پرسش :
كدام سوره در شأن امام حسين ـ عليه السلام ـ نازل شده است؟
پاسخ :
قرآن کريم در طول 23 سال از طرف خداوند متعال و توسط جبرئيل بر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نازل شد. معجزه جاوداني پيامبر اسلام داراي 114 سوره است که به مناسبت هاي مختلف بر قلب مقدس آن حضرت فرود آمد تا اسباب هدايتي باشد براي تمامي انسان ها.
مفسران با توجه به آياتي که از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ نقل شده، برخي از آيات و سوره هاي قرآن را در شأن اهل بيت پيامبر ـ عليهم السلام ـ مثل حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ و امير مؤمنان و يا امام حسن و امام حسين ـ عليهم السلام ـ مي دانند.
سوره اي که به صورت اختصاصي به امام حسين ـ عليه السلام ـ نسبت داده شده سوره «فجر» مي باشد.
از جمله آياتي که در شأن اهل بيت ـ عليهم السلام ـ نازل شده و امام حسين ـ عليه السلام ـ را نيز شامل مي شود مي توان به آيه تطهير اشاره کرد. در اين آيه خداوند متعال مي فرمايد: «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَکمْ تَطْهِيرًا».[1] از ام سلّمه روايت شده که اين آيه در خانه من نازل شد و در خانه هفت نفر بودند. رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، جبرئيل، ميکائيل، علي، فاطمه، حسن و حسين ـ عليهم السلام ـ .[2]
و از جمله آياتي که به صورت اختصاصي در خصوص امام حسين ـ عليه السلام ـ نازل شد. مي توان به آيه 33 سوره اسراء اشاره کرد. در اين آيه خداوند متعال مي فرمايد: «وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالحَقِّ وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ يُسْرِف فِّي الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُورًا؛ و نفس محترمي را که خدا قتلش را حرام کرده نکشيد مگر به حکم حق و آن کسي که کشته شده براي ولي او سلطه (حق قصاص) قرار داديم اما در قتل اسراف نکنيد چرا که او مورد حمايت است».[3]
در تفسير عياشي ذيل اين آيه از امام باقر ـ عليه السلام ـ روايتي نقل شده که حضرت مي فرمايد: «اين آيه در مورد امام حسين ـ عليه السلام ـ است که مظلوم کشته شد، و امام زمان(عج) ولي او مي باشد وقتي قيام کند، از قاتلان آن حضرت خونخواهي خواهد کرد».[4]
از ديگر آياتي که در شأن امام حسين ـ عليه السلام ـ نازل شده آيه 15 سوره احقاف مي باشد. در اين آيه آمده است: «وَوَضَعَتْهُ کرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا».[5] طبق روايتي از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، آيه مذکور در حق امام حسين ـ عليه السلام ـ نازل شده است.[6]
آيه «ثُمَّ رَدَدْنَا لَکمُ الْکرَّةَ عَلَيْهِمْ»[7] نيز در خصوص خروج امام حسين ـ عليه السلام ـ با اصحابش در هنگام رجعت نازل شده است.[8]
اما سوره اي که به عنوان سوره امام حسين ـ عليه السلام ـ معرفي شده، سوره فجر است. در روايتي که در خصوص فضيلت اين سوره از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل شده، حضرت مي فرمايد: «سوره فجر را در نمازهاي واجب و مستحبي تان بخوانيد که اين سوره، سوره حسين بن علي ـ عليه السلام ـ است و هر کس اين سوره را بخواند روز قيامت با امام حسين ـ عليه السلام ـ در درجه اي از درجات بهشت است».[9]
در پايان اين سوره آمده است: «يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ـ ارْجِعِي إِلَى رَبِّک رَاضِيَةً مَّرْضِيَّةً ـ فَادْخُلِي فِي عِبَادِي ـ وَادْخُلِي جَنَّتِي؛ تو اي روح آرام يافته به سوي پروردگارت باز گرد در حالي که هم تو از او خشنودي و هم او از تو خشنود و در سلک بندگانم و در بهشتم داخل شو».[10]
شيخ عبدالله بحراني پس از نقل روايتي که از امام صادق ـ عليه السلام ـ در خصوص اين سوره و اختصاص آن به امام حسين ـ عليه السلام ـ بيان شد، مي نويسد: «يکي از حاضران پس از بيان امام صادق ـ عليه السلام ـ عرض کرد: چگونه اين سوره، سوره امام حسين ـ عليه السلام ـ است؟ حضرت فرمود: مراد از (نفس مطمئنه) در اين آيه (امام حسين ـ عليه السلام ـ و اصحاب و شيعيان آن حضرت) مي باشد».[11]
نتيجه گيري:
آيات متعددي به امام حسين ـ عليه السلام ـ اختصاص يافته است. علاوه بر آياتي که در خصوص اهل بيت ـ عليهم السلام ـ نازل شده و به امام حسين ـ عليه السلام ـ هم مربوط مي شود، برخي از آيات به صورت اختصاصي در مورد ايشان مي باشد همانند آيه 33 سوره اسراء و سوره اي که مفسران اين سوره را در شأن آن حضرت معرفي کرده اند، سوره فجر است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ شواهد التنزيل، الحاکم الحسکاني.
2ـ العوالم، شيخ عبدالله بحراني.
پی نوشتها:
[1]. احزاب / 33.
[2]. حاکم حسکاني، شواهد التنزيل، تحقيق محمد باقر محمودي، بي جا، مجمع احياء الثقافة الاسلامي، ج2، ص131.
[3]. اسراء / 33.
[4]. محمد بن مسعود عياشي، تفسير عياشي، تهران، مکتبة العلمية الاسلامية، بي تا، ج2، ص290.
[5]. احقاف / 15.
[6]. حسين بن حمدان الخصيبي، الهداية الکبري، بيروت، مؤسسه البلاغ، 1411ق، ص202.
[7]. اسراء / 6.
[8]. نمازي، شيخ علي، مستدرک سفينة البحار، قم، جامعه مدرسين، 1419ق، ج4، ص85.
[9]. فضل بن حسن طبرسي، مجمع البيان، بيروت، مؤسسه الاعلمي للمطبوعات، 1415ق، ج10، ص341.
[10]. فجر / 27 الي 30.
[11]. بحراني، عبدالله، العوالم، قم، مدرسه الامام المهدي(عج)، چاپ اول، 1407ق، ص97.
منبع: اندیشه قم
قرآن کريم در طول 23 سال از طرف خداوند متعال و توسط جبرئيل بر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نازل شد. معجزه جاوداني پيامبر اسلام داراي 114 سوره است که به مناسبت هاي مختلف بر قلب مقدس آن حضرت فرود آمد تا اسباب هدايتي باشد براي تمامي انسان ها.
مفسران با توجه به آياتي که از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ نقل شده، برخي از آيات و سوره هاي قرآن را در شأن اهل بيت پيامبر ـ عليهم السلام ـ مثل حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ و امير مؤمنان و يا امام حسن و امام حسين ـ عليهم السلام ـ مي دانند.
سوره اي که به صورت اختصاصي به امام حسين ـ عليه السلام ـ نسبت داده شده سوره «فجر» مي باشد.
از جمله آياتي که در شأن اهل بيت ـ عليهم السلام ـ نازل شده و امام حسين ـ عليه السلام ـ را نيز شامل مي شود مي توان به آيه تطهير اشاره کرد. در اين آيه خداوند متعال مي فرمايد: «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَکمْ تَطْهِيرًا».[1] از ام سلّمه روايت شده که اين آيه در خانه من نازل شد و در خانه هفت نفر بودند. رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، جبرئيل، ميکائيل، علي، فاطمه، حسن و حسين ـ عليهم السلام ـ .[2]
و از جمله آياتي که به صورت اختصاصي در خصوص امام حسين ـ عليه السلام ـ نازل شد. مي توان به آيه 33 سوره اسراء اشاره کرد. در اين آيه خداوند متعال مي فرمايد: «وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالحَقِّ وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ يُسْرِف فِّي الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُورًا؛ و نفس محترمي را که خدا قتلش را حرام کرده نکشيد مگر به حکم حق و آن کسي که کشته شده براي ولي او سلطه (حق قصاص) قرار داديم اما در قتل اسراف نکنيد چرا که او مورد حمايت است».[3]
در تفسير عياشي ذيل اين آيه از امام باقر ـ عليه السلام ـ روايتي نقل شده که حضرت مي فرمايد: «اين آيه در مورد امام حسين ـ عليه السلام ـ است که مظلوم کشته شد، و امام زمان(عج) ولي او مي باشد وقتي قيام کند، از قاتلان آن حضرت خونخواهي خواهد کرد».[4]
از ديگر آياتي که در شأن امام حسين ـ عليه السلام ـ نازل شده آيه 15 سوره احقاف مي باشد. در اين آيه آمده است: «وَوَضَعَتْهُ کرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا».[5] طبق روايتي از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، آيه مذکور در حق امام حسين ـ عليه السلام ـ نازل شده است.[6]
آيه «ثُمَّ رَدَدْنَا لَکمُ الْکرَّةَ عَلَيْهِمْ»[7] نيز در خصوص خروج امام حسين ـ عليه السلام ـ با اصحابش در هنگام رجعت نازل شده است.[8]
اما سوره اي که به عنوان سوره امام حسين ـ عليه السلام ـ معرفي شده، سوره فجر است. در روايتي که در خصوص فضيلت اين سوره از امام صادق ـ عليه السلام ـ نقل شده، حضرت مي فرمايد: «سوره فجر را در نمازهاي واجب و مستحبي تان بخوانيد که اين سوره، سوره حسين بن علي ـ عليه السلام ـ است و هر کس اين سوره را بخواند روز قيامت با امام حسين ـ عليه السلام ـ در درجه اي از درجات بهشت است».[9]
در پايان اين سوره آمده است: «يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ـ ارْجِعِي إِلَى رَبِّک رَاضِيَةً مَّرْضِيَّةً ـ فَادْخُلِي فِي عِبَادِي ـ وَادْخُلِي جَنَّتِي؛ تو اي روح آرام يافته به سوي پروردگارت باز گرد در حالي که هم تو از او خشنودي و هم او از تو خشنود و در سلک بندگانم و در بهشتم داخل شو».[10]
شيخ عبدالله بحراني پس از نقل روايتي که از امام صادق ـ عليه السلام ـ در خصوص اين سوره و اختصاص آن به امام حسين ـ عليه السلام ـ بيان شد، مي نويسد: «يکي از حاضران پس از بيان امام صادق ـ عليه السلام ـ عرض کرد: چگونه اين سوره، سوره امام حسين ـ عليه السلام ـ است؟ حضرت فرمود: مراد از (نفس مطمئنه) در اين آيه (امام حسين ـ عليه السلام ـ و اصحاب و شيعيان آن حضرت) مي باشد».[11]
نتيجه گيري:
آيات متعددي به امام حسين ـ عليه السلام ـ اختصاص يافته است. علاوه بر آياتي که در خصوص اهل بيت ـ عليهم السلام ـ نازل شده و به امام حسين ـ عليه السلام ـ هم مربوط مي شود، برخي از آيات به صورت اختصاصي در مورد ايشان مي باشد همانند آيه 33 سوره اسراء و سوره اي که مفسران اين سوره را در شأن آن حضرت معرفي کرده اند، سوره فجر است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1ـ شواهد التنزيل، الحاکم الحسکاني.
2ـ العوالم، شيخ عبدالله بحراني.
پی نوشتها:
[1]. احزاب / 33.
[2]. حاکم حسکاني، شواهد التنزيل، تحقيق محمد باقر محمودي، بي جا، مجمع احياء الثقافة الاسلامي، ج2، ص131.
[3]. اسراء / 33.
[4]. محمد بن مسعود عياشي، تفسير عياشي، تهران، مکتبة العلمية الاسلامية، بي تا، ج2، ص290.
[5]. احقاف / 15.
[6]. حسين بن حمدان الخصيبي، الهداية الکبري، بيروت، مؤسسه البلاغ، 1411ق، ص202.
[7]. اسراء / 6.
[8]. نمازي، شيخ علي، مستدرک سفينة البحار، قم، جامعه مدرسين، 1419ق، ج4، ص85.
[9]. فضل بن حسن طبرسي، مجمع البيان، بيروت، مؤسسه الاعلمي للمطبوعات، 1415ق، ج10، ص341.
[10]. فجر / 27 الي 30.
[11]. بحراني، عبدالله، العوالم، قم، مدرسه الامام المهدي(عج)، چاپ اول، 1407ق، ص97.
منبع: اندیشه قم
