پرسش :
در هنگام عزاداری امام حسين ـ عليه السّلام ـ نماز مقدم تر است يا عزاداري؟
پاسخ :
آنچه كه در مورد سؤال بايد گفت اين است كه اول از هر چيز بايد ببينيم عزاداري و سوگواري براي سرور و سالار شهيدان امام حسين ـ عليه السّلام ـ يعني چه و منظور چيست و بعد بايد بدانيم هدف از عزاداري براي امام حسين ـ عليه السّلام ـ چيست. آن وقت مي‌توان به اين سؤال كه آيا نماز مقدم بر عزاداري است يا نه پاسخ صحيح داد.
حال بايد اين سؤال براي ما روشن شود كه آيا عزاداري فقط به معناي برپاكردن مجالس مرثيه خواني و نوحه‌سرايي و سينه زني است يا معناي وسيع تري دارد؟
آنچه كه از ائمه معصومين عليهم السلام به ما سفارش شده است اين مي‌باشد كه در شادي هاي ائمه عليهم السلام شاد باشيم و در مصيبت هاي آنها محزون باشيم.[1]
حال اين حزن و اندوه را با برپاكردن مجالس سوگواري نشان دهيم يا با نصب پرچم سياه بر در منزل و يا با لباس سياه برتن كردن و يا هرچيز ديگري كه نشانه عزاداري براي امام ـ عليه السّلام ـ باشد به هرحال بايد شكل حزن و اندوه و مصيبت در ظاهر و باطن و چهره و زندگي ما نمايان باشد اين معنا و مفهوم عزاداري است.
و لذا شخصي كه آش نذري درست مي‌كند يا از عزاداران پذيرائي مي‌كند هر چند لباس سياه برتن ندارد يا دستي بر سينه نمي زند و يا در موقع نماز مهياي نماز مي‌شود هر كدام به نوبه خود عزادار است و ثواب مي‌برد و برعكس كسي كه در مجلس عزاداري امام حسين ـ عليه السّلام ـ حضور دارد و لباس سياه بر تن پوشيده ولي غافلانه مي‌خندد و رفتار شخص اندوهگين و محزون را ندارد به او عزادار گفته نمي‌شود.
اما هدف از عزاداري اين است كه نشان دهيم ما پيرو ائمه معصومين عليهم السلام هستيم و هر چه آنان فرموده‌اند اطاعت مي‌كنيم و اهداف آنها را دنبال مي‌نماييم و با دوستان آنها دوست هستيم و با دشمنان آنان دشمن، چنانكه در زيارت عاشورا مي‌خوانيم اِنّي سِلْمٌ لِمَنْ سالمكم و حَربٌ لِمَن حاربكم (با دوستان شما دوست هستيم و با دشمنان شما دشمن»[2]
به هر حال تمام سعي خود را به كار مي‌گيريم تا اعمال ما مورد رضايت آنها واقع شود. حال با توجه به اينكه از سفارشات مهم ائمه معصومين عليهم السلام از جمله امام حسين ـ عليه السّلام ـ بر پاداشتن نماز است و حتي يكي از اهداف قيام امام حسين ـ عليه السّلام ـ همين اقامه نماز بوده است همانطور كه در زيارت ايشان مي‌خوانيم اشهد انك قد اقمت الصلوه يعني اقرار مي‌كنم كه شما نماز را برپا داشتيد. آيا شايسته است شخصي كه عزادار و سوگوار امام است به اين هدف و سفارش ايشان جامه عمل نپوشاند و آن را ناديده بگيرد. و مراسم عزاداري را ادامه دهد؟ آيا امام ـ عليه السّلام ـ به اين روش و رفتار ما راضي است.
در تاريخ عاشورا ذكر شده است كه موقع ظهر عاشورا يكي از ياران امام حسين ـ عليه السّلام ـ در آن گيرودار و بحبوحه جنگ وقتي به امام اطلاع مي‌دهد كه وقت نماز شده چقدر امام ـ عليه السّلام ـ خوشحال مي‌شود و او را مورد لطف قرار مي‌دهد و براي او دعاي خير مي‌نمايد و سپس نماز جماعت را برپا مي‌دارند و چندين شهيد هم در اين راه نماز تقديم اسلام مي‌نمايد.
و يا در تاريخ زندگاني حضرت اميرالمؤمنين علي ـ عليه السّلام ـ آمده كه در جنگ صفين وقتي حضرت علي ـ عليه السّلام ـ سرگرم نبرد بود گاهي نگاه به آسمان مي‌كرد تا ببيند كي ظهر مي‌شود تا نماز ظهر را بخواند يكي از ياران عرض كرد يا اميرالمؤمنين اين چه كاري است؟ فرمود آفتاب را مي‌نگرم كه اگر وقت نماز رسيد نماز بخوانم آن يار امام گفت آيا حالا وقت نماز است با اين سرگرمي جنگ؟ امام ـ عليه السّلام ـ فرمودند: اصلاً ما براي چه با اين گروه مي‌جنگيم؟ مگر براي غير نماز است؟ تنها به خاطر نماز با آنان نبرد مي‌كنيم و مي‌خواهيم نماز برپا شود و پا برجا بماند.[3]
اينها تنها نمونه‌اي از روش امامان عليهم السلام ماست كه ما بايد از آنها پيروي نماييم.
اصولاً تمام رنج و زحمتي كه امامان ما در طول زندگي به جان و دل خريدند براي برپا داشتن احكام دين از جمله نماز بوده است و اگر ما براي شهادت آنها عزاداري و سوگواري مي‌كنيم پيام ما اين است كه در راستاي اهداف و روش امامان عليهم السلام قدم بر مي‌داريم و ثابت قدم ايستاده‌ايم و از آنها پيروي مي‌كنيم و لذا شايسته است و وظيفه ماست كه هنگام نماز، آن را بر هر چيز ديگر مقدم بدانيم چه عزاداري چه كار چه ورزش چه درس و غيره..
خلاصه: ما طبق سفارشات ائمه معصومين عليهم السلام و روش آنها در زندگي كه به ما رسيده است موظف هستيم كه اقامه نماز كه يك تكليف الهي و سفارش و هدف انبياء و امامان عليهم السلام است بر هر چيز ديگر مقدم بدانيم و شعار و عمل ما اين باشد كه به كار و عزاداري و ورزش بايد گفت وقت نماز است نه به نماز بگوييم وقت كار يا عزاداري يا ورزش است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. نماز و عبادت امام حسين ـ عليه السّلام ـ ، عباس عزيزي، انتشارات صلاة، چ دوم، 1381، ص 36 و 77.
2. امام حسين از قبله گاه تا قتلگاه، رضي الدين صبا، انتشارات سلسله.
3. حسين بن علي را بهتر بشناسيم، محمد يزدي، انتشارات اسوه، چ سوم، 1377، ص 55 و 69.
پی نوشتها:
[1] . علامه مجلسی ، بحار الانوار، ج 44، روايت26، باب 24،ص 287.
[2] . مفاتيح الجنان، زيارت عاشورا.
[3] . سفينة البحار، ج2، ص44، شيخ عباس قمي، انتشارات فراهاني.
منبع: اندیشه قم
آنچه كه در مورد سؤال بايد گفت اين است كه اول از هر چيز بايد ببينيم عزاداري و سوگواري براي سرور و سالار شهيدان امام حسين ـ عليه السّلام ـ يعني چه و منظور چيست و بعد بايد بدانيم هدف از عزاداري براي امام حسين ـ عليه السّلام ـ چيست. آن وقت مي‌توان به اين سؤال كه آيا نماز مقدم بر عزاداري است يا نه پاسخ صحيح داد.
حال بايد اين سؤال براي ما روشن شود كه آيا عزاداري فقط به معناي برپاكردن مجالس مرثيه خواني و نوحه‌سرايي و سينه زني است يا معناي وسيع تري دارد؟
آنچه كه از ائمه معصومين عليهم السلام به ما سفارش شده است اين مي‌باشد كه در شادي هاي ائمه عليهم السلام شاد باشيم و در مصيبت هاي آنها محزون باشيم.[1]
حال اين حزن و اندوه را با برپاكردن مجالس سوگواري نشان دهيم يا با نصب پرچم سياه بر در منزل و يا با لباس سياه برتن كردن و يا هرچيز ديگري كه نشانه عزاداري براي امام ـ عليه السّلام ـ باشد به هرحال بايد شكل حزن و اندوه و مصيبت در ظاهر و باطن و چهره و زندگي ما نمايان باشد اين معنا و مفهوم عزاداري است.
و لذا شخصي كه آش نذري درست مي‌كند يا از عزاداران پذيرائي مي‌كند هر چند لباس سياه برتن ندارد يا دستي بر سينه نمي زند و يا در موقع نماز مهياي نماز مي‌شود هر كدام به نوبه خود عزادار است و ثواب مي‌برد و برعكس كسي كه در مجلس عزاداري امام حسين ـ عليه السّلام ـ حضور دارد و لباس سياه بر تن پوشيده ولي غافلانه مي‌خندد و رفتار شخص اندوهگين و محزون را ندارد به او عزادار گفته نمي‌شود.
اما هدف از عزاداري اين است كه نشان دهيم ما پيرو ائمه معصومين عليهم السلام هستيم و هر چه آنان فرموده‌اند اطاعت مي‌كنيم و اهداف آنها را دنبال مي‌نماييم و با دوستان آنها دوست هستيم و با دشمنان آنان دشمن، چنانكه در زيارت عاشورا مي‌خوانيم اِنّي سِلْمٌ لِمَنْ سالمكم و حَربٌ لِمَن حاربكم (با دوستان شما دوست هستيم و با دشمنان شما دشمن»[2]
به هر حال تمام سعي خود را به كار مي‌گيريم تا اعمال ما مورد رضايت آنها واقع شود. حال با توجه به اينكه از سفارشات مهم ائمه معصومين عليهم السلام از جمله امام حسين ـ عليه السّلام ـ بر پاداشتن نماز است و حتي يكي از اهداف قيام امام حسين ـ عليه السّلام ـ همين اقامه نماز بوده است همانطور كه در زيارت ايشان مي‌خوانيم اشهد انك قد اقمت الصلوه يعني اقرار مي‌كنم كه شما نماز را برپا داشتيد. آيا شايسته است شخصي كه عزادار و سوگوار امام است به اين هدف و سفارش ايشان جامه عمل نپوشاند و آن را ناديده بگيرد. و مراسم عزاداري را ادامه دهد؟ آيا امام ـ عليه السّلام ـ به اين روش و رفتار ما راضي است.
در تاريخ عاشورا ذكر شده است كه موقع ظهر عاشورا يكي از ياران امام حسين ـ عليه السّلام ـ در آن گيرودار و بحبوحه جنگ وقتي به امام اطلاع مي‌دهد كه وقت نماز شده چقدر امام ـ عليه السّلام ـ خوشحال مي‌شود و او را مورد لطف قرار مي‌دهد و براي او دعاي خير مي‌نمايد و سپس نماز جماعت را برپا مي‌دارند و چندين شهيد هم در اين راه نماز تقديم اسلام مي‌نمايد.
و يا در تاريخ زندگاني حضرت اميرالمؤمنين علي ـ عليه السّلام ـ آمده كه در جنگ صفين وقتي حضرت علي ـ عليه السّلام ـ سرگرم نبرد بود گاهي نگاه به آسمان مي‌كرد تا ببيند كي ظهر مي‌شود تا نماز ظهر را بخواند يكي از ياران عرض كرد يا اميرالمؤمنين اين چه كاري است؟ فرمود آفتاب را مي‌نگرم كه اگر وقت نماز رسيد نماز بخوانم آن يار امام گفت آيا حالا وقت نماز است با اين سرگرمي جنگ؟ امام ـ عليه السّلام ـ فرمودند: اصلاً ما براي چه با اين گروه مي‌جنگيم؟ مگر براي غير نماز است؟ تنها به خاطر نماز با آنان نبرد مي‌كنيم و مي‌خواهيم نماز برپا شود و پا برجا بماند.[3]
اينها تنها نمونه‌اي از روش امامان عليهم السلام ماست كه ما بايد از آنها پيروي نماييم.
اصولاً تمام رنج و زحمتي كه امامان ما در طول زندگي به جان و دل خريدند براي برپا داشتن احكام دين از جمله نماز بوده است و اگر ما براي شهادت آنها عزاداري و سوگواري مي‌كنيم پيام ما اين است كه در راستاي اهداف و روش امامان عليهم السلام قدم بر مي‌داريم و ثابت قدم ايستاده‌ايم و از آنها پيروي مي‌كنيم و لذا شايسته است و وظيفه ماست كه هنگام نماز، آن را بر هر چيز ديگر مقدم بدانيم چه عزاداري چه كار چه ورزش چه درس و غيره..
خلاصه: ما طبق سفارشات ائمه معصومين عليهم السلام و روش آنها در زندگي كه به ما رسيده است موظف هستيم كه اقامه نماز كه يك تكليف الهي و سفارش و هدف انبياء و امامان عليهم السلام است بر هر چيز ديگر مقدم بدانيم و شعار و عمل ما اين باشد كه به كار و عزاداري و ورزش بايد گفت وقت نماز است نه به نماز بگوييم وقت كار يا عزاداري يا ورزش است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. نماز و عبادت امام حسين ـ عليه السّلام ـ ، عباس عزيزي، انتشارات صلاة، چ دوم، 1381، ص 36 و 77.
2. امام حسين از قبله گاه تا قتلگاه، رضي الدين صبا، انتشارات سلسله.
3. حسين بن علي را بهتر بشناسيم، محمد يزدي، انتشارات اسوه، چ سوم، 1377، ص 55 و 69.
پی نوشتها:
[1] . علامه مجلسی ، بحار الانوار، ج 44، روايت26، باب 24،ص 287.
[2] . مفاتيح الجنان، زيارت عاشورا.
[3] . سفينة البحار، ج2، ص44، شيخ عباس قمي، انتشارات فراهاني.
منبع: اندیشه قم
