پرسش :
شأن نزول آيه 1 از سوره تحريم چيست؟ و آيا منافاتي با عظمت پيامبر دارد؟
پاسخ :
در شأن نزول اين آيه آمده است كه؛ پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ گاه كه نزد «زينب بنت جحش (كه يكي از همسران او بود) مي‌رفت زينب او را نگاه مي‌داشت و از عسلي كه تهيه كرده بود خدمت پيامبر مي‌آورد اين سخن به گوش عايشه رسيد و بر او گران آمد. مي‌گويد من با حفصه (يكي ديگر از همسران پيامبر) قرار گذاشتيم كه هر وقت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ نزديك ما آمد فوراً بگوئيم: آيا ضمغ «مغافيه» (كه بوي نامناسبي داشت) خورده‌اي و پيامبر حساسيت زيادي به بوي بد و نامناسب داشت.
به اين ترتيب روزي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ نزد حفصه آمد او اين سخن را به پيامبر گفت: حضرت فرمود من مغافيه نخورده‌ام بلكه عسل نوشيده ام من سوگند ياد مي‌كنم كه ديگر از آن عسل ننوشم. ولي اين سخن را به كسي مگو، ولي سرانجام او اين راز را فاش كرد. بعداً معلوم شد اصل اين قضيه توطئه‌اي بوده است. پيامبر سخت ناراحت شد و آيات اول سوره تحريم نازل گشت.
مسأله‌اي كه در شأن نزول ذكر شده هيچ‌گونه منافاتي با عظمت پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ ندارد.[1] هرچند بعضي از مفسرين اين شأن نزول را قبول ندارند.[2]
بنابراين نوشيدن عسل توسط پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در منزل يكي از همسرانش و حوادث بعدي كه پيش آمد امري طبيعي است و اتفاق افتادن چنين رخدادي از شأن و عظمت پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ نمي‌كاهد و اصولاً پيامبر نه مرتكب كار حرامي شده و نه عمل مكروهي از آن حضرت سرزده است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. علامه طباطبايي، محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، (تهران، دارالكتب الاسلامية)، ج 19، ص 382ـ391.
2. ابراهيم اميني، آيين همسرداري، قم، انتشارات اسلامي.
3. طبرسي، ابوعلي‌الفضل بن الحسن، مجمع‌البيان، (بيروت، دارمكتبة الحياة)، ج 6، ص 119ـ121.
4. فضل الله سيد محمد حسين، تفسير من وحي القرآن، ج22.
5. عروسي هويزي، عبد علي بن جمعه، تفسير نورالثقلين، ج5.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . ر.ك: مكارم شيرازي، ناصر و همكاران، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلامية، ج 17، ص 241ـ250.
[2] . طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، تهران، دارالكتب الاسلاميه، ج 19، ص 382.
در شأن نزول اين آيه آمده است كه؛ پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ گاه كه نزد «زينب بنت جحش (كه يكي از همسران او بود) مي‌رفت زينب او را نگاه مي‌داشت و از عسلي كه تهيه كرده بود خدمت پيامبر مي‌آورد اين سخن به گوش عايشه رسيد و بر او گران آمد. مي‌گويد من با حفصه (يكي ديگر از همسران پيامبر) قرار گذاشتيم كه هر وقت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ نزديك ما آمد فوراً بگوئيم: آيا ضمغ «مغافيه» (كه بوي نامناسبي داشت) خورده‌اي و پيامبر حساسيت زيادي به بوي بد و نامناسب داشت.
به اين ترتيب روزي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ نزد حفصه آمد او اين سخن را به پيامبر گفت: حضرت فرمود من مغافيه نخورده‌ام بلكه عسل نوشيده ام من سوگند ياد مي‌كنم كه ديگر از آن عسل ننوشم. ولي اين سخن را به كسي مگو، ولي سرانجام او اين راز را فاش كرد. بعداً معلوم شد اصل اين قضيه توطئه‌اي بوده است. پيامبر سخت ناراحت شد و آيات اول سوره تحريم نازل گشت.
مسأله‌اي كه در شأن نزول ذكر شده هيچ‌گونه منافاتي با عظمت پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ ندارد.[1] هرچند بعضي از مفسرين اين شأن نزول را قبول ندارند.[2]
بنابراين نوشيدن عسل توسط پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در منزل يكي از همسرانش و حوادث بعدي كه پيش آمد امري طبيعي است و اتفاق افتادن چنين رخدادي از شأن و عظمت پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ نمي‌كاهد و اصولاً پيامبر نه مرتكب كار حرامي شده و نه عمل مكروهي از آن حضرت سرزده است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. علامه طباطبايي، محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، (تهران، دارالكتب الاسلامية)، ج 19، ص 382ـ391.
2. ابراهيم اميني، آيين همسرداري، قم، انتشارات اسلامي.
3. طبرسي، ابوعلي‌الفضل بن الحسن، مجمع‌البيان، (بيروت، دارمكتبة الحياة)، ج 6، ص 119ـ121.
4. فضل الله سيد محمد حسين، تفسير من وحي القرآن، ج22.
5. عروسي هويزي، عبد علي بن جمعه، تفسير نورالثقلين، ج5.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . ر.ك: مكارم شيرازي، ناصر و همكاران، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلامية، ج 17، ص 241ـ250.
[2] . طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، تهران، دارالكتب الاسلاميه، ج 19، ص 382.
