پرسش :
روشهای برخورد پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) با زندانیان و اسیران جنگی خصوصا زنان در خلال جنگ با دشمنان چگونه بود؟
پاسخ :
1- در عهد رسول‌اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) هیچ جنگی از سوی رهبر مسلمانان آغاز نگشت و تمامی جنگها دفاعی بوده و در عصر خلفاء اگر جنگی هم ابتدائی بود، طرف جنگ را در آغاز بین سه امر مخیّر می‌ساخته‌اند، پذیرش اسلام ، پرداخت جزیه ، جنگ . اگر اسلام اختیار می‌کردند آنها برادر مسلمانان دیگر بودند. اگر به حال کفر می‌ماندند و جزیه را که از مالیاتی که به هیئت حاکمه خود می‌پرداخته‌اند بسیار کمتر بوده، می‌پرداختند، در پناه اسلام به امن و امان می‌زیستند. اگر جنگ می کردند و مسلمانان به پیروزی می‌رسیدند و گروهی از آنها را به اسارت می‌گرفتند بدانچه مقتضای انسانیت بود با آنها رفتار می‌شد.
2- در تمامی جنگهایی که منجر به اسارت زنان و فرزندان دشمنان می‌شد از قبل این مسأله بر دشمنان واضح و روشن بود و این مسأله کاملاً طرفینی و معلوم بوده به طوری که فرضاً اگر در همین جنگها جنگ مغلوبه می‌شد و کفار پیروز می‌شدند همین کار را با زنان و فرزندان مسلمانان می‌کردند. منتهی با این تفاوت که حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به عرب جاهلیت آموخت که انسان کرامت نفس دارد حتی اگر اسیر باشد و در کمال بزرگواری باید با آنان رفتار کرد نه به صورت وحشیانه و در کمالی بی رحمی.
3- تمامی زنان اسیر به خانه‌های مسلمانان منتقل می‌شدند و این گونه با معارف بلند اسلامی آشنا شده و اکثر قریب به اتفاق آنان پس از مدت کوتاهی با کمال میل، اسلام را اختیار نموده در حالی که در بقاء بر دین خود مختار بودند، و بارها پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) از اجبار آنان بر دین اسلام نهی فرموده‌اند.
4- در بسیاری از این غزوات و سریه‌ها که ختم به اسارت زنان و فرزندان می‌شد از قبل این قضیه مشخص بود به این معنا که این جنگ بر اثر پیمان‌شکنی و خیانت طرف مقابل در گرفته بود و یکی از مواد پیمان این بود که اگر کسی خیانت کرد توسط طرف مقابل کشته و اموال و زنان و فرزندان او در اختیار آن طرف دیگر قرار می‌گیرد مثل غزوه بنی‌قریظه.
5- شما حتی یک مورد در تاریخ سراغ ندارید که نقل کرده باشند با زنان و فرزندان اسیر تحت امر حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) بدرفتاری شده باشد، حتی در موارد این زنان بودند که دست به فحاشی و بدگوئی و اقدام عملی بر علیه آن بزرگوار می‌نمودند ولی آنها در کمال فروتنی از کنار آن می‌گذشتند و همین باعث جلب و جذب بسمت اسلام می‌شد.
6- جنگ و تمام پی‌آمدهای آن اعم از کشته شدن مردان و به اسارت رفتن زنان و فرزندان و غنیمت رفتن اموال در تمامی اعصار انبیاء ما قبل بوده است و این هیچ اختصاصی به اسلام ندارد.
7- هیچ دین و آئینی به اندازه اسلام علیه برده داری و کنیز مبارزه نکرده به طوری که نتیجه بسیاری از احکام آن آزاد کردن بردگان و کنیزان بوده است.
8- هیچ دین و آئینی به اندازه اسلام نسبت به برده‌ها و کنیزها و خوش رفتاری نسبت به آنها، سفارش نکرده است.
تمامی نکاتی که گفته شد برای کسی که کمترین آشنائی با اسلام و سایر ادیان داشته باشد روشن است و با مراجعه و دسترسی از متونی که از همه این ادیان در دسترس می‌باشد این عرایض روشنتر می‌گردد.[1]
پی نوشت:
[1]جهت اطلاع بیشتر به کتاب (اسیر در اسلام) مرحوم آیت اله احمدی میانجی و همچنین به تفسیر نمونه ج 7 ص 243 تفسیر آیه 70 سوره انفال مراجعه نمایید.
1- در عهد رسول‌اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) هیچ جنگی از سوی رهبر مسلمانان آغاز نگشت و تمامی جنگها دفاعی بوده و در عصر خلفاء اگر جنگی هم ابتدائی بود، طرف جنگ را در آغاز بین سه امر مخیّر می‌ساخته‌اند، پذیرش اسلام ، پرداخت جزیه ، جنگ . اگر اسلام اختیار می‌کردند آنها برادر مسلمانان دیگر بودند. اگر به حال کفر می‌ماندند و جزیه را که از مالیاتی که به هیئت حاکمه خود می‌پرداخته‌اند بسیار کمتر بوده، می‌پرداختند، در پناه اسلام به امن و امان می‌زیستند. اگر جنگ می کردند و مسلمانان به پیروزی می‌رسیدند و گروهی از آنها را به اسارت می‌گرفتند بدانچه مقتضای انسانیت بود با آنها رفتار می‌شد.
2- در تمامی جنگهایی که منجر به اسارت زنان و فرزندان دشمنان می‌شد از قبل این مسأله بر دشمنان واضح و روشن بود و این مسأله کاملاً طرفینی و معلوم بوده به طوری که فرضاً اگر در همین جنگها جنگ مغلوبه می‌شد و کفار پیروز می‌شدند همین کار را با زنان و فرزندان مسلمانان می‌کردند. منتهی با این تفاوت که حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به عرب جاهلیت آموخت که انسان کرامت نفس دارد حتی اگر اسیر باشد و در کمال بزرگواری باید با آنان رفتار کرد نه به صورت وحشیانه و در کمالی بی رحمی.
3- تمامی زنان اسیر به خانه‌های مسلمانان منتقل می‌شدند و این گونه با معارف بلند اسلامی آشنا شده و اکثر قریب به اتفاق آنان پس از مدت کوتاهی با کمال میل، اسلام را اختیار نموده در حالی که در بقاء بر دین خود مختار بودند، و بارها پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) از اجبار آنان بر دین اسلام نهی فرموده‌اند.
4- در بسیاری از این غزوات و سریه‌ها که ختم به اسارت زنان و فرزندان می‌شد از قبل این قضیه مشخص بود به این معنا که این جنگ بر اثر پیمان‌شکنی و خیانت طرف مقابل در گرفته بود و یکی از مواد پیمان این بود که اگر کسی خیانت کرد توسط طرف مقابل کشته و اموال و زنان و فرزندان او در اختیار آن طرف دیگر قرار می‌گیرد مثل غزوه بنی‌قریظه.
5- شما حتی یک مورد در تاریخ سراغ ندارید که نقل کرده باشند با زنان و فرزندان اسیر تحت امر حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) بدرفتاری شده باشد، حتی در موارد این زنان بودند که دست به فحاشی و بدگوئی و اقدام عملی بر علیه آن بزرگوار می‌نمودند ولی آنها در کمال فروتنی از کنار آن می‌گذشتند و همین باعث جلب و جذب بسمت اسلام می‌شد.
6- جنگ و تمام پی‌آمدهای آن اعم از کشته شدن مردان و به اسارت رفتن زنان و فرزندان و غنیمت رفتن اموال در تمامی اعصار انبیاء ما قبل بوده است و این هیچ اختصاصی به اسلام ندارد.
7- هیچ دین و آئینی به اندازه اسلام علیه برده داری و کنیز مبارزه نکرده به طوری که نتیجه بسیاری از احکام آن آزاد کردن بردگان و کنیزان بوده است.
8- هیچ دین و آئینی به اندازه اسلام نسبت به برده‌ها و کنیزها و خوش رفتاری نسبت به آنها، سفارش نکرده است.
تمامی نکاتی که گفته شد برای کسی که کمترین آشنائی با اسلام و سایر ادیان داشته باشد روشن است و با مراجعه و دسترسی از متونی که از همه این ادیان در دسترس می‌باشد این عرایض روشنتر می‌گردد.[1]
پی نوشت:
[1]جهت اطلاع بیشتر به کتاب (اسیر در اسلام) مرحوم آیت اله احمدی میانجی و همچنین به تفسیر نمونه ج 7 ص 243 تفسیر آیه 70 سوره انفال مراجعه نمایید.
