پرسش :

از نظر اسلام و تشیع، محدودۀ اختیار و آزادی چیست؟

پاسخ :
آزادی دارای معانی متعددی است و محدودۀ آزادی با توجه به معانی مختلف آن متفاوت است:
1. آزادی به معنای استقلال وجودی که مربوط به وجود مطلق و منحصر در ذات خداوند متعال است که هیچ گونه محدودیت وجودی ندارد.
2. آزادی به معنای اختیار که یک بحث فلسفی و کلامی است؛ یعنی انسان در انجام افعال ارادی دارای اختیار است. هر چند ممکن است از نظر حقوقی و شرعی دارای محدودیت و ممنوعیت باشد.
3. آزادی حقوقی (آزادی در انتخاب مسکن، لباس، شغل، همسر و آزادی بیان و عقیده و...) که از نظر اسلام و تشیع محدودۀ آن عدم مزاحمت با مصالح مادی و معنوی و دنیایی و آخرتی انسان است.
آزادى مدنى، يا اجتماعى که در مباحث سیاسی از محوریت برخوردار است، در این مقوله می گنجد و سؤال اصلى در باب آزادى اجتماعى اين است كه دولت يا قانون تا چه حد مى تواند محدود كنندۀ آزادى هاى فردى باشد؟
جواب به این پرسش آن است که در انديشۀ سياسى اسلام، نه آزادى افراطى تجويز مى شود كه موجب فساد و تباهى او گردد، و نه با نگاهى بدبينانه به انسان، او مجبور به پذيرش هر حكومت ناعادلانه اى است كه همۀ كرامت او را از بين ببرد و از او به جاى موجودى فعّال، مختار و مسئول مهره اى خوار و بى اراده بسازد.

منبع: http://farsi.islamquest.net