پرسش :
آیا بر اساس قرآن، تعیین جنسیت فرزندانی که در شکم مادران می‌باشند، امکان پذیر نیست؟
پاسخ :
شرح پرسش:
در آیه 34 سوره لقمان می خوانیم که خداوند از آنچه در شکم زنان باردار است، مطلع بوده و آگاهی به زمان وقوع روز قیامت نیز تنها در اختیار او است.
اولاً: می دانیم که امروزه در سایه پیشرفت دانش پزشکی، حتی رنگ قرنیه جنین در شکم مادر، قابل تشخیص است، چه رسد به جنسیت آنها.
ثانیاً: با توجه به این که این دو نمونه بیان شده (جنین و قیامت) از یک جنس نیستند؛ چرا کنار هم قرار داده شده اند و آیا می توان با اثبات یکی، دیگری را نیز ثابت نمود؟
پاسخ:
جواب بخش اوّل پرسش شما باید گفت:
اگر در قسمتی از قرآن و یا روایتی بیان شده که خداوند به مطلبی آگاه است، این لزوما بدان معنی نیست که بشر از آن ناآگاه باشد و به همین ترتیب، منت خداوند بر خلایق مبنی بر مسخر نمودن آسمان ها و زمین برایشان، این واقعیت را انکار نمینماید که خود بشر نیز با تلاش در زمینههای مختلف صنعت و کشاورزی و ...، این امکانات خدادادی را مورد استفاده خود قرار داده و یا راه های بهرهوری بهتر از آنها را برای خود فراهم نماید.
ما معتقدیم که دستیابی انسان ها به قسمت های کوچکی از دانش؛ که آن هم بدون اجازه خداوند ممکن نیست؛ با دانش بیکران الاهی در تضاد نیست، بلکه خداوند از همه چیز آگاه است، خواه بشر آن را بداند و خواه نداند!
نکته دیگر این که علیرغم پذیرش تمام پیشرفت های بشری، باید بدانیم که این دانش محدود، با آگاهی و علم پروردگار؛ حتی در همان زمینههای کشف شده نیز؛ تفاوت های اساسی دارد و قابل مقایسه با آن نیست که به عنوان نمونه میتوان این تفاوت ها را در دو سرفصل زیر بررسی نمود:
الف - در عمومیت و کلیت:
یک دانشمند، شاید بتواند کشفیاتی در منظومه شمسی و یا برخی ستاره‌های دیگر داشته باشد، اما این تنها خداوند است که چون همه جهان، آفریده اوست، به تمام آنها آگاهی دقیق دارد. به عبارتی، ما شاید بتوانیم جدا شدن یک برگ را از درختی پیگیری نموده و به محل سقوط آن آگاهی یابیم، اما تنها خداوند است که دانشش به اندازه‌ایست که به سرانجام تمام برگ های درختان آگاه است (ما تسقط من ورقه الا یعلمها)[1] و یا شاید پزشک متخصصی بتواند با دقت فراوان، به مشکل بیماری رسیدگی نموده و او را درمان نماید، ولی مطمئنا نمی‌تواند در زمان واحد، به درمان بیش از چند نفر مشغول شود، اما رسیدگی به امور یک شخص، خداوند را از کارهای دیگر باز نمیدارد[2].
ب - در دقت و صحت:
شما، اندک پیشرفت بشر را در مورد تعیین جنسیت جنین و یا تشخیص برخی بیماری‌های او را؛ که آن هم در بسیاری از موارد ناکارآمد است؛ مستندی قرار دادید تا دانش بیکران خداوندی را به چالش طلبید!
اگر خداوند بیان می‌فرماید که او به آنچه در شکم مادران است، آگاه می‌باشد، این تنها بدان معنی نیست که او فقط جنسیت آنان را می‌داند که با به وجود آمدن دانش سونوگرافی بخواهیم دانش خدا را چیزی همانند دانش بشری جلوه دهیم! بلکه او؛ به فرموده امام علی(ع)؛ علاوه بر آن که جنسیت جنین‌ها را می‌داند، آگاه است که آیا آنها زیبایند یا زشت؟ سخاوتمندند یا خسیس؟ شقاوتمندند یا سعادتمند؟ هیزم جهنم‌اند یا رفیق پیامبران در بهشت[3]؟ و نیز خداوند از ابتدا، دقیقا می‌داند که جنین، تا چه زمانی در شکم مادر باقی می‌ماند. آیا قبل از نه ماه، به هر دلیلی سقط شده و یا نارس به دنیا می‌آید؟ آیا در مدت مقرر پا به جهان می‌گذارد؟ و یا مدت بیشتری در شکم مادر باقی می‌ماند[4]!
آیا هیچ پزشک متخصصی میتواند چنین ادعایی داشته باشد و آیا بشر هیچ گاه میتواند به این حد از دانش دست یابد؟!
شاید بشر بتواند تا حدی وضعیت آب و هوایی را پیشبینی نموده و یا حتی با بارور نمودن ابرها، قطراتی از باران را جابجا نماید، اما آیا او میتواند مانع برخورد سیاره زمین با سایر اجرام آسمانی شده و یا مراقب منحرف نشدن کره خاکی از مسیر تعیین شده خود باشد؟!
بنابر این، باید با هر پیشرفت جدیدی در دانش، به این باور درست نیز دست یابیم که نایافته‌های بسیار دیگری وجود دارد که تا رسیدن به آن، باید راه درازی را بپیماییم و همین امر را دلیل توقف ناپذیری علم و دانش بدانیم و هر یافته جدیدی، ما را بیشتر به وجود قدرتی که این نظم را به وجود آورده، رهنمون گردد، نه این که با داشتن دانشی محدود، خود را از خداوند بی نیاز تلقی نماییم.
اما در ارتباط با بخش دوم آن، باید گفت:
در این آیه، ادعا نشده که هر قسمت از آن، اثبات کننده قسمت های دیگر نیز می باشد تا ایراد شما موجه باشد، بلکه خداوند، تنها به عنوان بیان نمونه ای از توانایی های بی کران خود، مواردی؛ نظیر آگاهی به زمان برپایی قیامت، ریزش باران، آگاهی به فرزندان موجود در شکم مادران، آگاهی به حوادثی که در آینده برای افراد اتفاق خواهد افتاد، نیز آگاهی از زمان دقیق مرگ انسان ها را در این آیه بیان نموده است و نقطه ارتباطی موارد اشاره شده از آن نظر است که تمامشان در حیطه دانش و قدرت پروردگار است.
با اندکی دقت، نمونه های چنین گفتاری را در سخنان مردم نیز مشاهده خواهید کرد، بدون آن که هیچ ایراد و اشکالی متوجه آن باشد.
پی‌نوشت‌ها:
[1] - انعام، 59.
[2] - کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 2، ص 293، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1365 ه ش،{لا یشغله شیء عن شیء و لا سمع عن سمع و ...}.
[3] - نهج البلاغه، بخشی از خطبه 128.
[4] - رعد، 8 (الله یعلم ما تحمل کل انثی و ما تغیض الارحام و ما تزداد و کل شیء عنده بمقدار).
منبع: www.islamquest.net
شرح پرسش:
در آیه 34 سوره لقمان می خوانیم که خداوند از آنچه در شکم زنان باردار است، مطلع بوده و آگاهی به زمان وقوع روز قیامت نیز تنها در اختیار او است.
اولاً: می دانیم که امروزه در سایه پیشرفت دانش پزشکی، حتی رنگ قرنیه جنین در شکم مادر، قابل تشخیص است، چه رسد به جنسیت آنها.
ثانیاً: با توجه به این که این دو نمونه بیان شده (جنین و قیامت) از یک جنس نیستند؛ چرا کنار هم قرار داده شده اند و آیا می توان با اثبات یکی، دیگری را نیز ثابت نمود؟
پاسخ:
جواب بخش اوّل پرسش شما باید گفت:
اگر در قسمتی از قرآن و یا روایتی بیان شده که خداوند به مطلبی آگاه است، این لزوما بدان معنی نیست که بشر از آن ناآگاه باشد و به همین ترتیب، منت خداوند بر خلایق مبنی بر مسخر نمودن آسمان ها و زمین برایشان، این واقعیت را انکار نمینماید که خود بشر نیز با تلاش در زمینههای مختلف صنعت و کشاورزی و ...، این امکانات خدادادی را مورد استفاده خود قرار داده و یا راه های بهرهوری بهتر از آنها را برای خود فراهم نماید.
ما معتقدیم که دستیابی انسان ها به قسمت های کوچکی از دانش؛ که آن هم بدون اجازه خداوند ممکن نیست؛ با دانش بیکران الاهی در تضاد نیست، بلکه خداوند از همه چیز آگاه است، خواه بشر آن را بداند و خواه نداند!
نکته دیگر این که علیرغم پذیرش تمام پیشرفت های بشری، باید بدانیم که این دانش محدود، با آگاهی و علم پروردگار؛ حتی در همان زمینههای کشف شده نیز؛ تفاوت های اساسی دارد و قابل مقایسه با آن نیست که به عنوان نمونه میتوان این تفاوت ها را در دو سرفصل زیر بررسی نمود:
الف - در عمومیت و کلیت:
یک دانشمند، شاید بتواند کشفیاتی در منظومه شمسی و یا برخی ستاره‌های دیگر داشته باشد، اما این تنها خداوند است که چون همه جهان، آفریده اوست، به تمام آنها آگاهی دقیق دارد. به عبارتی، ما شاید بتوانیم جدا شدن یک برگ را از درختی پیگیری نموده و به محل سقوط آن آگاهی یابیم، اما تنها خداوند است که دانشش به اندازه‌ایست که به سرانجام تمام برگ های درختان آگاه است (ما تسقط من ورقه الا یعلمها)[1] و یا شاید پزشک متخصصی بتواند با دقت فراوان، به مشکل بیماری رسیدگی نموده و او را درمان نماید، ولی مطمئنا نمی‌تواند در زمان واحد، به درمان بیش از چند نفر مشغول شود، اما رسیدگی به امور یک شخص، خداوند را از کارهای دیگر باز نمیدارد[2].
ب - در دقت و صحت:
شما، اندک پیشرفت بشر را در مورد تعیین جنسیت جنین و یا تشخیص برخی بیماری‌های او را؛ که آن هم در بسیاری از موارد ناکارآمد است؛ مستندی قرار دادید تا دانش بیکران خداوندی را به چالش طلبید!
اگر خداوند بیان می‌فرماید که او به آنچه در شکم مادران است، آگاه می‌باشد، این تنها بدان معنی نیست که او فقط جنسیت آنان را می‌داند که با به وجود آمدن دانش سونوگرافی بخواهیم دانش خدا را چیزی همانند دانش بشری جلوه دهیم! بلکه او؛ به فرموده امام علی(ع)؛ علاوه بر آن که جنسیت جنین‌ها را می‌داند، آگاه است که آیا آنها زیبایند یا زشت؟ سخاوتمندند یا خسیس؟ شقاوتمندند یا سعادتمند؟ هیزم جهنم‌اند یا رفیق پیامبران در بهشت[3]؟ و نیز خداوند از ابتدا، دقیقا می‌داند که جنین، تا چه زمانی در شکم مادر باقی می‌ماند. آیا قبل از نه ماه، به هر دلیلی سقط شده و یا نارس به دنیا می‌آید؟ آیا در مدت مقرر پا به جهان می‌گذارد؟ و یا مدت بیشتری در شکم مادر باقی می‌ماند[4]!
آیا هیچ پزشک متخصصی میتواند چنین ادعایی داشته باشد و آیا بشر هیچ گاه میتواند به این حد از دانش دست یابد؟!
شاید بشر بتواند تا حدی وضعیت آب و هوایی را پیشبینی نموده و یا حتی با بارور نمودن ابرها، قطراتی از باران را جابجا نماید، اما آیا او میتواند مانع برخورد سیاره زمین با سایر اجرام آسمانی شده و یا مراقب منحرف نشدن کره خاکی از مسیر تعیین شده خود باشد؟!
بنابر این، باید با هر پیشرفت جدیدی در دانش، به این باور درست نیز دست یابیم که نایافته‌های بسیار دیگری وجود دارد که تا رسیدن به آن، باید راه درازی را بپیماییم و همین امر را دلیل توقف ناپذیری علم و دانش بدانیم و هر یافته جدیدی، ما را بیشتر به وجود قدرتی که این نظم را به وجود آورده، رهنمون گردد، نه این که با داشتن دانشی محدود، خود را از خداوند بی نیاز تلقی نماییم.
اما در ارتباط با بخش دوم آن، باید گفت:
در این آیه، ادعا نشده که هر قسمت از آن، اثبات کننده قسمت های دیگر نیز می باشد تا ایراد شما موجه باشد، بلکه خداوند، تنها به عنوان بیان نمونه ای از توانایی های بی کران خود، مواردی؛ نظیر آگاهی به زمان برپایی قیامت، ریزش باران، آگاهی به فرزندان موجود در شکم مادران، آگاهی به حوادثی که در آینده برای افراد اتفاق خواهد افتاد، نیز آگاهی از زمان دقیق مرگ انسان ها را در این آیه بیان نموده است و نقطه ارتباطی موارد اشاره شده از آن نظر است که تمامشان در حیطه دانش و قدرت پروردگار است.
با اندکی دقت، نمونه های چنین گفتاری را در سخنان مردم نیز مشاهده خواهید کرد، بدون آن که هیچ ایراد و اشکالی متوجه آن باشد.
پی‌نوشت‌ها:
[1] - انعام، 59.
[2] - کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 2، ص 293، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1365 ه ش،{لا یشغله شیء عن شیء و لا سمع عن سمع و ...}.
[3] - نهج البلاغه، بخشی از خطبه 128.
[4] - رعد، 8 (الله یعلم ما تحمل کل انثی و ما تغیض الارحام و ما تزداد و کل شیء عنده بمقدار).
منبع: www.islamquest.net
