پرسش :
منبع و مبناى حقوق در اسلام چيست؟
پاسخ :
موادّ حقوقى از اصول و مبانى خاص به عنوان تفريع آن اصول و نيز به عنوان ارجاع موادّ اجتهادى حقوق به آن مبانى، استنباط مىشوند، اصول و مبانى مزبور نيز از منابع خاص اجتهادى به دست مىآيند. منابع اجتهاد همانطورى كه در اصول فقه ثابت شده عبارتند از: قرآن كريم، سنّت معصومين، عقل مبرهن و اجماع. و چون اجماع به هر تقريبى كه تقرير شود به سنّت برمىگردد، زيرا تا شخص معصوم يا رضاى او حضور نداشته باشد، اجماعِ معتبر حاصل نمىگردد بنابراين، تحليل صحيح از منابع اجتهاد به اين صورت خواهد بود كه منبع استنباط: يا عقلى است يا نقلى و اگر نقلى بود يا قرآن است و يا سنّت و اگر سنت بود چند چيز از آن حكايت نموده و آن را كشف مىنمايد: يكى خبر و ديگرى اجماع و... با اين ترتيب هم منابع اجتهاد روشن مىشود و هم جايگاه سنّت و زيرمجموعه آن كه خبر و اجماع باشد معلوم مىگردد.
( آیةالله جوادی آملی ،زن در آئينه جلال و جمال، ص ٣٣٣.)
موادّ حقوقى از اصول و مبانى خاص به عنوان تفريع آن اصول و نيز به عنوان ارجاع موادّ اجتهادى حقوق به آن مبانى، استنباط مىشوند، اصول و مبانى مزبور نيز از منابع خاص اجتهادى به دست مىآيند. منابع اجتهاد همانطورى كه در اصول فقه ثابت شده عبارتند از: قرآن كريم، سنّت معصومين، عقل مبرهن و اجماع. و چون اجماع به هر تقريبى كه تقرير شود به سنّت برمىگردد، زيرا تا شخص معصوم يا رضاى او حضور نداشته باشد، اجماعِ معتبر حاصل نمىگردد بنابراين، تحليل صحيح از منابع اجتهاد به اين صورت خواهد بود كه منبع استنباط: يا عقلى است يا نقلى و اگر نقلى بود يا قرآن است و يا سنّت و اگر سنت بود چند چيز از آن حكايت نموده و آن را كشف مىنمايد: يكى خبر و ديگرى اجماع و... با اين ترتيب هم منابع اجتهاد روشن مىشود و هم جايگاه سنّت و زيرمجموعه آن كه خبر و اجماع باشد معلوم مىگردد.
( آیةالله جوادی آملی ،زن در آئينه جلال و جمال، ص ٣٣٣.)
