پرسش :

چالاکی و سستی در قرآن و حدیث با چه واژه هایی بیان شده است؟

پاسخ :
چالاکی در زبان عربی به " النشاط" و " الانتباه"، ترجمه می شود. سستی هم به معنای " رخوة " و " الکسل" است.
کسالت ونشاط در قرآن:
در قرآن کریم از منافقینی یاد می کند که یکی از صفات بارز آنان، داشتن کسالت در هنگام اقامه نماز است. خداوند می فرماید:" همانا منافقین با خدا مکر و حیله می کنند و خدا نیز با آنها همین معامله را می فرماید و چون به نماز مى‏ ایستند با حال بى میلى و کسالت و ریا کارى به این کار اقدام می کنند‏." [1] در آیه دیگر خداوند به فرشتگانی قسم می خورد که با نشاط کار می کنند. می فرماید:" و ( قسم به) فرشتگانى که ارواح مؤمنان را با مدارا و نشاط جدا مى‏سازند". [2]
کسالت و نشاط در احادیث:
در حدیث مشهور "جنود عقل و جهل" ، امام صادق (ع) می فرماید:" از جمله سربازان عقل نشاط است که ضدّ آن (یعنی سرباز جهل)، کسالت و بی حالی است." [3] در روایت دیگری می فرماید:" بر تو باد که از کسالت دوری کنی؛ زیرا کسالت و سستی به همراه نا آرامی و غم، تو را از بهره های دنیوی و اخروی ات محروم می کند." [4]
کسالت ونشاط در برخی از آثار ادبی:
حافظ:
در مذهب طریقت خامی نشان کفر است
آری طریق دولت، چالاکی است و چستی
سعدی:
ندانی گه غله برداشت ن
که سستی بود، تخم ناکاشتن
خواجه عبداﷲ انصاری: در جوانی مستی ، در پیری سستی ، پس خدا را کی پرستی." [5]

پی نوشتها:
[1] نساء، 142.
[2] نازعات، 2.
[3] کلین ی، کافی، ج1، ص 20.
[4] کافی، ج5، ص 85.
[5] لغت نامه دهخدا، ذیل لغات: چالاکی، سستی.
منبع: www.islamquest.net