به کوشش: محمد کمالي نژاد
نام رايج:
پنيرکنام عربي:
خبازينام هاي ديگر:
نان کلاغ، يم کاجي (ترکي)، مخيکک (مازندراني)، ام کمجي (ترکي)، ملوخيا، ختمي کوچک (شيرازي)، خوازي(کرماني)، تخم توله، خيرو
ماهيت:
داراي 3 نوع است، يکي بستاني و آن مخصوص به اسم ملوخيه و ملوکيه و ديگر بّري و آن دو نوع است يکي عظيم و آن مخصوص به اسم خطمي است و به فارسي خيرو نامند و از مطلق آن مراد نوع صغير بّري است که برگ آن مستدير (دايره اي) بي مزه و اندک خشن خصوص پشت برگ آن و گل آن کوچک و سرخ مايل به بنفشي و تخم آن مدور اندک پهن.طبيعت:
در اول سرد و ترافعال و خواص:
با قوت متضاده و معتدل الهضم و ملين طبع و منضج و رادع و مفتح سدّه کبد و مدر بول و زياد کننده شير، ضماد سائيده آن جهت شکستگي اعضاء و تحليل اورام حارّه و گزيدن زنبور و با زيت و روغن گل جهت سوختگي آتش، آشاميدن نيم رطل طبيخ شاخ آن با شکر جهت سرفه و بحث الصوت و رفع خشونت آن که حادث از حرارت و يبوست باشد و درد سپرز و يرقان و جرب و قرحه امعاء و زحير و قرحه ي مثانه و حرقت بول و تفتيح سدد، جلوس در طبيخ برگ آن جهت صلابت رحم و تليين اورام مقعده و تخم آن سرد و تر و کثير اللعاب و مزلق و مغري و ملين بطن و جهت سرفه گرم و خشک و گرفتگي آواز و رفع نزله و تقويت امعاء و سحج و قرحه گرده و مثانه.***
بدل:
گل و تخم خطمي، يونجه
مضر:
مضر معده ضعيف و مرخي آن و مضر امزجه بارده ي رطبهمصلح:
در محرورين ترشي ها و در مبرودين فلافلي و معجون کموني و خوردن با رب ميوه ها.مقدار شربت:
يک مثقال از جرم گياه و از مطبوخ آن تا 50 درم و از تخم آن تا 5 درم.منبع مقاله :
کمالي نژاد، محمد، (1390)؛ برگ کهن، تهران: چوگان، چاپ اول
