شنبه، 16 اسفند 1393
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما

پرسش :

براى شادى و آرامش روح میّت انجام چه کارهایی شایسته است؟


پاسخ :
پاسخ اجمالی:
با صبر بر مصیبت، و توجه به آثار آن و تفکر و درک در این امر که مرگ برای همه بوده و حقّ است، می توان مصیبت ها را بر خود آسان نمود.
برخی از اعمال مستحبی برای اشخاص فوت شده عبارت اند از: خواندن نماز وحشت در شب اول قبر، صدقه، دعا و خواندن قرآن. گفتنی است که نماز وحشت در شب اول قبر مستحب بوده، نه در همه شب­ها. به جای آن در سایر اوقات بهتر است به کارهای مستحبی دیگری برای آنان پرداخته شود.

پاسخ تفصیلی:
آسان شدن مصیبت­ها برای شخص مصیبت زده راه­هایی را می طلبد که مهم ترین آن بیان می شود:
الف) صبر بر مصیبت
صبر [1] یاور آدمی در زندگی است. یکی از اقسام صبر، صبر بر مصیبت بوده [2] که در آیات و احادیث دارای ارزش و ثواب بوده و توجه به آثار آن می تواند، یکی از راه­هایی باشد که غم و اندوه مرگ نزدیکان را بر انسان سبک نماید. در این جا به چند نمونه از آیات و احادیث اشاره می شود:
1. خدای متعال در قرآن کریم می فرماید: «سلام بر شما بخاطر صبر و استقامتتان! چه نیکوست سرانجام آن سرا (ى جاویدان)». [3] «قطعاً همه شما را با چیزى از ترس، گرسنگى، و کاهش در مال­ها و جان­ها و میوه‏ها، آزمایش مى‏کنیم و بشارت ده به استقامت‏کنندگان! آنها که هر گاه مصیبتى به ایشان مى‏رسد، مى‏گویند: ما از آنِ خدائیم و به سوى او بازمى‏گردیم! اینها، همان­ها هستند که الطاف و رحمت خدا شامل حالشان شده و آنها هستند هدایت‏یافتگان». [4]
2. امام علی (ع) می فرماید: «از افزون­ترین دور اندیشى صبر کردن بر مصیبت­ها است». [5]
«از گنج­هاى ایمان صبر بر مصیبت­ها است». [6] «صبر بر مصیبت‏ها، [آدمی] را به مراتب شریف و بلند می رساند». [7]
ب) تفکر و درک واقعیت مرگ
باید این واقعیت را درک کرد و در آن اندیشید که مرگ برای همه بوده و حق است: «هر انسانى مرگ را مى‏چشد، سپس شما را بسوى ما باز مى‏گردانند». [8] همه موجودات از آنجایی که تجلّی حق تعالی هستند، و از اویند سر انجام هم به سوی او باز می گردند: «ما از آنِ خدائیم و به سوى او بازمى‏گردیم». [9]
از جمله آثار ایمانِ انسان به خدا، بیان این جمله شریف در قرآن کریم بوده که به هنگام ناگوارى و مصیبت، توجّه به مفاد آیه شریفه و تلقین آن به خود، قلب را تسکین بخشیده، و آرامش می­دهد، و به هر اندازه این تلقین به حقیقت نزدیک­تر باشد، بیشتر تزلزل خاطر را برطرف نموده و دل را وقار و آرامش خواهد داد.
ج) انجام اعمال نیک برای مردگان
در احادیث سفارش به انجام اعمالی برای مردگان شده که برخی از آنان طبق شرایطی واجب و برخی هم مستحب است. به نمونه هایی از اعمال مستحبی که در روایات به آن سفارش شده اشاره می شود:
یک. صدقه دادن: یکى از افراد بنى ساعده که مادرش از دنیا رفته بود، به رسول اکرم (ص) عرض کرد: در غیاب من، مادرم از دنیا رفته اگر من براى او چیزى صدقه بدهم نفعش عاید وى مى‏شود. آن حضرت فرمود: بلى. [10]
دو. خواندن قرآن: پیامبر اکرم (ص) فرمود: «هر کس به قبرستان گذر کند و یازده مرتبه «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» [سوره توحید] را بخواند و ثواب آن را به مرده‏ها ببخشد، به تعداد اموات به او اجر مى‏دهند». [11]
سه. انجام کارهای نیک: امام صادق (ع) فرمود: «...صدقه، دعا و نیکى به میت مى‏رسد و اجرش را به کننده این کارها و میت می دهند». [12] «هر مسلمانى به نیابت از اموات عمل خیری انجام دهد، خداى تعالى پاداش وى را چند برابر نماید و مردگان را از آن بهره‏مند سازد». [13]
چهار. خواندن نماز وحشت: مستحبّ است در شب اول قبر، دو رکعت نماز وحشت (نماز هدیه میّت در شب دفن [14] ) براى میّت بخوانند و دستورش در رساله های عملیه مراجع تقلید بیان شده است. [15] بنابراین، نماز وحشت در شب اول قبر مستحب بوده نه همه شب­ها، و می توان در اوقات دیگر اعمال دیگری همانند آنچه ذکر شد برای مادر خود خوانده تا روحش در آرامش باشد.

پی نوشتها:
[1] برای آگاهی بیشتر نمایه «ازدیاد صبر»، islamquest.net/fa/archive/question/9091را مطالعه کنید.
[2] دیلمی، شیخ حسن، ارشاد القلوب الی الصواب، ج 1، ص 126، نشر شریف رضی، قم، چاپ اول، 1412ق.
[3] رعد، 24.
[4] بقره، 155 – 157.
[5] تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و درر الکلم، ص 283، ح 6299، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، قم، 1366 ش.
[6] همان، ص 282، ح 6298.
[7] همان، ص 262، ح 6269.
[8] عنکبوت، 57:«کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَیْنا تُرْجَعُون».‏
[9] بقره، 156:«إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ ».
[10] ملاحویش آل غازى، عبدالقادر ، بیان المعانی، ج 1، ص 203، مطبعة الترقى‏، دمشق، چاپ اول، 1382ق؛ قرطبى، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن‏، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ اول، 1364ش.
[11] مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 10، ص 368، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404ق.
[12] عاملی، شیخ حر، وسائل الشیعة، ج 8، ص 279، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، 1409ق.
[13] حلّی، ابن فهد، عدة الداعی، ص 146، دارالکتاب الاسلامی، قم، 1407ق.
[14] عاملی (کفعمی)، ابراهیم بن علی، المصباح، ص 411، نشر دارالرضی، قم، چاپ دوم، 1405ق؛ وسائل الشیعة، ج 8، ص 168.
[15] موسوی (امام خمینی)، سید روح الله، توضیح المسائل (محشی)، ج 1، ص 348، محقق/ مصحح: سید محمد حسین بنى هاشمى خمینى‌، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
منبع: www.islamquest.net


ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.