پرسش :
آیا یک مسلمان اهل سنت می تواند دعاهای شیعیان را بخواند؟
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
از آن جا که دعاهای وارده از طرف شیعیان، دعاهایی است که از امامان شیعه که همان اهل بیت پیامبر (ص) هستند، به ما رسیده، و به سفارش پیامبر (ص) تمسک به آنها و پیروی از آنان باعث نجات است، علاوه این که به اعتراف شیعه و اهل سنت آنان در دعا و نیایش سرآمد انسان ها بوده اند، بدیهی است که دعاهای وارده از طریق آنها به واقع و اجابت نزدیک تر است و این فرصت مناسبی است که باید آن را غنیمت شمرد.
پاسخ تفصیلی:
ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُم [1] "مرا به "دعا" یاد کنید، تا شما را به" اجابت" یاد کنم".
1. دعا یک نوع کسب قابلیت براى تحصیل سهم زیادتر از فیض بىپایان پروردگار است. به عبارت دیگر، انسان به وسیله دعا توجه و شایستگى بیشترى براى درک فیض خداوند پیدا مىکند، بدیهى است کوشش براى تکامل و کسب شایستگى بیشتر عین تسلیم در برابر قوانین آفرینش است، نه چیزى بر خلاف آن.
از همه گذشته "دعا" یک نوع عبادت و خضوع و بندگى است، و انسان به وسیله دعا توجه تازهاى به ذات خداوند پیدا مىکند، و همان طور که همه عبادات اثر تربیتى دارد، دعا هم داراى چنین اثرى خواهد بود.
مواهب الاهى بر حسب استعدادها و لیاقت ها تقسیم مىشود، هر قدر استعداد و شایستگى بیشتر باشد سهم بیشترى از آن مواهب نصیب انسان مىگردد.
از این رو مىبینیم حضرت صادق، امام ششم شیعیان (ع) مىفرماید: "در نزد خداوند مقاماتى است که بدون دعا کسى به آن نمىرسد". [2]
دانشمندى مىگوید: "وقتى که ما نیایش مىکنیم خود را به قوه پایان ناپذیرى که تمام کائنات را به هم پیوسته است متصل و مربوط مىسازیم". وی همچنین مىگوید: "امروز جدیدترین علم یعنى روان پزشکى همان چیزهایى را تعلیم مىدهد که پیامبران تعلیم مىدادند؛ چرا؟ به علت این که پزشکان روانى دریافتهاند که دعا و نماز و داشتن یک ایمان محکم به دین، نگرانى و تشویش و هیجان و ترس را که باعث نیم بیشترى از ناراحتی هاى ما است بر طرف مىسازد". [3]
2. مفهوم واقعى دعا
پس از آن که دانستیم دعا در مورد نارسایی هاى قدرت ما است، نه در مورد توانایى و قدرت، و به عبارت دیگر، دعاى مستجاب دعایى است که به مضمون: "أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ"، [4] به هنگام اضطرار و عقیم ماندن تمام تلاش ها و کوشش ها انجام گیرد، روشن مىشود که مفهوم دعا درخواست فراهم شدن اسباب و عواملى است که از دایره قدرت انسان بیرون باشد آن هم از کسى که قدرتش بىپایان و هر امرى براى او آسان است. ولى این درخواست نباید تنها از زبان انسان صادر شود، بلکه از تمام وجود او برخیزد، و زبان در این قسمت نماینده و ترجمان تمام ذرات وجود انسان و اعضا و جوارح او باشد.
قلب و روح از طریق دعا پیوند نزدیک با خدا پیدا کند، و همانند قطرهاى که به اقیانوس بىپایان به پیوند اتصال معنوى با آن مبدأ بزرگ قدرت مىیابد.
البته باید توجه داشت که نوع دیگری از دعا هست که حتى در موارد قدرت و توانایى نیز انجام مىگیرد، و آن دعایى است که نشان دهنده عدم استقلال قدرت هاى ما در برابر قدرت پروردگار است، و به عبارت دیگر مفهوم آن توجه به این حقیقت است که اسباب و عوامل طبیعى هر چه دارند از ناحیه او دارند، و به فرمان او هستند، اگر به دنبال دارو می رویم و شفا از آن مىطلبیم بدان جهت است که او آن اثر را به دارو بخشیده است.
کوتاه سخن اینکه دعا یک نوع خود آگاهى و بیدارى دل و اندیشه، و پیوند باطنى با مبدأ همه نیکی ها و خوبی ها است، لذا در سخنان حضرت على (ع) مىخوانیم: "خداوند دعاى غافلدلان را مستجاب نمىکند" [5] . [6]
با توجه به توضیحاتی که داده شد دعا ارتباط قلبی و روحی است از جانب کسی که تمام وجودش نیاز است به سوی کسی که بی نیاز مطلق است و هر چه که باعث زیاد شدن این ارتباط است مطلوب است (البته به شرط این که از دایره شرع بیرون نباشد).
از آن جا که دعاهای وارده از طرف شیعیان، دعاهایی است که از امامان شیعه که همان اهل بیت پیامبر (ص) هستند، به ما رسیده است، و به سفارش پیامبر (ص) تمسک به آنها و پیروی از آنان باعث نجات است، [7] علاوه این که به اعتراف شیعه و اهل سنت آنان در دعا و نیایش سرآمد انسان ها بوده اند، بدیهی است که دعاهای وارده از طریق آنها به واقع و اجابت نزدیک تر است و این یک فرصت مناسبی است که باید آن را غنیمت شمرد.
پی نوشتها:
[1] مؤمن، 60.
[2] کلینی، اصول کافى، ج 2، ص 338، باب فضل الدعاء و الحث علیه، ح 3، الطبعة الرابعة، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1365 هـ ش .
[3] آئین زندگى، ص 152 و 156، نقل از مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ناشر: دار الکتب الإسلامیة، چاپ تهران، چاپ اول، 1374 ش.
[4] نمل، 62.
[5] کلینی، اصول کافى، ج 2، ص 342، باب الاقبال على الدعاء ح 1.
[6] مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 1، ص 641 و 643.
[7] در حدیث مشهور« ثقلین»که در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت به طور متواتر نقل شده ست رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند:«انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی ابداً فانهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض»، ترمذی، صحیح ، ج 2، ص 380 ؛احمد بن حنبل، مسند، ج 3، ص 17.
منبع: www.islamquest.net
پاسخ اجمالی:
از آن جا که دعاهای وارده از طرف شیعیان، دعاهایی است که از امامان شیعه که همان اهل بیت پیامبر (ص) هستند، به ما رسیده، و به سفارش پیامبر (ص) تمسک به آنها و پیروی از آنان باعث نجات است، علاوه این که به اعتراف شیعه و اهل سنت آنان در دعا و نیایش سرآمد انسان ها بوده اند، بدیهی است که دعاهای وارده از طریق آنها به واقع و اجابت نزدیک تر است و این فرصت مناسبی است که باید آن را غنیمت شمرد.
پاسخ تفصیلی:
ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُم [1] "مرا به "دعا" یاد کنید، تا شما را به" اجابت" یاد کنم".
1. دعا یک نوع کسب قابلیت براى تحصیل سهم زیادتر از فیض بىپایان پروردگار است. به عبارت دیگر، انسان به وسیله دعا توجه و شایستگى بیشترى براى درک فیض خداوند پیدا مىکند، بدیهى است کوشش براى تکامل و کسب شایستگى بیشتر عین تسلیم در برابر قوانین آفرینش است، نه چیزى بر خلاف آن.
از همه گذشته "دعا" یک نوع عبادت و خضوع و بندگى است، و انسان به وسیله دعا توجه تازهاى به ذات خداوند پیدا مىکند، و همان طور که همه عبادات اثر تربیتى دارد، دعا هم داراى چنین اثرى خواهد بود.
مواهب الاهى بر حسب استعدادها و لیاقت ها تقسیم مىشود، هر قدر استعداد و شایستگى بیشتر باشد سهم بیشترى از آن مواهب نصیب انسان مىگردد.
از این رو مىبینیم حضرت صادق، امام ششم شیعیان (ع) مىفرماید: "در نزد خداوند مقاماتى است که بدون دعا کسى به آن نمىرسد". [2]
دانشمندى مىگوید: "وقتى که ما نیایش مىکنیم خود را به قوه پایان ناپذیرى که تمام کائنات را به هم پیوسته است متصل و مربوط مىسازیم". وی همچنین مىگوید: "امروز جدیدترین علم یعنى روان پزشکى همان چیزهایى را تعلیم مىدهد که پیامبران تعلیم مىدادند؛ چرا؟ به علت این که پزشکان روانى دریافتهاند که دعا و نماز و داشتن یک ایمان محکم به دین، نگرانى و تشویش و هیجان و ترس را که باعث نیم بیشترى از ناراحتی هاى ما است بر طرف مىسازد". [3]
2. مفهوم واقعى دعا
پس از آن که دانستیم دعا در مورد نارسایی هاى قدرت ما است، نه در مورد توانایى و قدرت، و به عبارت دیگر، دعاى مستجاب دعایى است که به مضمون: "أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ"، [4] به هنگام اضطرار و عقیم ماندن تمام تلاش ها و کوشش ها انجام گیرد، روشن مىشود که مفهوم دعا درخواست فراهم شدن اسباب و عواملى است که از دایره قدرت انسان بیرون باشد آن هم از کسى که قدرتش بىپایان و هر امرى براى او آسان است. ولى این درخواست نباید تنها از زبان انسان صادر شود، بلکه از تمام وجود او برخیزد، و زبان در این قسمت نماینده و ترجمان تمام ذرات وجود انسان و اعضا و جوارح او باشد.
قلب و روح از طریق دعا پیوند نزدیک با خدا پیدا کند، و همانند قطرهاى که به اقیانوس بىپایان به پیوند اتصال معنوى با آن مبدأ بزرگ قدرت مىیابد.
البته باید توجه داشت که نوع دیگری از دعا هست که حتى در موارد قدرت و توانایى نیز انجام مىگیرد، و آن دعایى است که نشان دهنده عدم استقلال قدرت هاى ما در برابر قدرت پروردگار است، و به عبارت دیگر مفهوم آن توجه به این حقیقت است که اسباب و عوامل طبیعى هر چه دارند از ناحیه او دارند، و به فرمان او هستند، اگر به دنبال دارو می رویم و شفا از آن مىطلبیم بدان جهت است که او آن اثر را به دارو بخشیده است.
کوتاه سخن اینکه دعا یک نوع خود آگاهى و بیدارى دل و اندیشه، و پیوند باطنى با مبدأ همه نیکی ها و خوبی ها است، لذا در سخنان حضرت على (ع) مىخوانیم: "خداوند دعاى غافلدلان را مستجاب نمىکند" [5] . [6]
با توجه به توضیحاتی که داده شد دعا ارتباط قلبی و روحی است از جانب کسی که تمام وجودش نیاز است به سوی کسی که بی نیاز مطلق است و هر چه که باعث زیاد شدن این ارتباط است مطلوب است (البته به شرط این که از دایره شرع بیرون نباشد).
از آن جا که دعاهای وارده از طرف شیعیان، دعاهایی است که از امامان شیعه که همان اهل بیت پیامبر (ص) هستند، به ما رسیده است، و به سفارش پیامبر (ص) تمسک به آنها و پیروی از آنان باعث نجات است، [7] علاوه این که به اعتراف شیعه و اهل سنت آنان در دعا و نیایش سرآمد انسان ها بوده اند، بدیهی است که دعاهای وارده از طریق آنها به واقع و اجابت نزدیک تر است و این یک فرصت مناسبی است که باید آن را غنیمت شمرد.
پی نوشتها:
[1] مؤمن، 60.
[2] کلینی، اصول کافى، ج 2، ص 338، باب فضل الدعاء و الحث علیه، ح 3، الطبعة الرابعة، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1365 هـ ش .
[3] آئین زندگى، ص 152 و 156، نقل از مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ناشر: دار الکتب الإسلامیة، چاپ تهران، چاپ اول، 1374 ش.
[4] نمل، 62.
[5] کلینی، اصول کافى، ج 2، ص 342، باب الاقبال على الدعاء ح 1.
[6] مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، ج 1، ص 641 و 643.
[7] در حدیث مشهور« ثقلین»که در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت به طور متواتر نقل شده ست رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند:«انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی ابداً فانهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض»، ترمذی، صحیح ، ج 2، ص 380 ؛احمد بن حنبل، مسند، ج 3، ص 17.
منبع: www.islamquest.net
