پرسش :
آيا محتواي قرآن با كتاب‌هاي پيامبران ديگر فرق مي‌كند؟
پاسخ :
قرآن كريم به عنوان آخرين و كامل‌ترين كتاب آسماني بر خاتم پيامبران خداوند نازل شد و در برگيرنده برنامه‌هاي هدايتي و تربيتي جديدي بود كه در واقع كامل‌ترين برنامة زندگي بشري كه تأمين كننده سعادت دنيا و آخرت انسان‌ها مي‌باشد را به همراه دارد.
بخشي از قرآن كريم، با كتاب‌هاي آسماني ديگر مثل تورات، انجيل و... قبل از تحريف شدن، يعني كتاب‌هاي واقعي پيامبران بزرگ الهي در اصول توحيدي مشترك است؛ علاوه بر اين قرآن كريم كتاب‌هاي واقعي پيامبران الهي را تأييد و تصديق مي‌كند چنان كه مي‌فرمايد: «نزل عليك الكتاب بالحق مصدقاً لما بين يديه و انزل التوراية والانجيل من قبل هدي للناس و انزل الفرقان»؛[1](همان كسي كه) كتاب را به حق بر تو نازل كرد كه با نشانه‌هاي كتب پيشين منطبق بود، و تورات و انجيل را پيش از ان، براي هدايت مردم، فرستاد و (نيز قرآن) كتابي كه حق را از باطل مشخص مي‌سازد، نازل كرد.» قرآن كريم، مسائل توحيد و خداشناسي را در حد و سطح بالاتر و به طور دقيق‌تري و با تفصيل بيشتر، مطرح كرده است. از آن جا كه دين مقدس اسلام، جهاني بوده، كتاب قرآن كريم نيز جهاني و فراگير مي‌باشد و تمام مردم و بشريت در تمام عصرها مورد خطاب قرآن كريم هستند «و ما ارسلناك الا كافة للناس بشيراً و نذيرا...»؛[2] و ما تو را جز براي همة مردم نفرستاديم تا (آن‌ها را به پاداش‌هاي الهي) بشارت دهي و (از عذاب او) بترساني...». ولي ساير رسالت كتاب‌هاي آسماني براي مقطع خاص و مردم منطقه‌اي خاص بوده و جهاني نبوده‌اند. به همين علت قرآن كريم نسبت به ساير كتاب‌هاي آسماني، مسائل احكام و مباحث اخلاقي و ارزشي مثل نماز، روزه، انفاق در راه خدا و... را با تفصيل بيشتري مطرح كرده است، ولي در كتاب‌هاي ديگر مثل تورات، انجيل و... به احكام و مسائل ديگر به طور مجمل اشاره شده و در بسياري از موارد نيز اساساً اشاره‌اي نشده است.[3]
قرآن كريم معجزه بزرگ پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ است به خلاف ساير كتاب‌هاي آسماني كه معجزه نيستند ساير كتب آسماني مورد تحريف قرار گرفته‌اند، ولي قرآن كريم تنها كتاب آسماني است كه از تحريف محفوظ مانده است؛ «انا نحن نزلنا الذكر و انا له لحافظون»؛[4] ما قرآن را نازل كرديم؛ و ما به طور قطع نگهدار آن هستيم... بنابراين، قرآن كريم، محتواي كتب آسماني تحريف نشده و واقعي و بعثت و پيامبري پيامبران پيشين را مورد تصديق قرار مي‌دهد؛ ولي از آن جا كه قرآن كتاب كامل جهاني و در بردارندة برنامه‌هاي هدايتي و تربيتي كاملي مي‌باشد، پس با وجود چنين كتابي ساير كتب آسماني منسوخ مي‌شوند و همة مردم از ظهور و بعثت پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ وظيفه دارند از پيامبر خاتم و قرآن كريم پيروي نمايند.[5]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. علامه شهيد مرتضي مطهري، آشنايي اسلام قرآن (قم، انتشارات صدرا)، ج 2، ص 155 ـ 173.
2. ناصر مكارم شيرازي و ديگران، تفسير نمونه (تهران، دارالكتب الاسلامية) ج 18، ص 91 ـ 96.
3. علامه طباطبايي، محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، (قم: انتشارات اسلامي)، ج 11، ص 46.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . آل عمران/ 3.
[2] . سبأ/ 28.
[3] . طباطبايي، محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، تهران، دارالكتب االاسلامية، ج 6، ص 67، ج 16، ص 440 ـ 402.
[4] . حجر/ 9.
[5] . ر. ك: مكارم شيرازي، ناصر و همكاران، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلامية، ج 2، ص 309 ـ 314؛ ج 11، ص 17 ـ 31.
قرآن كريم به عنوان آخرين و كامل‌ترين كتاب آسماني بر خاتم پيامبران خداوند نازل شد و در برگيرنده برنامه‌هاي هدايتي و تربيتي جديدي بود كه در واقع كامل‌ترين برنامة زندگي بشري كه تأمين كننده سعادت دنيا و آخرت انسان‌ها مي‌باشد را به همراه دارد.
بخشي از قرآن كريم، با كتاب‌هاي آسماني ديگر مثل تورات، انجيل و... قبل از تحريف شدن، يعني كتاب‌هاي واقعي پيامبران بزرگ الهي در اصول توحيدي مشترك است؛ علاوه بر اين قرآن كريم كتاب‌هاي واقعي پيامبران الهي را تأييد و تصديق مي‌كند چنان كه مي‌فرمايد: «نزل عليك الكتاب بالحق مصدقاً لما بين يديه و انزل التوراية والانجيل من قبل هدي للناس و انزل الفرقان»؛[1](همان كسي كه) كتاب را به حق بر تو نازل كرد كه با نشانه‌هاي كتب پيشين منطبق بود، و تورات و انجيل را پيش از ان، براي هدايت مردم، فرستاد و (نيز قرآن) كتابي كه حق را از باطل مشخص مي‌سازد، نازل كرد.» قرآن كريم، مسائل توحيد و خداشناسي را در حد و سطح بالاتر و به طور دقيق‌تري و با تفصيل بيشتر، مطرح كرده است. از آن جا كه دين مقدس اسلام، جهاني بوده، كتاب قرآن كريم نيز جهاني و فراگير مي‌باشد و تمام مردم و بشريت در تمام عصرها مورد خطاب قرآن كريم هستند «و ما ارسلناك الا كافة للناس بشيراً و نذيرا...»؛[2] و ما تو را جز براي همة مردم نفرستاديم تا (آن‌ها را به پاداش‌هاي الهي) بشارت دهي و (از عذاب او) بترساني...». ولي ساير رسالت كتاب‌هاي آسماني براي مقطع خاص و مردم منطقه‌اي خاص بوده و جهاني نبوده‌اند. به همين علت قرآن كريم نسبت به ساير كتاب‌هاي آسماني، مسائل احكام و مباحث اخلاقي و ارزشي مثل نماز، روزه، انفاق در راه خدا و... را با تفصيل بيشتري مطرح كرده است، ولي در كتاب‌هاي ديگر مثل تورات، انجيل و... به احكام و مسائل ديگر به طور مجمل اشاره شده و در بسياري از موارد نيز اساساً اشاره‌اي نشده است.[3]
قرآن كريم معجزه بزرگ پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ است به خلاف ساير كتاب‌هاي آسماني كه معجزه نيستند ساير كتب آسماني مورد تحريف قرار گرفته‌اند، ولي قرآن كريم تنها كتاب آسماني است كه از تحريف محفوظ مانده است؛ «انا نحن نزلنا الذكر و انا له لحافظون»؛[4] ما قرآن را نازل كرديم؛ و ما به طور قطع نگهدار آن هستيم... بنابراين، قرآن كريم، محتواي كتب آسماني تحريف نشده و واقعي و بعثت و پيامبري پيامبران پيشين را مورد تصديق قرار مي‌دهد؛ ولي از آن جا كه قرآن كتاب كامل جهاني و در بردارندة برنامه‌هاي هدايتي و تربيتي كاملي مي‌باشد، پس با وجود چنين كتابي ساير كتب آسماني منسوخ مي‌شوند و همة مردم از ظهور و بعثت پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ وظيفه دارند از پيامبر خاتم و قرآن كريم پيروي نمايند.[5]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. علامه شهيد مرتضي مطهري، آشنايي اسلام قرآن (قم، انتشارات صدرا)، ج 2، ص 155 ـ 173.
2. ناصر مكارم شيرازي و ديگران، تفسير نمونه (تهران، دارالكتب الاسلامية) ج 18، ص 91 ـ 96.
3. علامه طباطبايي، محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، (قم: انتشارات اسلامي)، ج 11، ص 46.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . آل عمران/ 3.
[2] . سبأ/ 28.
[3] . طباطبايي، محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، تهران، دارالكتب االاسلامية، ج 6، ص 67، ج 16، ص 440 ـ 402.
[4] . حجر/ 9.
[5] . ر. ك: مكارم شيرازي، ناصر و همكاران، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلامية، ج 2، ص 309 ـ 314؛ ج 11، ص 17 ـ 31.
