در این نوشتار، بخشی از بیانات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (دامت برکاته) در دیدار اقشار مختلف مردم در روز سى‌ام ماه مبارک رمضان سال 69 هجری شمسی، درباره راه‌های اثبات حلول ماه جدید قمری را می خوانید.
در این خصوص، چند راه ذکر کرده‌اند :
1. یکى رؤیت است. البته به شرط این‌که جاى ماه را بدانید و وارد باشید؛ یک مقدار آشنایى لازم دارد.
2. دوم این است که تواتر یا شیاعى باشد که براى انسان یقین بیاورد؛ یعنى معروف شده باشد که امشب اول ماه است. همه مى‌گویند، افراد زیادى دیده‌اند، همه نقل مى‌کنند، انسان اینها را از هر کسى مى‌شنود، تا این‌که اطمینان و یقین پیدا مى‌کند.
3. سوم این‌که دو نفر شاهد عادل شهادت دهند. مورد وثوق کافى نیست؛ باید عادل باشد. دیشب که ما از نقاط مختلف کشور تفحص مى‌کردیم، بعضى جاها مى‌گفتند که یک نفر پیش آقایى آمده و گفته است که من دیده‌ام. دو، سه جا چنین چیزى گفته شد؛ لیکن از لحاظ شرعى، هیچکدام معتبر نیست؛ زیرا که خبر دهندگان، متصف به عدالت نبودند و کسى نمى‌دانست که اینها عادلند.
4. راه دیگر، حکم حاکم است. وقتى حاکم اسلامى حکم کرد که امروز اول ماه است، همه‌ى کسانى که قضیه برایشان روشن نشده است، ملزمند که به حکم او عمل کنند؛ مگر کسى که خودش دیده باشد، یا کسى بداند که حاکم در این حکم، به شهادت فلان کس استناد مى‌کند که او عادل یا خبره نیست و اشتباه کرده است. اگر کسى این را بداند، واجب نیست به حکم حاکم عمل بکند؛ اما همه‌ى مردمى که در کوچه و بازار راه مى‌روند و دنبال هلال نرفته‌اند، یا اطلاعى پیدا نکرده‌اند و نمى‌دانند که اوضاع و احوال چگونه است، یا تفحص هم کرده‌اند، ولى چیزى براى آنان ثابت نشده است، به مجرد این‌که حاکم حکم کرد که امشب یا امروز شب یا روز عید فطر است و یا اول ماه مى‌باشد، بر همه‌ى آنها واجب است که اطاعت کنند؛ فرق هم نمى‌کند که مجتهد یا مقلد، عامى یا عالم یا جاهل باشند؛ همه موظفند که طبق حکم حاکم عمل کنند.
در این خصوص، چند راه ذکر کرده‌اند :
1. یکى رؤیت است. البته به شرط این‌که جاى ماه را بدانید و وارد باشید؛ یک مقدار آشنایى لازم دارد.
2. دوم این است که تواتر یا شیاعى باشد که براى انسان یقین بیاورد؛ یعنى معروف شده باشد که امشب اول ماه است. همه مى‌گویند، افراد زیادى دیده‌اند، همه نقل مى‌کنند، انسان اینها را از هر کسى مى‌شنود، تا این‌که اطمینان و یقین پیدا مى‌کند.
3. سوم این‌که دو نفر شاهد عادل شهادت دهند. مورد وثوق کافى نیست؛ باید عادل باشد. دیشب که ما از نقاط مختلف کشور تفحص مى‌کردیم، بعضى جاها مى‌گفتند که یک نفر پیش آقایى آمده و گفته است که من دیده‌ام. دو، سه جا چنین چیزى گفته شد؛ لیکن از لحاظ شرعى، هیچکدام معتبر نیست؛ زیرا که خبر دهندگان، متصف به عدالت نبودند و کسى نمى‌دانست که اینها عادلند.
4. راه دیگر، حکم حاکم است. وقتى حاکم اسلامى حکم کرد که امروز اول ماه است، همه‌ى کسانى که قضیه برایشان روشن نشده است، ملزمند که به حکم او عمل کنند؛ مگر کسى که خودش دیده باشد، یا کسى بداند که حاکم در این حکم، به شهادت فلان کس استناد مى‌کند که او عادل یا خبره نیست و اشتباه کرده است. اگر کسى این را بداند، واجب نیست به حکم حاکم عمل بکند؛ اما همه‌ى مردمى که در کوچه و بازار راه مى‌روند و دنبال هلال نرفته‌اند، یا اطلاعى پیدا نکرده‌اند و نمى‌دانند که اوضاع و احوال چگونه است، یا تفحص هم کرده‌اند، ولى چیزى براى آنان ثابت نشده است، به مجرد این‌که حاکم حکم کرد که امشب یا امروز شب یا روز عید فطر است و یا اول ماه مى‌باشد، بر همه‌ى آنها واجب است که اطاعت کنند؛ فرق هم نمى‌کند که مجتهد یا مقلد، عامى یا عالم یا جاهل باشند؛ همه موظفند که طبق حکم حاکم عمل کنند.
منبع: پایگاه دفترحفظ و نشر آثارمقام معظم رهبری (مدظله العالی)
/ج
