پرسش :
نقش امام حسین در لشکر امام حسن چه بود؟ آیا ایشان مخالف صلح با معاویه بودند؟
پاسخ :
پس از شهادت اميرمؤمنان علی(ع)، امام حسن(ع) عهدهدار زعامت مسلمانان گردید، امام حسين(ع) با برادرش امام حسن(ع) بیعت کرد. ایشان چه در ایام خلافت امام حسن(ع) و چه در دوران امامت آن حضرت، همواره همراه و یار و یاور امام حسن(ع) در امور خلافت و امامت بود. افزون بر اين، امام حسين(ع) احترام ويژهاى براى برادر و امام(ع) خود قائل بود، به طوری که در یک کلام میتوان گفت که ایشان در پيروى و تكريم از امام حسن(ع) کار را به سرانجام رسانده بود.
اما خلافت آن امام حسن(ع) بواسطه کارشکنیهای عراقیها و در نتیجه صلح با معاویه بیش از شش ماه دوام نیاورد. در این مدت کوتاه، امام حسین(ع) همواره در کنار برادر حاضر بود و از هیچ کوششی در راه خدمت و مساعدت به ایشان مضایقه نکرد. روایت شده پس از شهادت حضرت علی(ع) مردم نزد امام حسن(ع) گرد آمدند تا با او بیعت کنند.[1] امام حسن(ع) به ایراد سخن پرداخته به آنان فرمود: "با من بر سر فرمانبرداری و گوش به فرمان بودن، بیعت کنید و با هر کس جنگیدم شما نیز بجنگید و با هر کس در صلح بودم شما نیز در صلح باشید." مردم چون این سخنان را شنیدند تردید کردند و از بیعت خوداری کردند، امام حسن(ع) نیز دست نگه داشت. آنان نزد امام حسین(ع) آمدند و به او گفتند: "دست بگشای تا با تو بر جنگیدن با گمراهان و حلال شمارندگان[حرامها](یعنی شامیان) بیعت کنیم همان گونه که با پدرت این چنین بیعت کردیم." امام حسین(ع) فرمود: «پناه بر خدا از این که تا هنگامی که امام حسن(ع) زنده است، با شما بیعت کنم!» پس مردم دیگر بار نزد امام حسن(ع) بازگشتند و با او بیعت کردند.[2]
امام حسین(ع) در همه حال، پیوسته جانب برادر را رعایت میکرد و خود را تابع سیاستهای ایشان و مطیع اوامر او میدانست. هنگامی که آهنگ نبرد و مقابله با دشمنان شامی نواخته شد، حضرت(ع) در بسیج و اعزام نیروها به اردوگاه نخیله و مسکن نقشی فعال داشت و همراه برادر به مدائن و ساباط برای جمعآوری لشکر رفت؛[3] از این گزارش تاریخی میتوان فهمید که امام حسین(ع) در جنگ با شامیان همواره در کنار برادر بود لذا میتوان گفت که فرماندهی مرکزی را همراه امام حسن اداره می‌کردند.
حسین بن علی - علیه السلام - پس از شهادت علی - علیه السلام - در كنار برادر خویش، رهبر و پیشوای وقت، حسن بن علی (ع) قرار گرفت، و هنگام حركت نیروهای امام مجتبی (ع) به سمت شام، همراه آن حضرت در صحنه نظامی و پیشروی به سوی سپاه شام حضور داشت، و هنگامی كه معاویه به امام حسن - علیه السلام - پیشنهاد صلح كرد، امام حسن، او و عبدالله بن جعفر را فراخواند و درباره این پیشنهاد، با آن دو به گفتگو پرداخت[4] و بالاخره پس از متاركه جنگ و انعقاد پیمان صلح، همراه برادرش به شهر مدینه بازگشت و همانجا اقامت گزید[5]
بنابراین آنچه از منابع میتوان برداشت کرد این است نقش امام حسین(ع) در سپاه امام حسن(ع) در جنگ علیه معاویه این بود آن حضرت بعنوان یکی از فرماندهان مرکزی و همراه برادرش امام حسن بوده و از ابتدا در جمع آوری و تجهیز سپاه حضور و در مدائن و سباط نیز در سپاه امام بوده و همچنین وقتی معاویه پیشنهاد صلح داد امام حسن ابتدا با برادرش امام حسین(ع) به مشورت پرداخت لذا همواره دو برادر کنا هم بودند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی.
2.حیات فکری و سیاسی امامان شیعه رسول جعفریان.
پی نوشتها:
[1] - ابنعساکر؛ تاریخ مدینه دمشق، بیروت، دارالفکر، 1415، ج13، ص263؛ الطبری، محمد بن جریر؛ تاریخ الامم و الملوک(تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، 1967، ج5، ص162 و ابن اثیر، علی بن ابیالکرم؛ الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر-داربیروت، 1965، ج3، ص402.
[2] - الدینوری، ابنقتیبه؛ الامامه و السیاسه، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، چاپ اول، 1990، ج1، صص183-184.
[3] - الطبری، محمد بن جریر؛ پیشین، ج5، ص165.
[4] . ابن اثیر، عزالدین٬ الكامل فى التاریخ، بیروت، دارصادر، ج 3، ص 405.
[5] . ابن حجر العسقلانى، الاصابه فى تمییز الصحابه، ط1، بیروت، دارحیأ التراث - العربى، 1328 ه.ق، ج 1، ص -333
منبع: اندیشه قم
پس از شهادت اميرمؤمنان علی(ع)، امام حسن(ع) عهدهدار زعامت مسلمانان گردید، امام حسين(ع) با برادرش امام حسن(ع) بیعت کرد. ایشان چه در ایام خلافت امام حسن(ع) و چه در دوران امامت آن حضرت، همواره همراه و یار و یاور امام حسن(ع) در امور خلافت و امامت بود. افزون بر اين، امام حسين(ع) احترام ويژهاى براى برادر و امام(ع) خود قائل بود، به طوری که در یک کلام میتوان گفت که ایشان در پيروى و تكريم از امام حسن(ع) کار را به سرانجام رسانده بود.
اما خلافت آن امام حسن(ع) بواسطه کارشکنیهای عراقیها و در نتیجه صلح با معاویه بیش از شش ماه دوام نیاورد. در این مدت کوتاه، امام حسین(ع) همواره در کنار برادر حاضر بود و از هیچ کوششی در راه خدمت و مساعدت به ایشان مضایقه نکرد. روایت شده پس از شهادت حضرت علی(ع) مردم نزد امام حسن(ع) گرد آمدند تا با او بیعت کنند.[1] امام حسن(ع) به ایراد سخن پرداخته به آنان فرمود: "با من بر سر فرمانبرداری و گوش به فرمان بودن، بیعت کنید و با هر کس جنگیدم شما نیز بجنگید و با هر کس در صلح بودم شما نیز در صلح باشید." مردم چون این سخنان را شنیدند تردید کردند و از بیعت خوداری کردند، امام حسن(ع) نیز دست نگه داشت. آنان نزد امام حسین(ع) آمدند و به او گفتند: "دست بگشای تا با تو بر جنگیدن با گمراهان و حلال شمارندگان[حرامها](یعنی شامیان) بیعت کنیم همان گونه که با پدرت این چنین بیعت کردیم." امام حسین(ع) فرمود: «پناه بر خدا از این که تا هنگامی که امام حسن(ع) زنده است، با شما بیعت کنم!» پس مردم دیگر بار نزد امام حسن(ع) بازگشتند و با او بیعت کردند.[2]
امام حسین(ع) در همه حال، پیوسته جانب برادر را رعایت میکرد و خود را تابع سیاستهای ایشان و مطیع اوامر او میدانست. هنگامی که آهنگ نبرد و مقابله با دشمنان شامی نواخته شد، حضرت(ع) در بسیج و اعزام نیروها به اردوگاه نخیله و مسکن نقشی فعال داشت و همراه برادر به مدائن و ساباط برای جمعآوری لشکر رفت؛[3] از این گزارش تاریخی میتوان فهمید که امام حسین(ع) در جنگ با شامیان همواره در کنار برادر بود لذا میتوان گفت که فرماندهی مرکزی را همراه امام حسن اداره می‌کردند.
حسین بن علی - علیه السلام - پس از شهادت علی - علیه السلام - در كنار برادر خویش، رهبر و پیشوای وقت، حسن بن علی (ع) قرار گرفت، و هنگام حركت نیروهای امام مجتبی (ع) به سمت شام، همراه آن حضرت در صحنه نظامی و پیشروی به سوی سپاه شام حضور داشت، و هنگامی كه معاویه به امام حسن - علیه السلام - پیشنهاد صلح كرد، امام حسن، او و عبدالله بن جعفر را فراخواند و درباره این پیشنهاد، با آن دو به گفتگو پرداخت[4] و بالاخره پس از متاركه جنگ و انعقاد پیمان صلح، همراه برادرش به شهر مدینه بازگشت و همانجا اقامت گزید[5]
بنابراین آنچه از منابع میتوان برداشت کرد این است نقش امام حسین(ع) در سپاه امام حسن(ع) در جنگ علیه معاویه این بود آن حضرت بعنوان یکی از فرماندهان مرکزی و همراه برادرش امام حسن بوده و از ابتدا در جمع آوری و تجهیز سپاه حضور و در مدائن و سباط نیز در سپاه امام بوده و همچنین وقتی معاویه پیشنهاد صلح داد امام حسن ابتدا با برادرش امام حسین(ع) به مشورت پرداخت لذا همواره دو برادر کنا هم بودند.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1.سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی.
2.حیات فکری و سیاسی امامان شیعه رسول جعفریان.
پی نوشتها:
[1] - ابنعساکر؛ تاریخ مدینه دمشق، بیروت، دارالفکر، 1415، ج13، ص263؛ الطبری، محمد بن جریر؛ تاریخ الامم و الملوک(تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، 1967، ج5، ص162 و ابن اثیر، علی بن ابیالکرم؛ الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر-داربیروت، 1965، ج3، ص402.
[2] - الدینوری، ابنقتیبه؛ الامامه و السیاسه، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، چاپ اول، 1990، ج1، صص183-184.
[3] - الطبری، محمد بن جریر؛ پیشین، ج5، ص165.
[4] . ابن اثیر، عزالدین٬ الكامل فى التاریخ، بیروت، دارصادر، ج 3، ص 405.
[5] . ابن حجر العسقلانى، الاصابه فى تمییز الصحابه، ط1، بیروت، دارحیأ التراث - العربى، 1328 ه.ق، ج 1، ص -333
منبع: اندیشه قم
