پرسش :

چه دعاهايي پيش از صرف غذا و پس از صرف غذا در پايان سفره خوانده مي‌شود؟

پاسخ :
گرچه دعاي مخصوص براي سفره وارد نشده است، ولي با توجه به سنت و سيره عملي پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و پيشوايان معصوم ـ عليهم السّلام ـ مي‌‌توان برخي دعاها را كه قبل از شروع به خوردن غذا و بعد از پايان سفره، آن بزرگواران مي‌خواندند، ما نيز به تبعيت از آنها قبل و بعد از پايان سفره بخوانيم.
برخي از دعاها كه پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ و پيشوايان معصوم ـ عليهم السّلام ـ قبل از شروع به غذا و بعد از پايان آن مي‌خواندند عبارتند از:
1 . گفتن بسم الله الرحمن الرحيم در آغاز و حمد و سپاس خدا در پايان. حضرت علي ـ عليه السلام ـ مي‌فرمايد: هر كه هنگام شروع خوردن غذا يا نوشيدني، نام خدا را به زبان آورد و در پايان خدا را حمد و سپاس گويد، هرگز درباره نعمت آن غذا از او سؤال نخواهد شد.[1]
2 . حضرت امام صادق ـ عليه السلام ـ مي‌فرمايد: امام سجاد ـ عليه السلام ـ وقتي غذايي را پيش رويش قرار مي‌دادند مي‌گفت: «اللهم هذا من منّك و فضلك و عطائك فبارك لنا فيه وسوّغناه و ارزقنا خلفا اذا الكناه و رب محتاج اليه رزقت فاحسنت اللهم و جعلنا من الشاكرين فاذا رفع الخوان قال الحمد لله الذي حملنا في البر و البحر و رزقنا من الطيبات و فضلنا علي كثير من خلقه تفضيلاً».[2]
حضرت امام باقر ـ عليه السلام ـ مي‌فرمايد: «حضرت پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ بعد از پايان سفره فرمود: «اللهم اكثرت و اطبت و باركت فاشبعت و ارويت الحمد الله الذي يطعِم و لا يطعم.[3]»
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1 . محمد محمدي ري شهري، ميزان الحكمة، ترجمه،‌حميدرضا شيخي، قم،‌دارالحديث، چاپ دوم، 1379ش، ج 1، ص 165 ـ 167.
2 . شيخ عباس قمي، مفاتيح الجنان، قم،انتشارات مطبوعات ديني، چاپ سوم، 1379 ش.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . ر.ك: كليني، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ چهارم، 1365، ج 6، ص 294.
[2] . همان.
[3] . ر.ك: الكافي، همان.