پرسش :
فرق سورههاي مكي با مدني چيست؟
پاسخ :
براي سورههاي قرآن تقسيمات مختلفي ذكر گرديده است. از جمله اينكه سورههاي قرآن را به دو دسته مكي و مدني تقسيم كردهاند زيرا قرآن در مدت 23 سال نازل گرديده و نزول قرآن از مكه آغاز گرديده و در مدينه به پايان رسيده است.
تفاوت سورههاي مكي و مدني را در دو جهت ميتوان بررسي كرد:
1. از جهت مكان و زمان نزول.
2. از نظر معني و محتوي.
از جهت مكان و زمان نزول سه نظريه وجود دارد:
1. آيات و سورههائي كه قبل از هجرت نازل شده مكي و آياتي كه پس از هجرت نازل شده مدني خوانده ميشود.
2. آيات و سورههائي كه اول آنها با "يا ايها الناس" شروع مكي و آياتي كهبا "يا ايها الذين آمنو" نازل شده مدني ميباشند.
3. مكي و مدني بودن سورههاي قرآن مربوط به شهر مكه و شهر مدينه است. يعني آنچه كه در مكه نازل شده مكي و آياتي كه در مدينه نازل شدهاند مدني نام دارند.
از ميان اين سه نظريه، كاملترين و بهترين نظر، همان نظر اول است و دو نظر ديگر قابل قبول نيست. زيرا سوره حج با «ايها الذين آمنو» شروع شده ولي بخلاف نظريه دوم مكّي است و مدني نيست و نظريه سوم نيز قابل قبول نيست. چون ما آياتي داريم كه در بين مكه و مدينه نازل شدهاند.
و امّا تفاوت اينسورهها از نظر محتوي و معني بدين قرار است كه هر دسته از اين سورهها داراي ويژگيها و اصول كلي متفاوت با سه دسته ديگر است.
الف: اصول كلي ويژگيهاي سورههاي مكي عبارتند از:
1. دعوت به توحيد و ايمان به خداي يگانه.
2. دعوت به نبوت و پيروي از پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ و انبياء الهي و كتابهاي آنان.
3. ايمان به معاد و روز رستاخيز و بيان اوصاف بهشت و دوزخ.
4. اعتقاد به فرشتگان الهي.
5. اين سورهها بطور عموم كوتاه هستند.
ب: و امّا اصول كلي در ويژگيهاي سورههاي مدني عبارتند از:
چون بعد از گسترش اسلام و جامعه اسلامي نازل شدهاند بيشتر مطالب آنها در مورد تشكيلات اجتماعي و قوانين حقوقي و احكام شرعي و نيز امور داخلي و خارجي ميباشد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. طالقاني، دکتر سيد عبدالوهاب، علوم قرآن و فهرست منابع.
2. خراساني، حاج شيخ حسين، اسلام در پرتو تشيع.
3. ميرمحمدي زرندي، سيد ابوالفضل، تاريخ و علوم قرآن.
براي سورههاي قرآن تقسيمات مختلفي ذكر گرديده است. از جمله اينكه سورههاي قرآن را به دو دسته مكي و مدني تقسيم كردهاند زيرا قرآن در مدت 23 سال نازل گرديده و نزول قرآن از مكه آغاز گرديده و در مدينه به پايان رسيده است.
تفاوت سورههاي مكي و مدني را در دو جهت ميتوان بررسي كرد:
1. از جهت مكان و زمان نزول.
2. از نظر معني و محتوي.
از جهت مكان و زمان نزول سه نظريه وجود دارد:
1. آيات و سورههائي كه قبل از هجرت نازل شده مكي و آياتي كه پس از هجرت نازل شده مدني خوانده ميشود.
2. آيات و سورههائي كه اول آنها با "يا ايها الناس" شروع مكي و آياتي كهبا "يا ايها الذين آمنو" نازل شده مدني ميباشند.
3. مكي و مدني بودن سورههاي قرآن مربوط به شهر مكه و شهر مدينه است. يعني آنچه كه در مكه نازل شده مكي و آياتي كه در مدينه نازل شدهاند مدني نام دارند.
از ميان اين سه نظريه، كاملترين و بهترين نظر، همان نظر اول است و دو نظر ديگر قابل قبول نيست. زيرا سوره حج با «ايها الذين آمنو» شروع شده ولي بخلاف نظريه دوم مكّي است و مدني نيست و نظريه سوم نيز قابل قبول نيست. چون ما آياتي داريم كه در بين مكه و مدينه نازل شدهاند.
و امّا تفاوت اينسورهها از نظر محتوي و معني بدين قرار است كه هر دسته از اين سورهها داراي ويژگيها و اصول كلي متفاوت با سه دسته ديگر است.
الف: اصول كلي ويژگيهاي سورههاي مكي عبارتند از:
1. دعوت به توحيد و ايمان به خداي يگانه.
2. دعوت به نبوت و پيروي از پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ و انبياء الهي و كتابهاي آنان.
3. ايمان به معاد و روز رستاخيز و بيان اوصاف بهشت و دوزخ.
4. اعتقاد به فرشتگان الهي.
5. اين سورهها بطور عموم كوتاه هستند.
ب: و امّا اصول كلي در ويژگيهاي سورههاي مدني عبارتند از:
چون بعد از گسترش اسلام و جامعه اسلامي نازل شدهاند بيشتر مطالب آنها در مورد تشكيلات اجتماعي و قوانين حقوقي و احكام شرعي و نيز امور داخلي و خارجي ميباشد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. طالقاني، دکتر سيد عبدالوهاب، علوم قرآن و فهرست منابع.
2. خراساني، حاج شيخ حسين، اسلام در پرتو تشيع.
3. ميرمحمدي زرندي، سيد ابوالفضل، تاريخ و علوم قرآن.
