پرسش :
فلسفه غسل حیض چیست؟ با این که در این دوران پاکیزگی را رعایت می کنیم؟
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
تمام احکام و دستورهای اسلامی برای حفظ مصالح و منافع مادی و معنوی مردم وضع شده و به هیچ وجه هدف دیگری در کار نبوده است. خداوند می‌خواهد با این احکام، هم طهارت معنوی و هم پاکیزگی جسمانی برای مردم فراهم شود.
اساساً حکمت و اسرار غسل، از جمله غسل حیض منحصر به تمیزی و نظافت ظاهری و جسمی نیست، بلکه جنبه معنوی آن بیشتر مورد نظر است؛ از همین رو است که غسل باید با قصد قربت انجام شود و گرنه حتی اگر نجاست ظاهری نیز وجود داشته و با غسل برطرف شود، آن غسل صحیح نمیباشد. گفتنی است؛ وجوب غسل به معنای نجس بودن زن در زمان حیض نیست، همان طور که در مردان جنب بودن دلیل بر نجس بودن نبوده و در مبطلات وضو نیز نجاستی به وجود نمیآید تا با وضو برطرف شود.
پاسخ تفصیلی:
همان گونه که می‌دانید، تمام احکام و دستورهای اسلامی برای حفظ مصالح و منافع مادی و معنوی مردم وضع شده و به هیچ وجه هدف دیگری در کار نبوده است. خداوند می‌خواهد با این احکام، هم طهارت معنوی و هم پاکیزگی جسمانی برای مردم فراهم شود. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: " ... ما یُریدُ اللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ... "؛ [1] خدا نمىخواهد شما در رنج افتید، بلکه مىخواهد که شما را پاکیزه سازد . این آیه می‌خواهد یک قانون کلی را بیان کند، و آن این که احکام الاهی در هیچ مورد به صورت تکلیف شاق و طاقت فرسا نیست: "... لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها..."؛ [2] خداوند هیچ کس را جز به اندازه طاقتش مکلّف نمىکند.
با این مقدمه درباره فلسفه غسل زنان باید گفت: اساساً حکمت و اسرار غسل، از جمله غسل حیض منحصر به تمیزی و نظافت ظاهری و جسمی نیست، بلکه جنبه معنوی آن بیشتر مورد نظر است؛ از همین رو است که غسل باید با قصد قربت انجام شود و گرنه حتی اگر نجاست ظاهری نیز وجود داشته و با غسل برطرف شود، آن غسل صحیح نمیباشد. از نظر اسلام زن حائض حکم یک انسان به اصطلاح «محدث» یعنی انسان فاقد وضو و غسل را دارد که در آن حال از نماز و روزه محروم است. حیض؛ مانند موارد دیگری چون جنابت، خواب، بول و ...، موجب حدث است که اولاً: اختصاص به زنان ندارد و ثانیاً: با غسل و یا وضو مرتفع می‌شود.
اما آنچه در این تکلیف عبادی بیش از هر چیز حائز اهمیت است، فلسفه معنوی غسل است. خداوند متعال پس از بیان غسل، وضو و تیمم، می‌فرماید راز این دستور آن است که شما پاک شوید: «ولکنْ یُرید لِیُطهِّرکم»؛ [3] تا انسان پاک و طاهر نشود به خدایی که طیّب و طاهر است نمی‌رسد. این طهارت، محبوب خدای متعال است.
انسان اگر اندکی در مسئله طهارت تأمل و دقت کند، به این نتیجه خواهد رسید، دینی که این قدر در مورد مسئله طهارت سفارش می‌کند و به پاکیزگی که به منزله قشری برای حقیقت انسان است اهمیت می‌دهد، به یقین از طهارت باطن غافل نبوده و به آن اهمیت ویژه می‌دهد.
گفتنی است وجوب غسل به معنای نجس بودن زن در زمان حیض نیست، همان طور که در مردان جنب بودن دلیل بر نجس بودن نبوده و در مبطلات وضو نیز نجاستی به وجود نمیآید تا با وضو برطرف شود.
پی نوشتها:
[1] مائده، 6. "یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَیْنِ وَ إِنْ کُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضى أَوْ عَلى سَفَرٍ أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ الْغائِطِ أَوْ لامَسْتُمُ النِّساءَ فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَیَمَّمُوا صَعیداً طَیِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَ أَیْدیکُمْ مِنْهُ ما یُریدُ اللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لکِنْ یُریدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ"؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید، چون به نماز برخاستید، صورت و دستهایتان را با آرنج بشویید و سر و پاهایتان را تا قوزک مسح کنید. و اگر جُنب بودید خود را پاک سازید. و اگر بیمار یا در سفر بودید یا از جاى قضاى حاجت آمده بودید یا با زنان نزدیکى کرده بودید و آب نیافتید با خاکى پاک تیمم کنید و صورت و دستهایتان را با آن مسح کنید. خدا نمىخواهد شما در رنج افتید، بلکه مىخواهد که شما را پاکیزه سازد و نعمتش را بر شما تمام کند، باشد که سپاس گزارید.
[2] بقره، 285.
[3] همان.
منبع: www.islamquest.net
پاسخ اجمالی:
تمام احکام و دستورهای اسلامی برای حفظ مصالح و منافع مادی و معنوی مردم وضع شده و به هیچ وجه هدف دیگری در کار نبوده است. خداوند می‌خواهد با این احکام، هم طهارت معنوی و هم پاکیزگی جسمانی برای مردم فراهم شود.
اساساً حکمت و اسرار غسل، از جمله غسل حیض منحصر به تمیزی و نظافت ظاهری و جسمی نیست، بلکه جنبه معنوی آن بیشتر مورد نظر است؛ از همین رو است که غسل باید با قصد قربت انجام شود و گرنه حتی اگر نجاست ظاهری نیز وجود داشته و با غسل برطرف شود، آن غسل صحیح نمیباشد. گفتنی است؛ وجوب غسل به معنای نجس بودن زن در زمان حیض نیست، همان طور که در مردان جنب بودن دلیل بر نجس بودن نبوده و در مبطلات وضو نیز نجاستی به وجود نمیآید تا با وضو برطرف شود.
پاسخ تفصیلی:
همان گونه که می‌دانید، تمام احکام و دستورهای اسلامی برای حفظ مصالح و منافع مادی و معنوی مردم وضع شده و به هیچ وجه هدف دیگری در کار نبوده است. خداوند می‌خواهد با این احکام، هم طهارت معنوی و هم پاکیزگی جسمانی برای مردم فراهم شود. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: " ... ما یُریدُ اللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ... "؛ [1] خدا نمىخواهد شما در رنج افتید، بلکه مىخواهد که شما را پاکیزه سازد . این آیه می‌خواهد یک قانون کلی را بیان کند، و آن این که احکام الاهی در هیچ مورد به صورت تکلیف شاق و طاقت فرسا نیست: "... لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها..."؛ [2] خداوند هیچ کس را جز به اندازه طاقتش مکلّف نمىکند.
با این مقدمه درباره فلسفه غسل زنان باید گفت: اساساً حکمت و اسرار غسل، از جمله غسل حیض منحصر به تمیزی و نظافت ظاهری و جسمی نیست، بلکه جنبه معنوی آن بیشتر مورد نظر است؛ از همین رو است که غسل باید با قصد قربت انجام شود و گرنه حتی اگر نجاست ظاهری نیز وجود داشته و با غسل برطرف شود، آن غسل صحیح نمیباشد. از نظر اسلام زن حائض حکم یک انسان به اصطلاح «محدث» یعنی انسان فاقد وضو و غسل را دارد که در آن حال از نماز و روزه محروم است. حیض؛ مانند موارد دیگری چون جنابت، خواب، بول و ...، موجب حدث است که اولاً: اختصاص به زنان ندارد و ثانیاً: با غسل و یا وضو مرتفع می‌شود.
اما آنچه در این تکلیف عبادی بیش از هر چیز حائز اهمیت است، فلسفه معنوی غسل است. خداوند متعال پس از بیان غسل، وضو و تیمم، می‌فرماید راز این دستور آن است که شما پاک شوید: «ولکنْ یُرید لِیُطهِّرکم»؛ [3] تا انسان پاک و طاهر نشود به خدایی که طیّب و طاهر است نمی‌رسد. این طهارت، محبوب خدای متعال است.
انسان اگر اندکی در مسئله طهارت تأمل و دقت کند، به این نتیجه خواهد رسید، دینی که این قدر در مورد مسئله طهارت سفارش می‌کند و به پاکیزگی که به منزله قشری برای حقیقت انسان است اهمیت می‌دهد، به یقین از طهارت باطن غافل نبوده و به آن اهمیت ویژه می‌دهد.
گفتنی است وجوب غسل به معنای نجس بودن زن در زمان حیض نیست، همان طور که در مردان جنب بودن دلیل بر نجس بودن نبوده و در مبطلات وضو نیز نجاستی به وجود نمیآید تا با وضو برطرف شود.
پی نوشتها:
[1] مائده، 6. "یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَیْنِ وَ إِنْ کُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا وَ إِنْ کُنْتُمْ مَرْضى أَوْ عَلى سَفَرٍ أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْکُمْ مِنَ الْغائِطِ أَوْ لامَسْتُمُ النِّساءَ فَلَمْ تَجِدُوا ماءً فَتَیَمَّمُوا صَعیداً طَیِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکُمْ وَ أَیْدیکُمْ مِنْهُ ما یُریدُ اللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لکِنْ یُریدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ"؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید، چون به نماز برخاستید، صورت و دستهایتان را با آرنج بشویید و سر و پاهایتان را تا قوزک مسح کنید. و اگر جُنب بودید خود را پاک سازید. و اگر بیمار یا در سفر بودید یا از جاى قضاى حاجت آمده بودید یا با زنان نزدیکى کرده بودید و آب نیافتید با خاکى پاک تیمم کنید و صورت و دستهایتان را با آن مسح کنید. خدا نمىخواهد شما در رنج افتید، بلکه مىخواهد که شما را پاکیزه سازد و نعمتش را بر شما تمام کند، باشد که سپاس گزارید.
[2] بقره، 285.
[3] همان.
منبع: www.islamquest.net
