پرسش :
ارگانها و نهادهايي كه توسط رئيس جمهور مديران آن تعيين مي شوند به غير از وزيران چه ارگانهايي مي باشند لطفاً توضيح دهيد؟
پاسخ :
يكي از اختيارات و مسئوليت هاي رئيس جمهور انتخاب و عزل وزيران است.[1]
علاوه بر آن رئيس جمهور نسبت به تصدي و تعيين متصديان برخي نهادها نيز دخالت دارد از جلمه:
الف: معاونت برنامه ريزی و نظارت راهبردی : طبق اصل 126 قانون اساسي رئيس جمهور مسئوليت امور برنامه و بودجه را به عهده دارد. وظيفه اين معاونت به عنوان يك مؤسسه ستادي عبارتست از مطالعه و بررسي امور اقتصادي و اجتماعي، تهيه برنامه هاي عمراني درازمدت، تنظيم بودجه كشور، هماهنگي روشها و برنامه ها و ارزيابي عملكرد دستگاههاي اجرائي مي باشد.[2]
ب: معاونت توسعه مديريت و سرمايه انسانی : رئيس جمهور در همين راستا طبق اصل 126 قانون اساسي مسئوليت اداري و استخدامي كشور را مستقيماً بر عهده دارد.
ج: سازمان حفاظت محيط زيست: براساس اصل 50 قانون اساسي «در جمهوري اسلامي ايران، حفاظت محيط زيست كه نسل امروز و نسلهاي بعد بايد در آن حيات اجتماعي رو به رشدي داشته باشند وظيفه عمومي تلقي مي گردد.» با وجود اهميت محيط زيست قانون در خصوص نحوه ادارة آن اشاراتي نداشته اما با توجه به اينكه در دوره هاي گذشته سازمان مورد نظر منطقاً وابسته به نخست وزير بوده است. اينك پس از بازنگري و حذف پست نخست وزيري، اين سازمان وابسته به رياست جمهوري است كه از طريق يكي از معاونان خود آن را اداره مي نمايد.
د: سازمان انرژي اتمي: سازمان انرژي اتمي با شخصيت حقوقي و استقلال مالي وابسته به رياست جمهوري است كه از طريق يكي از معاونان خود (رئيس سازمان انرژي اتمي) اداره مي شود و تعيين مدير آن بر عهدة رئيس جمهور است.[3]
هـ : سرپرست براي وزارتخانه هاي بدون وزير: ممكن است بر سر تعيين وزير بين رئيس جمهور و مجلس توافق حاصل نگردد و يا اينكه وزير فوت نمايد يا به هر نحوي كه وزارتخانه بدون وزير بماند در اينجا وظيفه رئيس جمهور است كه طبق اصل 135 قانون اساسي براي وزارتخانه هايي كه وزير ندارند حداكثر براي مدت 3 ماه سرپرست تعيين نمايد.
و: طبق اصل 124 رئيس جمهور ميتواند براي انجام دادن وظايف قانوني خود معاوناني داشته باشد و رئيس جمهور علاوه بر معاون اول و معاونت های که در بالا ذکر شد همچنين معاونت های ديگری چون معاون اجرايی و معاون حقوقی و پارلمانی و.... دارد که امور مربوطه را در حد معاونت رئيس جمهور پی گيری می کنند
ز: تعيين سفيران به عنوان مديران سياسي خارج از كشور: براساس اصل يکصد و بيست و هشتم قانون اساسی تعيين سفيران به عنوان مديران سياسي خارج از كشور بر عهده رئيس جمهور است . لذا با پيشنهاد وزير امور خارجه كه خود مورد تأئيد رئيس جمهور است سفير انتخاب و استوارنامة اين سفير توسط رئيس جمهور بايد امضاء گردد و با توجه به اينكه سفارت ايران در هر يك از كشورهاي طرف قرارداد با ايران يك سازمان و ارگان است كه تحت نظارت رئيس جمهور است به نحوي رئيس جمهور مهمترين شخصي است كه سفير را معين مي نمايد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. سيدمحمد هاشمي، حقوق اساسي جمهوري اسلامي ايران، ج 2، ناشر: مجتمع آموزش عالي قم، چاپ دوم، بهار 1375.
2. دكتر ابوالفضل قاضي شريعت پناهي، بايسته هاي حقوق اساسي، انتشارات دانشگاه تهران.
پی نوشتها:
[1] . اصول 133 قانون اساسي.
[2] . قانون برنامه و بودجه، ماده 5.
[3] . قانون تأسيس سازمان انرژي هسته اي، مصوب 16/4/1353 (ماده 1 الي 5).
منبع: اندیشه قم
يكي از اختيارات و مسئوليت هاي رئيس جمهور انتخاب و عزل وزيران است.[1]
علاوه بر آن رئيس جمهور نسبت به تصدي و تعيين متصديان برخي نهادها نيز دخالت دارد از جلمه:
الف: معاونت برنامه ريزی و نظارت راهبردی : طبق اصل 126 قانون اساسي رئيس جمهور مسئوليت امور برنامه و بودجه را به عهده دارد. وظيفه اين معاونت به عنوان يك مؤسسه ستادي عبارتست از مطالعه و بررسي امور اقتصادي و اجتماعي، تهيه برنامه هاي عمراني درازمدت، تنظيم بودجه كشور، هماهنگي روشها و برنامه ها و ارزيابي عملكرد دستگاههاي اجرائي مي باشد.[2]
ب: معاونت توسعه مديريت و سرمايه انسانی : رئيس جمهور در همين راستا طبق اصل 126 قانون اساسي مسئوليت اداري و استخدامي كشور را مستقيماً بر عهده دارد.
ج: سازمان حفاظت محيط زيست: براساس اصل 50 قانون اساسي «در جمهوري اسلامي ايران، حفاظت محيط زيست كه نسل امروز و نسلهاي بعد بايد در آن حيات اجتماعي رو به رشدي داشته باشند وظيفه عمومي تلقي مي گردد.» با وجود اهميت محيط زيست قانون در خصوص نحوه ادارة آن اشاراتي نداشته اما با توجه به اينكه در دوره هاي گذشته سازمان مورد نظر منطقاً وابسته به نخست وزير بوده است. اينك پس از بازنگري و حذف پست نخست وزيري، اين سازمان وابسته به رياست جمهوري است كه از طريق يكي از معاونان خود آن را اداره مي نمايد.
د: سازمان انرژي اتمي: سازمان انرژي اتمي با شخصيت حقوقي و استقلال مالي وابسته به رياست جمهوري است كه از طريق يكي از معاونان خود (رئيس سازمان انرژي اتمي) اداره مي شود و تعيين مدير آن بر عهدة رئيس جمهور است.[3]
هـ : سرپرست براي وزارتخانه هاي بدون وزير: ممكن است بر سر تعيين وزير بين رئيس جمهور و مجلس توافق حاصل نگردد و يا اينكه وزير فوت نمايد يا به هر نحوي كه وزارتخانه بدون وزير بماند در اينجا وظيفه رئيس جمهور است كه طبق اصل 135 قانون اساسي براي وزارتخانه هايي كه وزير ندارند حداكثر براي مدت 3 ماه سرپرست تعيين نمايد.
و: طبق اصل 124 رئيس جمهور ميتواند براي انجام دادن وظايف قانوني خود معاوناني داشته باشد و رئيس جمهور علاوه بر معاون اول و معاونت های که در بالا ذکر شد همچنين معاونت های ديگری چون معاون اجرايی و معاون حقوقی و پارلمانی و.... دارد که امور مربوطه را در حد معاونت رئيس جمهور پی گيری می کنند
ز: تعيين سفيران به عنوان مديران سياسي خارج از كشور: براساس اصل يکصد و بيست و هشتم قانون اساسی تعيين سفيران به عنوان مديران سياسي خارج از كشور بر عهده رئيس جمهور است . لذا با پيشنهاد وزير امور خارجه كه خود مورد تأئيد رئيس جمهور است سفير انتخاب و استوارنامة اين سفير توسط رئيس جمهور بايد امضاء گردد و با توجه به اينكه سفارت ايران در هر يك از كشورهاي طرف قرارداد با ايران يك سازمان و ارگان است كه تحت نظارت رئيس جمهور است به نحوي رئيس جمهور مهمترين شخصي است كه سفير را معين مي نمايد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. سيدمحمد هاشمي، حقوق اساسي جمهوري اسلامي ايران، ج 2، ناشر: مجتمع آموزش عالي قم، چاپ دوم، بهار 1375.
2. دكتر ابوالفضل قاضي شريعت پناهي، بايسته هاي حقوق اساسي، انتشارات دانشگاه تهران.
پی نوشتها:
[1] . اصول 133 قانون اساسي.
[2] . قانون برنامه و بودجه، ماده 5.
[3] . قانون تأسيس سازمان انرژي هسته اي، مصوب 16/4/1353 (ماده 1 الي 5).
منبع: اندیشه قم
