پرسش :
با توجه به آيه 42 سوره آل عمران حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) برتر است يا حضرت مريم (سلام الله علیها)؟
پاسخ :
براى روشن شدن سؤال لازم است آيهاى كه برترى حضرت مريم(سلام الله علیها) را بيان مىكند معنا شود.
قرآن كريم در آيه 42 سوره آل عمران مىفرمايد: يا مريم انّ الله اصطفيك و طهّرك و اصطفيك على نساء العالمين ؛« و به ياد آور هنگامى را كه فرشتگان گفتند: اى مريم! خدا تو را برگزيده و پاك ساخته و بر تمام زنان جهان برترى داده است».
و منظور از برترى و فضيلت حضرت مريم(سلام الله علیها) در آيه مذكور اين نيست كه ايشان در تمام فضائل و كمالات و جهات انسانى بر همه زنان عالم برترى دارد. بلكه منظور از اين برترى جهت خاصى است كه حضرت مريم(سلام الله علیها) را از سائر زنان ممتاز كرده است.
براى روشن شدن اين مطلب از خود آيه شريفه كمك مىگيريم. در آيه 42 سوره آل عمران كلمه اصطفاء دو بار تكرار شده است.
1. ان الله اصطفيك و طهّرك كه به يك نوع انتخاب اشاره مىكند بدون اينكه مسئله برترى آن حضرت را مطرح نمايد. و اين قسمت از آيه صرفا اصطفاء و انتخاب نفس خود مريم(سلام الله علیها) را در فضائل و تقوا بيان مىكند، و برترىايشان نسبت به سائر زنان لحاظ نگرديده است.
2. و اصطفيك على نساء العالمين در اين قسمت از آيه، برترى حضرت مريم نسبت به سائر زنان عالم آمده است؛ حال بايد روشن شود منظور از اين برترى چيست؟ آيا برترى ايشان بر زنان عالم بصورت مطلق است يا مقيّدمىباشد، با اين معنا كه در چه جهت برترى دارد در تمام جهات و فضائل انسانى يا در يك جهت خاص كه مخصوص ايشان مىباشد. آنچه مىتوان گفت اين است كه حضرت مريم در يك جهت خاص نسبت به تمام زنان عالم برترى دارد. و آن جهت برترى اين است كه ايشان بدونداشتن همسر بطور معجزهآسا و خرق عادت فرزند آورد. پس برترى ايشان در قسمت اخير آيه نسبى است و بطور مطلق نمىباشد.
و از نظر ادب عرب نيز اگر كلمه اصطفا با «على» متعددى شود معناى تقدم را مىدهد نه مطلق اصطفاء و برترى، (الميزان، علامه طباطبايى، جلد 3، ص 205) . يعنى حضرت مريم به خاطر صلاحيتها و ويژگىهائى كه داشته استاين برترى و تقدم را بر زنان عصر و زمانهاش پيدا كرده كه او به عنوان مادر حضرت عيسى برگزيده شده است.
بعد از روشن معناى برترى حضرت مريم نسبت به سائر زنان عالم، بايد دانست زنى كه در فضائل و كمالات معنوى و طهارت و تقوا، يگانه زنان است و نسبت به همه زنان عالم از اولين و آخرين برترى دارد عصمت كبرى فاطمه زهرا(سلام الله علیها) است. و پيامبر اسلام( صلّی الله علیه و آله و سلّم ) در اين موردفرموده است:«ابنتى فاطمة سيدة نساء العالمين».
و از امام صادق(علیه السّلام) در مورد فرمايش رسول خدا سؤال شده كه «فاطمه سرآمد زنان بهشت است يا سرآمد زنان عصر خويش مىباشد؛ آنحضرت پاسخ دادهاند آنكه سرآمد زنان عصر خويش بود مريم(علیه السّلام) بود. اما فاطمه(سلام الله علیها) سرآمد همه زنان بهشت از اولين تا آخرين است، (بحارالانوار، ج 43، ص 21، انتشارات المكتبة الاسلاميه) .
و مسئله برترى حضرت فاطمه(سلام الله علیها) نسبت به زنان عالم به تواتر در احاديث رسول گرامى( صلّی الله علیه و آله و سلّم ) و ائمه(علیه السّلام) آمده است.
براى آگاهى بيشتر ر.ك:
1. بحارالانوار، ج 43
2. فاطمه زهرا (شادمانى دل پيامبر)، احمد رحمانى همدانى، مترجم، دكتر سيد حسن افتخارزاده سبزوارى
3. زندگانى حضرت فاطمه، سيد هاشم رسولى محلاتى.
منبع: نرم افزار معمای هستی
براى روشن شدن سؤال لازم است آيهاى كه برترى حضرت مريم(سلام الله علیها) را بيان مىكند معنا شود.
قرآن كريم در آيه 42 سوره آل عمران مىفرمايد: يا مريم انّ الله اصطفيك و طهّرك و اصطفيك على نساء العالمين ؛« و به ياد آور هنگامى را كه فرشتگان گفتند: اى مريم! خدا تو را برگزيده و پاك ساخته و بر تمام زنان جهان برترى داده است».
و منظور از برترى و فضيلت حضرت مريم(سلام الله علیها) در آيه مذكور اين نيست كه ايشان در تمام فضائل و كمالات و جهات انسانى بر همه زنان عالم برترى دارد. بلكه منظور از اين برترى جهت خاصى است كه حضرت مريم(سلام الله علیها) را از سائر زنان ممتاز كرده است.
براى روشن شدن اين مطلب از خود آيه شريفه كمك مىگيريم. در آيه 42 سوره آل عمران كلمه اصطفاء دو بار تكرار شده است.
1. ان الله اصطفيك و طهّرك كه به يك نوع انتخاب اشاره مىكند بدون اينكه مسئله برترى آن حضرت را مطرح نمايد. و اين قسمت از آيه صرفا اصطفاء و انتخاب نفس خود مريم(سلام الله علیها) را در فضائل و تقوا بيان مىكند، و برترىايشان نسبت به سائر زنان لحاظ نگرديده است.
2. و اصطفيك على نساء العالمين در اين قسمت از آيه، برترى حضرت مريم نسبت به سائر زنان عالم آمده است؛ حال بايد روشن شود منظور از اين برترى چيست؟ آيا برترى ايشان بر زنان عالم بصورت مطلق است يا مقيّدمىباشد، با اين معنا كه در چه جهت برترى دارد در تمام جهات و فضائل انسانى يا در يك جهت خاص كه مخصوص ايشان مىباشد. آنچه مىتوان گفت اين است كه حضرت مريم در يك جهت خاص نسبت به تمام زنان عالم برترى دارد. و آن جهت برترى اين است كه ايشان بدونداشتن همسر بطور معجزهآسا و خرق عادت فرزند آورد. پس برترى ايشان در قسمت اخير آيه نسبى است و بطور مطلق نمىباشد.
و از نظر ادب عرب نيز اگر كلمه اصطفا با «على» متعددى شود معناى تقدم را مىدهد نه مطلق اصطفاء و برترى، (الميزان، علامه طباطبايى، جلد 3، ص 205) . يعنى حضرت مريم به خاطر صلاحيتها و ويژگىهائى كه داشته استاين برترى و تقدم را بر زنان عصر و زمانهاش پيدا كرده كه او به عنوان مادر حضرت عيسى برگزيده شده است.
بعد از روشن معناى برترى حضرت مريم نسبت به سائر زنان عالم، بايد دانست زنى كه در فضائل و كمالات معنوى و طهارت و تقوا، يگانه زنان است و نسبت به همه زنان عالم از اولين و آخرين برترى دارد عصمت كبرى فاطمه زهرا(سلام الله علیها) است. و پيامبر اسلام( صلّی الله علیه و آله و سلّم ) در اين موردفرموده است:«ابنتى فاطمة سيدة نساء العالمين».
و از امام صادق(علیه السّلام) در مورد فرمايش رسول خدا سؤال شده كه «فاطمه سرآمد زنان بهشت است يا سرآمد زنان عصر خويش مىباشد؛ آنحضرت پاسخ دادهاند آنكه سرآمد زنان عصر خويش بود مريم(علیه السّلام) بود. اما فاطمه(سلام الله علیها) سرآمد همه زنان بهشت از اولين تا آخرين است، (بحارالانوار، ج 43، ص 21، انتشارات المكتبة الاسلاميه) .
و مسئله برترى حضرت فاطمه(سلام الله علیها) نسبت به زنان عالم به تواتر در احاديث رسول گرامى( صلّی الله علیه و آله و سلّم ) و ائمه(علیه السّلام) آمده است.
براى آگاهى بيشتر ر.ك:
1. بحارالانوار، ج 43
2. فاطمه زهرا (شادمانى دل پيامبر)، احمد رحمانى همدانى، مترجم، دكتر سيد حسن افتخارزاده سبزوارى
3. زندگانى حضرت فاطمه، سيد هاشم رسولى محلاتى.
منبع: نرم افزار معمای هستی
