پرسش :

دشمني ابولهب و همسرش نسبت به پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ را توضيح داده و اين دشمني تا بعثت جهاني پيامبر ادامه داشت يا نه؟

پاسخ :
جواب اجمالي:
دشمني ابولهب و همسرش تا آنجايي كه خداوند يك سوره از قرآن را نسبت به نكوهش و وعدة عذاب به آنها اختصاص داده، چون عموي پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ و ريش‎سفيد بود نبوت پيامبر را از او سؤال مي‎كردند و ايشان صدق گفتار آن حضرت را تكذيب مي‎كرد. و همسرش نيز با ريختن خار و خاشاك به سر و صورت و راه آن حضرت، ايشان را مورد اذيت و آزار قرار مي‎داد و تا آنجائي كه با دلي آكنده از شقاوت و تيرگي و خصومت رهسپار دوزخ شدند.
جواب تفصيلي:
پيامبر اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ در طول دعوت به اسلام و يكتاپرستي و ترك بُت‎ها همواره دچار موانع و كارشكني از طرف كفار و مشركين مي‎شد و در صف اوّل مخالفان «ابولهب»[1] عموي پيغمبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ و همسرش «ام جميل»[2] كه خواهر ابوسفيان و عمة معاويه بود از سرسخت‎ترين و بدزبان‎ترين دشمنان پيغمبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ بودند، شخصي بنام «طارق محاربي» مي‎گويد: من در بازار «ذي المجاز» بودم[3] ناگهان جواني را ديدم كه صدا مي‎زند اي مردم! بگوييد: «لا إِلهَ إِلاَّ اللَّهُ؛ تا رستگار شويد» و مردي را پشت سر او ديدم كه سنگ به پشت پاي او مي‎زند به گونه‎اي كه خون از پاهايش جاري بود، و فرياد مي‎زد «اي مردم! اين دروغگو است، او را تصديق نكنيد»!‌من سؤال كردم اين جوان كيست؟ گفتند: «محمد»‌ است كه گمان مي‎كند پيامبر مي‎باشد، و اين پيرمرد عمويش ابولهب است كه او را دروغگو مي‎داند[4] هر زمان گروهي از اعراب خارج مكه وارد آن شهر مي‎شدند به سراغ ابولهب مي‎رفتند، به خاطر خويشاوندي نسبت به پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ و سن و سال بالاي او، از وي درباره رسول‎الله تحقيق مي‎‎نمودند، او مي‎گفت: محمّد مرد ساحري است، آنها نيز بي آن‎كه پيغمبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ را ملاقات كنند باز مي‎گشتند، هم‎چنين گروهي آمدند و گفتند: ما از مكه باز نمي‎گرديم تا او را ببينيم، ابولهب گفت: ما پيوسته مشغول مداواي جنون او هستيم!‌ مرگ بر او باد!‌[5] همسرش نيز بوته‎هاي خار را بر دوش مي‎كشيد، و بر سر راه پيغمبر اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي‎ريخت تا پاهاي مباركش آزرده شود. سورة تبت كه در مكه و اوايل دعوت آشكار پيغمبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ نازل شده، تنها سوره‎اي از قرآن است كه در آن حملة شديدي با ذكر نسبت به يكي از دشمنان اسلام و پيغمبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ در آن عصر شده است و محتواي آن نشان مي‎دهد كه او عداوت خاصي نسبت به پيغمبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ داشت و از هيچ‎گونه كارشكني و بد زباني او و همسرش مضايقه نداشتند، ابولهب تنها كسي بود كه پيمان حمايت بني هاشم را از پيغمبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ امضاء نكرد. و در صف دشمنان او قرار گرفت، در پيمان‎هاي دشمنان شركت نمود. و از سويي او مرد ثروتمند مغروري بود و بر اموال و ثروت خود در كوشش‎هاي ضد اسلاميش تكيه مي‎كرد. قرآن كريم با بيان نكوهش و لبة تيز حمله نسبت به ابولهب و همسرش و اهل دوزخ بودن هر دو را مي‎رساند و اين معنا به واقعيت پيوست، سرانجام هر دو بي‎ايمان از دنيا رفتند. اين همه كينه و شقاوت و جهل را با خودشان به دوزخ حمل كردند. خداوند در قرآن كريم اين‎گونه از ابولهب و همسرش ياد مي‎كند: بريده باد هر دو دست ابولهب (و مرگ بر او باد) هرگز مال و ثروت او و آنچه را به دست آورد به حالش سودي نبخشيد. و به زودي وارد آتشي مي‎شود كه داراي شطة فروزان است. وهمچنين همسرش در حالي كه هيزم به دوش مي‎كشد، و در گردنش طنابي از ليف خرماست.[6]
در اين مورد مي‎توانيد به فروغ ابديت نوشته آيت‎الله جعفر سبحاني رجوع كنيد.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . نام او «عبدالعزي»‌(بندة بت عزي) بود ليكن ابولهب كنيه‎اش مي‎باشد.
[2] . گردن‎بند جواهرنشان پر قيمتي داشت، و سوگند ياد كرده بود كه آن را در راه دشمني پيغمبر اسلام ـ صلّي الله عليه و آله ـ خرج كند به همين علت او را «ام جميل» مي‎ناميدند.
[3] . ذي المجاز نزديك عرفات در فاصله كمي از مكه است.
[4] . مكارم شيرازي و همكاران، تفسير نمونه، جلد 27، ص 417، (دارالكتب الاسلاميه).
[5] . «تفسير الفرقان» جلد 30، صفحة 53.
[6] . قرآن كريم، سورة تبت.