پرسش :
آيه الکرسي کدام آيات را شامل مي شود؟
پاسخ :
در اين مورد دو نظريه مطرح مي باشد:
1. مرحوم سيد محمد كاظم يزدي در كتاب شريف عروة الوثقي در بحث صلاة ليلة الدفن (نماز وحشت ميت) آورده اند كه اين نماز دو ركعت است و بعد از حمد در ركعت اوّلي آيةالكرسي تا «هم فيها خالدون» خوانده مي شود به طوري كه در ادامة بحث مي فرمايند: اگر آيةالكرسي فراموش شود. در صورت اجير بودن نمازش صحيح نيست و بايد دوباره بخواند. فلذا از ظاهر فتواي ايشان بر مي آيد كه «آية الكرسي شامل» سه آيه مي باشد. ولي مرحوم امام خميني (ره) در تعليقه اش بر عروة الوثقي مي فرمايند اين حكم بنا بر احتياط مي باشد. چنانكه در روايات هم وارد شده كه مستحب است تا و هم فيها خالدون قرائت شود[1].
2. مرحوم علامة طباطبائي فرموده اند: آية الكرسي در «و هو العلي العظيم» ختم مي شود و فقرات ديگر جزء آية الكرسي نيست و در ادعيه ونمازهاي مستحبي كه خواندن آية الكرسي وارد شده به همين مقدار اكتفاء مي شود و جمع كثيري از علماء و مفسرين نيز همين نظريه را صحيح مي دانند و از روايات هم اين معني استفاده مي شود[2].
شيخ طوسي در امالي به سند خود از ابي امامة باهلي روايت كرده كه گفته است: از علي ـ عليه السّلام ـ شنيدم كه مي فرمود: باور نمي كنم كه كسي كه اسلام را فهميده باشد و يا در اسلام متولد شده باشد و صبح كند شب را و اين آيه را نخواند: «الله لا اله الّا هو» تا «و هو العلي العظيم» آنگاه فرمود:اگر بدانيد كه اين آيه چيست و در اين آيه چه چيزي هست در هيچ حالي آن را ترك نخواهيد كرد[3].
اين احترام به خاطر معارف دقيق و لطيفي است كه در اين آيه آمده است و آن معارف عبارت است از: توحيد خالصي كه آية شريفة متضمن آن است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، ج2.
2. طباطبايي علامه محمد حسين، تفسير الميزان، ج2.
3. قرشي، سيد علي اکبر، تفسير احسن الحديث، ج1.
4. سيوطي، جلال الدين، الدرالمنثور في تفسير المأشور، ج1.
5. قرائتي، محسن، تفسير نور، ج1.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . عروه الوثقي با تعليقة امام خميني (ره)، چاپ مؤسسه تنظيم نشر آثار امام (ره)، چاپ اول، ص 498.
[2] . مهر تابان، يادنامة علامه طباطبائي، ص 180.
[3] . طوسي، امالي، ج 2، ص 122.
در اين مورد دو نظريه مطرح مي باشد:
1. مرحوم سيد محمد كاظم يزدي در كتاب شريف عروة الوثقي در بحث صلاة ليلة الدفن (نماز وحشت ميت) آورده اند كه اين نماز دو ركعت است و بعد از حمد در ركعت اوّلي آيةالكرسي تا «هم فيها خالدون» خوانده مي شود به طوري كه در ادامة بحث مي فرمايند: اگر آيةالكرسي فراموش شود. در صورت اجير بودن نمازش صحيح نيست و بايد دوباره بخواند. فلذا از ظاهر فتواي ايشان بر مي آيد كه «آية الكرسي شامل» سه آيه مي باشد. ولي مرحوم امام خميني (ره) در تعليقه اش بر عروة الوثقي مي فرمايند اين حكم بنا بر احتياط مي باشد. چنانكه در روايات هم وارد شده كه مستحب است تا و هم فيها خالدون قرائت شود[1].
2. مرحوم علامة طباطبائي فرموده اند: آية الكرسي در «و هو العلي العظيم» ختم مي شود و فقرات ديگر جزء آية الكرسي نيست و در ادعيه ونمازهاي مستحبي كه خواندن آية الكرسي وارد شده به همين مقدار اكتفاء مي شود و جمع كثيري از علماء و مفسرين نيز همين نظريه را صحيح مي دانند و از روايات هم اين معني استفاده مي شود[2].
شيخ طوسي در امالي به سند خود از ابي امامة باهلي روايت كرده كه گفته است: از علي ـ عليه السّلام ـ شنيدم كه مي فرمود: باور نمي كنم كه كسي كه اسلام را فهميده باشد و يا در اسلام متولد شده باشد و صبح كند شب را و اين آيه را نخواند: «الله لا اله الّا هو» تا «و هو العلي العظيم» آنگاه فرمود:اگر بدانيد كه اين آيه چيست و در اين آيه چه چيزي هست در هيچ حالي آن را ترك نخواهيد كرد[3].
اين احترام به خاطر معارف دقيق و لطيفي است كه در اين آيه آمده است و آن معارف عبارت است از: توحيد خالصي كه آية شريفة متضمن آن است.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، ج2.
2. طباطبايي علامه محمد حسين، تفسير الميزان، ج2.
3. قرشي، سيد علي اکبر، تفسير احسن الحديث، ج1.
4. سيوطي، جلال الدين، الدرالمنثور في تفسير المأشور، ج1.
5. قرائتي، محسن، تفسير نور، ج1.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . عروه الوثقي با تعليقة امام خميني (ره)، چاپ مؤسسه تنظيم نشر آثار امام (ره)، چاپ اول، ص 498.
[2] . مهر تابان، يادنامة علامه طباطبائي، ص 180.
[3] . طوسي، امالي، ج 2، ص 122.