نویسنده: محمد کاوه
الف- آموزش و اطلاع رسانی
از آن جایی که راه های انتقال این ویروس و عفوت محدود است، ارتقای سطح آگاهی مردم و به خصوص نوجوانان در خصوص(HIV/AIDS) می تواند کمک بسیاری به کاهش میزان فزاینده عفونت ایدز کند(مظلومی محمود آباد و عباسی شوازی، 1385: 53). در واقع اگر مردم آگاهی کافی راجع به این ویروس، نحوه انتقال یا علائم درگیر شدن با آن را داشته باشند، نوعی ایمن سازی گسترده صورت می گیرد(هفته نامه سلامت، ش 173). این آموزش ها باید به روش های مختلف و در مقاطع سنی گوناگون شروع شود. افراد در هر زمان مشغول آموزش هستند و اگر این آموزش ها در مقطع سنی پایین تر و از اولین نهاد اجتماعی یعنی خانواده شروع شود، همواره مؤثرتر و مفیدتر خواهد بود. خوشبختانه در این خصوص یک برنامه کشوری قوی و جامع برای آموزش افراد وجود دارد و مسئولیت سازمان ها و نهادهای ذی ربط در این زمینه نیز مشخص می باشد.هم چنین سازمان های جهانی و بین المللی در سراسر دنیا با برنامه های پیشگیری و مقابله با ایدز و آسیب های اجتماعی مشارکت دارند.ولی آن چه این آموزش ها را مؤثر و مفید خواهد ساخت، آموزش در سنین پایین و کسب مهارت های زندگی به خصوص مهارت «نه گفتن» و «انتخاب الگو» در خانواده می باشد، زیرا این خانواده ها هستند که نوجوانان و جوانان را با آموزش های مستقیم و غیر مستقیم خود برای کسب مهارت ها و مواجهه با پیشنهادها و ارتباطات اجتماعی، قوی و توانمند می سازند. به همین خاطر باید به خانواده ها توجه داد که نوجوانان و جوانان نیاز دارند آگاهی و اطلاعاتشان توسط خانواده و منابع سالم تأمین شود، زیرا اگر منابع اطلاعاتی نوجوانان تأمین نشود، آن ها به طور جدی دچار آسیب های اجتماعی خواهند شد. لذا والدین باید بدانند که ابتلاء و مواجهه با آسیب های اجتماعی هم چون ایدز چگونه صورت می گیرد. به همین علت ابتدا باید به آموزش خانواده توجه شده و آموزش و اطلاع رسانی مداوم و مستمر صورت گیرد؛ ضمن آن که نحوه دریافت اطلاعات نیز باید درست و صحیح باشد.در کشورهای اسلامی، والدین معمولاً فرزندان خود را تشویق به پیروی از قواعد اخلاقی در زندگی خصوصی وتقویت نهاد خانواده می کنند. در این کشورها یک استراتژی مؤثر که می تواند وارد برنامه جلوگیری از اشاعه این بیماری شود، آموزش های دینی برای همگان و به ویژه جوانان است(خبرنامه آسیب پنهان، 1387).از طرفی، مداخلات آموزشی نظیر: آموزش در مدارس در خصوص پیشگیری از ایدز، بهترین مداخلات دفاعی علیه گسترش ایدز و آلودگی به این ویروس است(عبادی فرد آذر، فشارکی، هدایت راد، موسویان پور، 1382: 53). در خصوص اماکنی مانند پادگان ها نیز مطالعات نشان می دهد که آموزش چهره به چهره و از طریق جزوه درباره ویروس (HIV) در افزایش آگاهی و نگرش سربازان نسبت به این بیماری مؤثر است (قربانی و همکاران، 1386: 57).ب- گسترش فرهنگ پیشگیری
یکی از مسئولیت های بزرگ برای مبارزه بااین بیماری، گسترش فرهنگ پیشگیری و مراقبت است. این بیماری بنا به دلایل متعددی با بیماری های دیگر متفاوت است.از یک طرف به جز جوانب بهداشتی و تندرستی آن گاه سبب ایجاد مشکلات فرهنگی و بحران های اجتماعی می شود، از سوی دیگر اغلب اوقات سلامت و حیات قشر جوان را نشانه می گیرد که نیروی کار کشور هستند. بنابراین این بیماری می تواند رشد فکری و مهارت های فنی نسل آینده را تحت تأثیر قرار داده و حتی بر رشد اقتصادی جوامع نیز تأثیر گذار باشد.این مسئله اهمیت جلوگیری از سرایت این بیماری به ویژه در قشر جوان را دو چندان می کند.پ- از بین بردن تابوی ایدز
ضمن آن که باید به اصل و علت به وجود آورنده این بیماری توجه شود تا افراد دیگر به سمت این آسیب نروند، یکی دیگر از اقدامات در این خصوص، بحث شکستن تابو و انگ (HIV/AIDS) برای جلب مشارکت عمومی و حمایت خیّرین می باشد و ایجاد فضایی برای ایجاد و حمایت تشکل های همسانان به جهت این که از این طریق آموزش و اطلاع رسانی مؤثرتر و آسان تر می باشد و از سوی دیگر ارائه خدمات و دسترسی را آسان تر خواهد کرد (خبرنامه آسیب پنهان، 1387).ت- درمان های پیشگیرانه قبل از زایمان
طبق آمارهای موجود، اکثر کودکان آلوده به (HIV/AIDS) در کشورهای در حال توسعه به دنیا می آیند و شایع ترین راه ابتلای کودکان به این عفونت، انتقال در حین زایمان است؛ لذا با انجام درمان پیشگیرانه در حین زایمان، میزان انتقال عفونت به کودکان به میزان قابل توجهی کاهش می یابد(مهیار، 1381: 70).ث- اصلاح باورها و آگاهی نوجوانان و جوانان
با توجه به ارتباط مستقیم آگاهی و نگرش و اهمیت نگرش در رفتارهای پیشگیرانه، تصحیح آگاهی جوانان بسیار مهم و اصولی است.این امر می تواند با تشکیل کمیته های دانش آموزی استانی و کشوری و آموزشی همگانی کلیه دانش آموزان در سراسر کشور صورت پذیرد (امام هادی و همکاران، 1385: 350).ج- استفاده از کاندوم
استفاده از کاندوم و نقش آن باید مورد توجه قرار گیرد و برنامه های آموزش همگانی در آستانه سنین بلوغ به طور واضح از همه رسانه ها به خصوص تلویزیون پخش شود(کلاهی و روحانی راد، 1385: 137).چ- ایجاد تشکل افراد (HIV) مثبت
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، ایران در مرحله گذار از مقطع انکار به مقطع پذیرش مشکل ایدز است.در چنین شرایطی، ایجاد تشکل افراد (HIV) مثبت در صورتی که در برگیرنده گروهی منسجم، توانمند، کارآ و آگاه به شرایط جامعه باشد کمک قابل توجهی به پیشبرد برنامه های مبارزه با ایدز در ایران خواهد کرد(میرزا زاده، 1385: 53).ح- مشاوره و آزمایش
مشاوره و آزمایش پشتوانه های مهمی برای پیشگیری از شیوع (HIV) هستند و در مراقبت از افراد مبتلا نقش حیاتی دارند(گلانتر و هارتل، 1386: 420).خ- ختنه کردن پسران
بررسی ها نشان داده است که ختنه کردن پسران شانس ابتلاء به عفونت های آمیزشی از جمله ایدز را کاهش می دهد.بر همین اساس امروزه حتی در کشورهای غیر مسلمان نیز ختنه پسران صورت می گیرد.د- کاهش رفتارهای پرخطر
گاهی امکان ندارد یک بیماری را به طور کامل از میان برداشت و ریشه کن کرد، بلکه می توان با کاهش رفتارهای پرخطر و زندگی به شیوه ای سالم از گسترش آن بیماری جلوگیری کرد.به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی (2002) «کاهش خطرات، پیشبرد زندگی سالم» را شعار خود قرار داده است(ضیاء الدینی و همکاران، 1388: 19).منبع مقاله: کاوه، محمد، (1353) آسیب شناسی بیماری های اجتماعی، تهران: جامعه شناسان، چاپ اول.
