پرسش :
روش مطالعه صحيح چگونه است؟ با صدا بخوانم بهتر است يا بدون صدا؟
پاسخ :
مطالعه صحيح و ثمربخش، از دو عامل متأثراست. 1. داشتن انگيزه و علاقه نسبت به مطالب مورد نظر. 2. بكارگيري و استفاده ماهرانه از فنون مطالعه. داشتن انگيزه و علاقه نسبت به مطالب خواندني سبب مي‌شود تا شخص به مطالعة بيشتر بپردازد؛ مطالعة بيشتر منجر به بهتر شدن فنون مطالعه مي‌شود، كاربرد فنون بهتر، مطالعه را آسانتر، سريعتر و لذب‌بخش‌تر مي‌سازد. در نتيجه، علاقة خواننده نسبت به مطالعه افزايش مي‌يابد و سبب مي‌شود تا او در زمان كمتر، مطالب بيشتري را بخواند.[1]
اگر مي‌خواهيد روش مطالعه صحيح و ثمربخش و مفيد را بياموزيد به نكات زير توجه نماييد:
1. نسبت به موضوع يا كتاب مورد مطالعة خويش، علاقه و انگيزه در خود ايجاد نماييد.
انسان هر رفتاري را كه انجام مي‌دهد براساس يك هدف و غايتي است كه در نظر گرفته است، هر اندازه هدف و غايت رفتار ارزشمندتر باشد، رفتار نيز با استحكام بيشتري بروز خواهد نمود. كتاب يا موضوعي را كه مطالعه مي‌كنيد، چه كمكي به شما مي‌كند تا به هدف خويش نايل شويد اگر واقعاً معتقد هستيد كه فلان كتاب يا موضوع مورد نظر براي شما مفيد است و اطلاعات خوبي را در اختيار شما قرار مي‌دهد، قطعاً به خواندن آن علاقمند خواهيد شد. بنابراين تا زماني كه به كتاب يا موضوعي علاقه نداريد، از مطالعه آن پرهيز نماييد.
پس از داشتن انگيزه و هدف ارزشمند از مطالعه كتاب يا موضوع مورد نظر، مي‌توانيد اصول و روش‌هاي خاصي را براي مطالعه آن در نظر بگيريد. و در اينجا به برخي از آنها اشاره مي‌شود:
چهار ويژگي مهم مطالعه خوب كه برخي روانشناسان يادگيري به آن اشاره نموده‌اند عبارتند از:
1. انعطاف در سرعت. 2. درك و نگهداري در حافظه.
3. تمركز حواس. 4. ارزشيابي انتقادي.[2]
ليندا فريل انيس در مورد روش مطالعه صحيح و ثمربخش به نكت زير اشاره نموده است:
1. ميزان يادگيري با مدتي كه صرف آن مي‌شود رابطه نزديك دارد، بنابراين توصيه مي‌شود كه براي مطالعه وقت كافي در نظر بگيريد.
2. بهتر است هميشه اول مطالعه كنيد و بعد بخوانيد نه برعكس.
3. مطلبي را كه مي‌بايست ياد بگيريد، لازم است مورد توجه قرار دهيد، آن را به زباني و كيفيتي در آوريد كه بريتان معني مشخصي داشته باشد (مثلاً مطلب را به زبان خودتان برگردانيد يا تصوير ذهني از آن براي خورد بسازيد.) و سرانجام بين هر دو مطلب تازه و مطالبي كه قبلاً ياد گرفته‌ايد رابطه برقرار كنيد.
مطالعه مؤثر از نظر ايشان مستلزم اجراي برنامه سه مرحله‌اي است:
الف: ابتدا كل مطلب را ارزيابي كنيد تا بتوانيد تصميم بگيريد كه كدام قسمت آن مهمتر است و بايد به آن توجه شود. ب: سپس مطلب اصلي خويش را پيدا كنيد و آنگاه سؤالاتي درباره محتواي آن از خود بكنيد و به زبان خود به آنها پاسخ دهيد. ج: سرانجام مطلب جديد را به آنچه قبلاً ياد گرفته‌ايد ربط دهيد.
از ديگر نكاتي كه انيس اشاره نموده است عبارتند از:
از برخواندن مطلبي كه قبلاً ياد گرفته‌ايد براي شخص ديگري كه بتواند اشتباهات شما را اصلاح كند، توانايي شما را در مطالعه جديد و به يادآوري آنها در آينده بسيار افزايش خواهد داد.
ايشان معتقد است: هرگاه در خواندن كتاب درسي از روش بند به بند استفاده كنيد (سپس از خواندن هر بند توقف كنيد و مطالب آن را در كلماتي هرچه كمتر به زبان خودتان بنويسيد) فهم و يادسپاري مطلب مورد نظر براي شما بسيار آسانتر خواهد شد.[3]
اس كيو 4 آر از حروف اول شش مرحله آن تشكيل يافته است. اين شش مرحله عبارتند از:
1. خواندن اجمالي يا پيش‌مطالعه. 2. سؤال كردن. 3. خواندن. 4. تفكر. 5. از حفظ گفتن. 6. مرور كردن مطالب.[4]
آنچه بيان گرديد مربوط بود به بخش اوّل سؤال شما ـ يعني «روش مطالعة صحيح» كه اميدوارم با رعايت نكات مذكور و مطالعه كتاب‌هايي كه معرفي مي‌شود پاسخ سؤال خويش را دريابيد. امّا در پاسخ به بخش دوم سؤال شما كه فرموده‌ايد: «با صدا بخوانم يا بدون صدا؟» بايد عرض نمود كه بدون صدا بخوانيد بهتر است چون تمركز و دقّت بيشتري خواهيد داشت، افرادي كه عادت دارند با صداي بلند مطالعه كنند، ريشة اين عادت به دوران كودكي آنها برمي‌گردد،[5] كودكان براي يادگيري معمولاً كلمات را با صداي بلند تكرار مي‌كنند ـ برخي افراد در دوران بزرگسالي نيز اين عادت را حفظ مي‌كنند امّا روانشناسان توصيه مي‌كنند كه براي مبارزه با اين عادت بايد در هنگام مطالعه نوك زبانشان را بين دندان‌هاي راست و چپ قرار دهند تا مانع تلفظ كلمات شوند،[6] بنابراين شما خواهر گرامي سعي كنيد خود را با اين شيوه مطالعه عادت ندهيد.
------------------------------------
[1] . براي مطالعه بيشتر مراجعه شود به: حورايي، مطالعه موفق با تمركز، نشر دكلمه‌گردان: 1381.
[2] . براي مطالعه بيشتر در اين‌باره مراجعه شود به: كي پي بالدريچ، روش‌هاي مطالعه، ترجمه علي‌اكبر سيف، نشر دانا، چاپ هفتم، 1373، ص 161.
[3] . ليندا فريل انيس، فن مطالعه، ترجمه علي صلحجو، مركز نشر دانشگاهي، تهران، چاپ اول، ص 156.
[4] . براي آشنايي بيشتر با اين روش مراجعه شود به: هليگارد و همكاران، زمينة روان‌شناسي، ترجمه تقي براهني، ج 1، انتشارات رشد،1380، فصل 8.
[5] . براي مطالعه بيشتر مراجعه شود به: معين‌الله خادمي، مطالعه روشمند، پارسايان، 1379، ص 129 به بعد.
[6] . همان، ص 134.
( اندیشه قم )
مطالعه صحيح و ثمربخش، از دو عامل متأثراست. 1. داشتن انگيزه و علاقه نسبت به مطالب مورد نظر. 2. بكارگيري و استفاده ماهرانه از فنون مطالعه. داشتن انگيزه و علاقه نسبت به مطالب خواندني سبب مي‌شود تا شخص به مطالعة بيشتر بپردازد؛ مطالعة بيشتر منجر به بهتر شدن فنون مطالعه مي‌شود، كاربرد فنون بهتر، مطالعه را آسانتر، سريعتر و لذب‌بخش‌تر مي‌سازد. در نتيجه، علاقة خواننده نسبت به مطالعه افزايش مي‌يابد و سبب مي‌شود تا او در زمان كمتر، مطالب بيشتري را بخواند.[1]
اگر مي‌خواهيد روش مطالعه صحيح و ثمربخش و مفيد را بياموزيد به نكات زير توجه نماييد:
1. نسبت به موضوع يا كتاب مورد مطالعة خويش، علاقه و انگيزه در خود ايجاد نماييد.
انسان هر رفتاري را كه انجام مي‌دهد براساس يك هدف و غايتي است كه در نظر گرفته است، هر اندازه هدف و غايت رفتار ارزشمندتر باشد، رفتار نيز با استحكام بيشتري بروز خواهد نمود. كتاب يا موضوعي را كه مطالعه مي‌كنيد، چه كمكي به شما مي‌كند تا به هدف خويش نايل شويد اگر واقعاً معتقد هستيد كه فلان كتاب يا موضوع مورد نظر براي شما مفيد است و اطلاعات خوبي را در اختيار شما قرار مي‌دهد، قطعاً به خواندن آن علاقمند خواهيد شد. بنابراين تا زماني كه به كتاب يا موضوعي علاقه نداريد، از مطالعه آن پرهيز نماييد.
پس از داشتن انگيزه و هدف ارزشمند از مطالعه كتاب يا موضوع مورد نظر، مي‌توانيد اصول و روش‌هاي خاصي را براي مطالعه آن در نظر بگيريد. و در اينجا به برخي از آنها اشاره مي‌شود:
چهار ويژگي مهم مطالعه خوب كه برخي روانشناسان يادگيري به آن اشاره نموده‌اند عبارتند از:
1. انعطاف در سرعت. 2. درك و نگهداري در حافظه.
3. تمركز حواس. 4. ارزشيابي انتقادي.[2]
ليندا فريل انيس در مورد روش مطالعه صحيح و ثمربخش به نكت زير اشاره نموده است:
1. ميزان يادگيري با مدتي كه صرف آن مي‌شود رابطه نزديك دارد، بنابراين توصيه مي‌شود كه براي مطالعه وقت كافي در نظر بگيريد.
2. بهتر است هميشه اول مطالعه كنيد و بعد بخوانيد نه برعكس.
3. مطلبي را كه مي‌بايست ياد بگيريد، لازم است مورد توجه قرار دهيد، آن را به زباني و كيفيتي در آوريد كه بريتان معني مشخصي داشته باشد (مثلاً مطلب را به زبان خودتان برگردانيد يا تصوير ذهني از آن براي خورد بسازيد.) و سرانجام بين هر دو مطلب تازه و مطالبي كه قبلاً ياد گرفته‌ايد رابطه برقرار كنيد.
مطالعه مؤثر از نظر ايشان مستلزم اجراي برنامه سه مرحله‌اي است:
الف: ابتدا كل مطلب را ارزيابي كنيد تا بتوانيد تصميم بگيريد كه كدام قسمت آن مهمتر است و بايد به آن توجه شود. ب: سپس مطلب اصلي خويش را پيدا كنيد و آنگاه سؤالاتي درباره محتواي آن از خود بكنيد و به زبان خود به آنها پاسخ دهيد. ج: سرانجام مطلب جديد را به آنچه قبلاً ياد گرفته‌ايد ربط دهيد.
از ديگر نكاتي كه انيس اشاره نموده است عبارتند از:
از برخواندن مطلبي كه قبلاً ياد گرفته‌ايد براي شخص ديگري كه بتواند اشتباهات شما را اصلاح كند، توانايي شما را در مطالعه جديد و به يادآوري آنها در آينده بسيار افزايش خواهد داد.
ايشان معتقد است: هرگاه در خواندن كتاب درسي از روش بند به بند استفاده كنيد (سپس از خواندن هر بند توقف كنيد و مطالب آن را در كلماتي هرچه كمتر به زبان خودتان بنويسيد) فهم و يادسپاري مطلب مورد نظر براي شما بسيار آسانتر خواهد شد.[3]
اس كيو 4 آر از حروف اول شش مرحله آن تشكيل يافته است. اين شش مرحله عبارتند از:
1. خواندن اجمالي يا پيش‌مطالعه. 2. سؤال كردن. 3. خواندن. 4. تفكر. 5. از حفظ گفتن. 6. مرور كردن مطالب.[4]
آنچه بيان گرديد مربوط بود به بخش اوّل سؤال شما ـ يعني «روش مطالعة صحيح» كه اميدوارم با رعايت نكات مذكور و مطالعه كتاب‌هايي كه معرفي مي‌شود پاسخ سؤال خويش را دريابيد. امّا در پاسخ به بخش دوم سؤال شما كه فرموده‌ايد: «با صدا بخوانم يا بدون صدا؟» بايد عرض نمود كه بدون صدا بخوانيد بهتر است چون تمركز و دقّت بيشتري خواهيد داشت، افرادي كه عادت دارند با صداي بلند مطالعه كنند، ريشة اين عادت به دوران كودكي آنها برمي‌گردد،[5] كودكان براي يادگيري معمولاً كلمات را با صداي بلند تكرار مي‌كنند ـ برخي افراد در دوران بزرگسالي نيز اين عادت را حفظ مي‌كنند امّا روانشناسان توصيه مي‌كنند كه براي مبارزه با اين عادت بايد در هنگام مطالعه نوك زبانشان را بين دندان‌هاي راست و چپ قرار دهند تا مانع تلفظ كلمات شوند،[6] بنابراين شما خواهر گرامي سعي كنيد خود را با اين شيوه مطالعه عادت ندهيد.
------------------------------------
[1] . براي مطالعه بيشتر مراجعه شود به: حورايي، مطالعه موفق با تمركز، نشر دكلمه‌گردان: 1381.
[2] . براي مطالعه بيشتر در اين‌باره مراجعه شود به: كي پي بالدريچ، روش‌هاي مطالعه، ترجمه علي‌اكبر سيف، نشر دانا، چاپ هفتم، 1373، ص 161.
[3] . ليندا فريل انيس، فن مطالعه، ترجمه علي صلحجو، مركز نشر دانشگاهي، تهران، چاپ اول، ص 156.
[4] . براي آشنايي بيشتر با اين روش مراجعه شود به: هليگارد و همكاران، زمينة روان‌شناسي، ترجمه تقي براهني، ج 1، انتشارات رشد،1380، فصل 8.
[5] . براي مطالعه بيشتر مراجعه شود به: معين‌الله خادمي، مطالعه روشمند، پارسايان، 1379، ص 129 به بعد.
[6] . همان، ص 134.
( اندیشه قم )
.jpg "کالری آلو چقدر است؟ + ارزش غذایی")
.jpg "کالری توت فرنگی چقدر است؟ + ارزش غذایی")
.jpg "کالری تربچه چقدر است؟ + ارزش غذایی")
.jpg "کالری تخم مرغ عسلی یا نیم پز چقدر است؟ + ارزش غذایی")
.jpg "کالری به چقدر است؟ + ارزش غذایی")
