نويسنده: سيد مهدي صميمي اردستاني
چنانچه فردي در رويارويي با يک مشکل به طور مداوم به آن فکر کند، خواه ناخواه اين پديده بر روي شرايط رواني او تأثير منفي خواهد گذاشت. به عبارتي، اشتغال ذهني به يک مشکل نه تنها به حل آن کمکي نمي کند بلکه تنها موجب تشويش و نگراني مضاعف مي شود و بار منفي هيجاني به وجود مي آورد. در چنين شرايطي لازم است فرد به هر طريق ممکن خود را از اين افکار دور نگاه دارد. براي دورکردن افکار مزاحم عموماً روش هاي حل مسئله بر کنترل هيجان و تنش مبتني است. از اين جمله مي توان به روشي مانند گفت و گوي دروني مثبت اشاره کرد. در اين روش فرد سعي مي کند افکار منفي خود را به افکاري مثبت و البته واقع گرايانه تغيير دهد. البته توصيه مي شود اين تغيير بر مبناي واقعيت باشد و جنبه ي خودفريبي نداشته باشد. مثلاً فردي که به دنبال يک مشکل مالي دچار افکار مزاحم و منفي شده است، لازم نيست به خود بگويد که بروز اين مشکل مالي خيلي خوشايند است بلکه مي تواند افکار منفي خود را به سوي فکري مثبت و واقعي تغيير دهد، به اين صورت که اگرچه مشکل مالي تا حدي سخت است ولي به مرور زمان مي توان آن را حل کرد. و يا اين که سعي کند به جاي فکر کردن به مسائل مالي به موضوعات ديگري فکر کند. از روش هاي ديگر در اين زمينه پرداختن به فعاليت هايي است که بار هيجاني ندارند و مي توانند اشتغال ذهني را کمتر کنند، مثلاً شرکت در جمع شاد دوستان و يا فعاليت هاي ورزشي.
دورکردن افکار مزاحم و يا به عبارتي تغيير تصوير ذهني منفي با استفاده از روش هاي متفاوت امکان پذير است. يکي از اين روش ها پرداختن به کارهايي است که فضاي ذهني را تغيير مي دهد، مانند پرداختن به امور شادي بخش مثل طنز. چنانچه تنش و اضطراب موجود از شدت بسيار باليني برخوردار باشد، اين روش ها تا حدي مي تواند مؤثر باشد.
متوقف کردن افکار مزاحم و تغيير آن ها به افکار مثبت، نوعي مهارت ذهني است که مي تواند با تمرين کسب گردد. علاوه بر آن عدم توانايي در انجام اين امر مي تواند ناشي از حالات نامناسب روحي مانند افسردگي باشد. در اين شرايط درمان افسردگي ضرورت دارد.
منبع مقاله :
صميمي اردستاني، مهدي؛ (1391)، حل مشکل، ( آموزش يکي از مهارتهاي زندگي )، تهران، نشر قطره، چاپ چهارم