زندگينامه ملاحبيب الله شريف کاشاني

(مؤلف کتاب)

ملاحبيب الله شريف فرزند علي مددبن رمضان ساوجي کاشاني- از علماي اماميه ي قرن(چهاردهم قمري) بود.
پدرش از علما و فضلاي ساوه بود که به قزوين مسافرت نمود و در آنجا رحل اقامت افکند و مدتي در آنجا متوطن شد و سپس به کاشان عزيمت کرد و در آن ديار ازدواج نمود و ماندگار شد، «ملاحبيب الله شريف کاشاني»(مؤلف اين کتاب) حدود سال 1262(هـ ق) در کاشان بدنيا آمد و در آن خطّه رشد و تربيت يافت(1)...

دوران بالندگي و تحصيلات وي:

آن بزرگوار در حالي که پنج سال بيشتر نداشت تحت تربيت و تدريس علّامه سيدحسين بن محمدعلي بن رضا کاشاني از اعاظم علماي آن روزگار در کاشان، قرار گرفت و با درايت و روشن بيني ويژه اي که داشت به تربيت و تدريس ملاحبيب الله همّت گماشت. نخست مباني اصولي را به او آموخت و مقدمات علوم و معارف را رأساً به وي آموزش داد و در مکتب خود تهذيب نمود تا به درجاتي از درک والاي مفاهيم علوم ديني و معارف نايل آمد. «ملاحبيب الله شريف کاشاني» در شانزده سالگي به اخذ اجازه ي روايت و در هيجده سالگي به درجه ي اجتهاد نايل گرديد. خود در «لباب الالقاب» فرمايد: «هشت يا نه ساله بودم که پدرم در ساوه از دنيا رفت» و سال وفات پدرش 1270(ق) است بنابراين تاريخ تولّد او 1262(ق) مي باشد. استاد وي (حاج سيدحسين کاشاني؛ جدّ آيت الله سيدابوالقاسم کاشاني)، کوشش بليغي در روند تربيت و تدريس او مبذول داشت وقتي سنّ وي به شانزده سالگي رسيد، استاد بزرگوارش به طور کامل به او اجازه ي روايت را عنايت نمود. مدتي در کاشان توطّن داشت سپس به تهران مهاجرت کرد و ابتدا کتاب «فصول» را نزد شيخ محمد فرزند دختر مؤلف(يعني مؤلف کتاب الفصول) و سپس به مدّت دو سال نزد ميرزامحمد اندرماني و در پي آن نزد ميرزا ابوالقاسم کلانتري تهراني و نزد ملّا هادي مدرس تهراني فراگرفت. و آنگاه به عراق رفت (1281ق) و هنگامي که به کربلا رسيد خبر درگذشت شيخ مرتضي انصاري را شنيد، و در همانجا ماندگار شد. سپس مدتي کوتاه نزد ملاحسين بن اردکاني حائري معروف به فاضل اردکاني تلمّذ و آنگاه نجف اشرف را زيارت کرد، و بالاخره پس از مراجعت از عتبات به کاشان آمد و سپس، مدتي هم در گلپايگان رحل اقامت افکند و پس از آن تا پايان عمر مجدداً در کاشان به تدريس و تأليف و هدايت مردم اشتغال داشت. در کاشان، اقدام به تأليف انواع علوم و فنون و معارف پرداخت(2)...

آثار و تأليفات وي:

ملّا حبيب الله شريف کاشاني تأليفات فراواني به نثر و نظم دارد. در بين اين تأليفات که بيش از 130 جلد است، کتابها و رساله هاي مختلفي در زمينه هاي گوناگون علوم و فنون و معارف نگاشته شده است که مهمترين و مشهورترين آنها در عرصه ي تفاسير قرآن را مي توان نام برد و در عرصه هاي شعر و ادب و حکايات و امثال و قصص و نيز علم اصول و رديّه اي بر «بابيت» از جمله ي آنها است فهرست برخي از مشهورترين کتابها و رساله هاي وي به قرار زير است:
1- رجوم الشياطين في الرد علي البابيه
2- منتقد المنافع في شرح المختصر النافع، در 12 جلد
3- توضيح البيان في تسهيل الاوزان
4- رياض الحکايات في الامثال و القصص
5- عقايد الايمان في شرح العدليه
6- منية الاصول
7- لباب الالقاب في القاب الاطياب
8- گلزار نظم، فارسي
9- نصيحت نامه، فارسي
10- شکايت نامه، فارسي
11- کتاب حاضر، در خصوص خواص اسماء الحسني و معاني آن

در زمينه ي تفاسير سوره هاي قرآني:

ملاحبيب شريف کاشاني، در زمينه ي تفاسير سوره هاي قرآني آثاري دارد که عبارتند از:
12- بوارق القهر في تفسير سورة الدهر
13- تفسير سوره قل هو الله احد به زبان عربي است در 51 صفحه(يا کمتر) که در زمان حيات مؤلف چاپ شده است.
14- تفسير سوره جمعه(فارسي)
15- تفسير سوره جمعه(عربي)
16- تفسير سوره فتح به زبان عربي است و 1322 ق چاپ شده است.
17- تفسير سوره اعلي
18- تفسير سوره مُلک
19- دُرة الدرر في تفسير سورة الکوثر، در سال 1326-1327 ق به ضميمه ي تفسير سوره ي قل هوالله احد او در تهران در 51 صفحه چاپ شده است.
- تفسير سوره ي فاتحه(3)
"آيت الله آخوند ملاحبيب الله کاشاني" روز سه شنبه 23 جمادي الثاني 1340 ق در کاشان، جهان را وداع گفت. خداوند او را غريق رحمت کناد و در بهشت برين مقيم فرمايد.

پي‌نوشت‌ها:

1. طبقات اعلام الشيعه/ آقابزرگ تهراني/ ص 360 ج1/ چاپ نجف/ نيز «معجم المؤلفين»/ عمررضا کحاله/ ص 78/ 340 چاپ دمشق/ و نيز اعيان الشيعه/ محسن الامين العاملي/ص 94/ ج20.
2. طبقات اعلام الشيعه/ آقا بزرگ تهراني/ص 361/ ج1.
3. طبقات اعلام الشيعه/آقا بزرگ تهراني/ص 360 ج 1/ چاپ نجف/ نيز معجم المؤلفين/ج3/ اعيان الشيعه/ ج20/ الذريعة/ آقا بزرگ فهرست مشاهير ايران، ج376/2؛ گنجينه ي دانشمندان، ج250/6-252؛ ريحانة الادب، ج18/5.

منبع مقاله :
شريف کاشاني، ملاحبيب الله؛ (1383)، خواص و مفاهيم اسماء الله الحُسني(نامهاي زيباي خداوند)، ترجمه ي محمدرسول دريايي، تهران: نشر صائب، چاپ ششم.