانی مدفون گردید.
حاج محمد حسین حسینی شیرازی :
ایشان درسال 1175 ه . ق دیده به جهان گشود . وی عارف نامی و از بزرگان علم و ادب و عرفان شیراز ،جنت طراز بود ایشان صاحب کتاب مشهور ریاض الشهاده می باشند و از دیگر آثار مشهور وی شرحی بر دیباچه مثنوی مولوی و کتاب مثنویات خمسه است . این عالم بزرگوار پس از سالها مجاهدت و سلوک الی الله و درپیش گرفتن طریق معرفت سرانجام به سال 1250 ه. ق درسن 75 سالگی بدرود حیات گفت. و درحرم حضرت شاهچراغ (علیه السلام) درجوار مرقد استادش ابوالقاسم سکوت مدفون گردید.صادق خان زند:
ایشان که یکی از رجال مهم دوران حکومت زندیه و برادر کریمخان زند مشهور به وکیل الرعایا بود به سال 1142 ه. ق در شیراز دیده به جهان گشود و پس از سالها خدمت به مردم شهر علم و ادب شیراز به عنوان یاری صدیق درکمک به برادرش کریمخان زند که به واقع دوستدار خدمت صادقانه به همنوع خود بود با کارنامه ای درخشان سرانجام درسال 1197 ه. ق درسن 55 سالگی به دستور آقا محمدخان قاجار چشمشان را نابینا کردند و سپس به قتل رساندند و در حجره داخل ایوان آستان مقدس احمدی و محمدی (علیهما السلام) که دفتر نذورات فعلی می باشد دردیوار شمالی به خاک سپردند و هم اکنون سنگ مقبره آن مرحوم در ورودی موزه آستان مقدس نگهداری می شود.جعفر خان زند:
این شخص شریف و بزرگوار سال 1163 ه. ق در شیراز دیده به جهان گشود. وی فرزند صادق خان و پدر لطفعلی خان زند بود که فرزند ایشان یعنی همان لطفعلی خان زند آخرین فرد رشید ، مبارز و جوانمرد مردمان زندیه بود . جعفر خان زند پس از سالها خدمتگزاری به مردم شریف و نجیب شیراز و با داشتن همتی بلند در افزودن افتخارات این سرزمین ادب پرور سرانجام درسال 1203 ه. ق درسن 40 سالگی به دستور آقا محمدخان قاجار ابتدا مسموم و سپس به قتل رساندند ، درحجره داخل ایوان آستان مقدس احمدی و محمدی (علیهما السلام) در محل فعلی دفتر نذورات در دیوار جنوبی به خاک سپردند و هم اکنون سنگ مقبره ایشان در ورودی موزه آستان مقدس نگهداری می شود.وقار شیرازی :
نام اصلی ایشان احمد و پسر ارشد وصال شیرازی بود. وی درسال 1232 ه. ق در شیراز دیده به جهان گشود و درسنین جوانی به تحصیل علوم صرف و نحو ، فقه و اصول ، ادبیات و حکمت الهی پرداخت و درتمام این دانشها سرآمد عصر خود بود .وی همانند پدرش درتمامی هفت خط خوشنویسی استاد بود به ویژه درخط نسخ و ثلث و رقاع و شکسته را درنهایت مهارت می نوشت . سرانجام آن عالم فرزانه پس از سپری نمودن عمری پرخیر وبرکت درماه شوال سال 1298 ه. ق درسن 66 سالگی وفات نمود و درحرم حضرت شاهچراغ (علیه السلام) در جوار پدر بزرگوارش به خاک سپرده شد.حکیم شیرازی :
نام اصلی ایشان محمود و دومین فرزند وصال بود. وی درسال 1234 ه. ق در شیرازدیده به جهان گشود در ابتدا تخلص شعری خود را طوبی قرارداد .درسنین جوانی به تحصیل علوم ، ادبیات و حکمت الهی پرداخت ولی بعداً تخلص خود را به علت اشتیاق فراوان به علم حکمت به حکیم تغییر داد . این دانشمند عالیقدر سرانجام به سال 1274 ه. ق در سن 40 سالگی دیده از جهان فرو بست و درپایین ضریح مطهر حضرت شاهچراغ (علیه السلام) مدفون گردید.ابوالقاسم شیرازی :
ایشان چهارمین فرزند وصال متخلص به فرهنگ بود . وی درسال 1242 ه. ق در شیراز دیده به جهان گشود و چون مرحوم پدرش درنوشتن هفت خط استاد گردید علاوه بر دیوان اشعار تالیفات و تصنیفات دیگری از وی به یادگار مانده است شرح احوال و آثارش درکتب تذکره و در گلشن وصال نوشته آمده است . سرانجام وی به سال 1309 ه. ق در سن 67 سالگی وفات نمود و درجوار تربت مقدس حضرت سید میرمحمد (علیه السلام) مدفون گردید.توحید شیرازی :
نام اصلی ایشان اسماعیل پنجمین فرزند وصال شیرازی بود. وی درسال 1245 ه. ق در شیراز دیده به جهان گشود و مانند پدر و برادرانش درگفتن انواع شعر تبحر بسزایی داشت ایشان هفت خط خوشنویسی به ویژه نسخ را بسیار خوب و نیکو می نوشت سرانجام آن شاعر توانای سرزمین کهن فارس به سال 1286 ه. ق درسن 41 سالگی چشم از جهان فروبست و درحرم حضرت شاهچراغ (علیه السلام) مدفون گردید.عبدالوهاب یزدانی :
ششمین فرزند وصال شیرازی درسال 1252 ه. ق درشیراز دیده به جهان گشود وی همانند پدر و برادرانش خطوط مختلف را استادانه می نگاشت ایشان دارای دیوان اشعار و تصانیف فراوانی بود شرح احوال و آثارش درکتب تذکره ثبت است . سرانجام این شاعر شهرعلم و ادب و استاد فرهیخته به سال 1328 ه. ق در سن 76 سالگی بدرود حیات گفت و در حرم حضرت سید میرمحمد (علیه السلام) درجوار آرامگاه برادرش فرهنگ به خاک سپرده شد.میرزا حبیب الله شریفی :
ایشان درسال 825 ه. ق دیده به چهان گشود. وی از واقفین مشهور آستان مقدس احمدی و محمدی (علیهما السلام ) بودند و با همت بلندی که داشتند بسیاری از رقبات شهرستان میمندرا که توسط بانو تاشی خاتون مادر شاه ابو اسحاق اینجو وقف بر آستان مبارک حضرت شاهچراغ (علیه السلام ) گردیده بود را پیگیری نموده و به نام آستان مقدس به ثبت رساندند. وی به سال 920 ه. ق درسن 95 سالگی وفات یافت. ایشان دربخش کفش کن آستان مقدس احمدی و محمدی (علیهما السلام) پایین ضریح حرم مطهر رو به ضلع شرقی مدفون هستند.عسکرخان :
ایشان که به سال 1255 ه . ق درشهرستان فیروز آباد دیده به جهان گشود ،یکی از مشهورترین مدفونین درحرم مطهرحضرت شاهچراغ (علیه السلام) از کلانتران بسیار معروف و درعین حال شجاع و دیندار ایل عرب باصری بوده و درب مشهور به عسکر خانی را که ازجنس نقره می باشد و درب جنوبی حرم مطهر که از آن سمت به رواق جنوبی پایین پا وارد می شوند که محل دفن عسکر خان نیز دراین قسمت قراردارد را در برابرمال الاجاره موقوفه میج که از رقبات وقف شده برآستان مقدس احمدی و محمدی (علیهما السلام) است و در اجاره همین فرد بوده است ساخته و تقدیم آستان مقدس حضرت شاهچراغ (علیه السلام) نموده است .وی به سال 1330 ه. ق درسن 75 سالگی بدرود حیات گفت.حضرت آیت الله سید محمد طاهری :
آن عالم فرزانه و مجاهد ربانی به سال 1298 ه. ش در شیراز در خاندانی روحانی و متخلق به اخلاق اسلامی و اوصاف حمیده دیده به جهان گشودند. پدر بزرگوارشان حضرت آیت اله العظمی سید عبدالله شیرازی از عارفان نامی و روحانیون برجسته شیراز جنت طراز و علم پرور بود. آن عالم بزرگوار و عارف به حق پیوسته پس از تحصیل علوم حوزوی و تربیت نمودن شاگردان با کفایت و مستعد درحوزه علوم مختلف دینی درخشان ترین سالهای عمر شریف و حیات پر برکت خویش را که قریب به 55 سال بود در سمت امام جماعت حرم مطهرحضرت احمد بن موسی شاهچراغ (علیه السلام) سپری نمود که خود درخور ستایش و قدر نهادن بسیار است و درطول مدت این خدمت صادقانه و ارزشمند زائرین و مجاورین حرمین شریفین از برکات وجود پر برکت آن عزیز سفر کرده به دیار باقی بهره های فراوان بردند تا آنکه سرانجام روح پرفتوح آن انسان والا مقام به سوی ملکوت اعلا پر کشید و به سال 1388 ه. ش درسن 90 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کردند. آن جنت مکان خلد آشیان در رواق ضلع جنوب شرقی صحن آستان مقدس ، ورودی مسجد جامع عتیق مدفون هستند.حضرت آیت الله شیخ عبدالحسین حائری شیرازی :
آن عالم مجاهد به سال 1250 ه. ش در خانواده ای با اصالت و سرشار ازمعنویت و عشق وعلاقه فراوان به خاندان عصمت و طهارت (علیهم السلام) در شهرکربلای معلی دیده به جهان گشود .پدر بزرگوار ایشان شیخ محمد طاهر حائری شیرازی و مادر گرامیشان بانویی مسلمان ، پارسا و دین باور بود که دردوران منع حجاب رضا خانی نزدیک به 25 سال به نشانه اعتراض درخانه نشست . مرحوم آیت الله شیخ عبدالحسین حائری در دوران عمر شریف خویش همواره در فکر تذهیب نفس بود . آن مرحوم بسیار خوش خلق ، متین و متوازن بود و همواره حرمت قرآن را مراعات میکرد و اشتیاق فراوانی به فرا گیری علوم فقهی و عرفان داشت . مرشد ایشان در تذهیب و عرفان شیخ محمد بهاری همدانی بود که در کربلا زمانی که ایشان نوجوانی 14 ساله بود تعلیمات ارزنده خویش را به وی ارزانی داشت . ایشان همواره به فکر رفع اختلاف و مصلحت اندیشی در امور مردم خطه فارس بودند. آن مرحوم کار بسیار ارزنده ای را در احیاء مکان های مذهبی شهر علم و ادب شیراز انجام داد. با این توضیح که مسجد امام خمینی نزدیک میدان شهدای فعلی را که همان مسجد سپهسالار سابق است مرمت و تجدید بنا نمود.سرانجام آن عارف ربانی و مجاهد نستوه پس از سالها زهد و عبادت و ترویج معارف واحکام شریعت اسلام ناب محمدی (ص) با برجای گذاشتن سنتهای حسنه واقدامات ارزنده قابل ستایش به سال 1329 ه. ش دعوت حق را لبیک گفت وجان به جان آفرین تسلیم نمود. ودر صحن بارگاه ملکوتی ملک پاسبان حرمین شریفین احمدی و محمدی (علیهما السلام) مشرف به ایوان آستان مقدس احمدی (علیه السلام) درضلع شمال غربی مدفون گردید.منبع: shahecheragh.ir
/ج
