پرسش :
نظر شما دربارة حدیث ثقلین چیست؟
پاسخ :
مرحوم سید محمد تقی حکیم (ره) فرموده است: “حدیث ثقلین با لفظ (عترتی ـ اهل بیتی) متواتر در بین جمیع طبقات، می‌باشد و کتبی که این روایت را نقل کرده‌اند نیز بسیارند و در میان روات این حدیث، یک دسته از روایات در اوج صحت می‌باشند، همانگونه که حاکم نیشابوری و غیر آن بدانها گواهی داده اند.
این درحالی است که حدیث ِدیگر که گفته است (و سنتی) جزء احادیث آحاد است و از آن حد تجاوز نمی‌کند و با این حال، این دو روایت در کنار هم و همراه با هم نقل شده اند جز مالک که فقط اکتفا کرده است به ذکر روایت اول (و سنتی) و دیگر هیچ. اما در الموطأ باز هر دو روایت را با هم آورده است.
برای سستی و ضعف این روایت(و سنتی) همینقدر کافی است که بدانیم این روایت “مرفوعه“ می‌باشد و روایت کنندة آن ذکر نشده است و لذا این روایت (وسنتی) بیشتر از اخبار آحاد نیست و ممکن نیست که به پایه حدیث ثقلین (و عترتی و اهل بیتی) با کثرت راویان آن در کتابهای اهل سنت و صحیح بودن بسیاری از راویان آن، برسد.[1]
این حدیث شریف به شکلهای متفاوت روایت شده است که از آن جمله است :
1 ـ صحیح ترمذی از جابر بن عبدالله که گفت: رسول خدا (ص) را دیدم در حج و روز عرفه که سوار بر ناقه خود به نام (القصوی) بود و می‌فرمود: ای مردم من بین شما امانتی می‌گذارم که اگر آن را گرفتید هرگز گمراه نشوید؛ کتاب خدا و عترت من و اهل.[2]
2 ـ ابن اثیر از زید بن ارقم نقل می‌کند که پیامبر فرمود: من بین شما می‌گذارم آنچه را که اگر به آن تمسک جوئید بعد از من هرگز گمراه نمی‌شوید که یکی از آن دو بزرگتر از دیگری است کتاب خداوند که ریسمان کشیده شده از آسمان به زمین است و عترت و اهل بیتم و این دو هرگز از هم جدا نمی‌شوند تا در حوض بر من وارد شوند پس نگاه کنید که چگونه مرا درباره آنان جانشینی می‌کنید.[3]
3 ـ در مسند امام احمد حنبل از زید بن ثابت است که گفت پیامبر اسلام (ص) فرمود: من بین شما به امانت دو خلیفه می‌گذارم کتاب خداوند که بند کشیده ما بین آسمان و زمین است (یا بین آسمان به سوی زمین) و اهل بیت و عترتم و اینان از هم جدا نمی‌شوند تا در حوض بر من وارد شوند.[4]
پی نوشتها:
[1]حسن عباس حسن ، الصیاغه المنطقیه ص 340 ـ 341.
[2]صحیح ترمذی ج 5، ص 662 ط بیروت.
[3]ابن اثیر جامع الأصول، ج 1، ص 278 / طبع بیروت.
[4]احمد بن حنبل، مسند ج 5 ص 182 ط: بیروت.
منبع: پایگاه حوزه
مرحوم سید محمد تقی حکیم (ره) فرموده است: “حدیث ثقلین با لفظ (عترتی ـ اهل بیتی) متواتر در بین جمیع طبقات، می‌باشد و کتبی که این روایت را نقل کرده‌اند نیز بسیارند و در میان روات این حدیث، یک دسته از روایات در اوج صحت می‌باشند، همانگونه که حاکم نیشابوری و غیر آن بدانها گواهی داده اند.
این درحالی است که حدیث ِدیگر که گفته است (و سنتی) جزء احادیث آحاد است و از آن حد تجاوز نمی‌کند و با این حال، این دو روایت در کنار هم و همراه با هم نقل شده اند جز مالک که فقط اکتفا کرده است به ذکر روایت اول (و سنتی) و دیگر هیچ. اما در الموطأ باز هر دو روایت را با هم آورده است.
برای سستی و ضعف این روایت(و سنتی) همینقدر کافی است که بدانیم این روایت “مرفوعه“ می‌باشد و روایت کنندة آن ذکر نشده است و لذا این روایت (وسنتی) بیشتر از اخبار آحاد نیست و ممکن نیست که به پایه حدیث ثقلین (و عترتی و اهل بیتی) با کثرت راویان آن در کتابهای اهل سنت و صحیح بودن بسیاری از راویان آن، برسد.[1]
این حدیث شریف به شکلهای متفاوت روایت شده است که از آن جمله است :
1 ـ صحیح ترمذی از جابر بن عبدالله که گفت: رسول خدا (ص) را دیدم در حج و روز عرفه که سوار بر ناقه خود به نام (القصوی) بود و می‌فرمود: ای مردم من بین شما امانتی می‌گذارم که اگر آن را گرفتید هرگز گمراه نشوید؛ کتاب خدا و عترت من و اهل.[2]
2 ـ ابن اثیر از زید بن ارقم نقل می‌کند که پیامبر فرمود: من بین شما می‌گذارم آنچه را که اگر به آن تمسک جوئید بعد از من هرگز گمراه نمی‌شوید که یکی از آن دو بزرگتر از دیگری است کتاب خداوند که ریسمان کشیده شده از آسمان به زمین است و عترت و اهل بیتم و این دو هرگز از هم جدا نمی‌شوند تا در حوض بر من وارد شوند پس نگاه کنید که چگونه مرا درباره آنان جانشینی می‌کنید.[3]
3 ـ در مسند امام احمد حنبل از زید بن ثابت است که گفت پیامبر اسلام (ص) فرمود: من بین شما به امانت دو خلیفه می‌گذارم کتاب خداوند که بند کشیده ما بین آسمان و زمین است (یا بین آسمان به سوی زمین) و اهل بیت و عترتم و اینان از هم جدا نمی‌شوند تا در حوض بر من وارد شوند.[4]
پی نوشتها:
[1]حسن عباس حسن ، الصیاغه المنطقیه ص 340 ـ 341.
[2]صحیح ترمذی ج 5، ص 662 ط بیروت.
[3]ابن اثیر جامع الأصول، ج 1، ص 278 / طبع بیروت.
[4]احمد بن حنبل، مسند ج 5 ص 182 ط: بیروت.
منبع: پایگاه حوزه
