پرسش :
آيا پيامبر(ص) از مهر استفاده مىكردند يا دست بسته نماز مىخواندند؟
پاسخ :
الف) در مورد سجده روايت گرديده است كه در زمان پيامبر(ص) همه بر خاك كف مسجد النبى سجده مىكردند و براى عدم تأذى از خشونت سنگريزهها و نيز براى تسطيح آن ماسه نرم ريخته بودند نيز براى جلوگيرى از سوزش در تابستانها در محل سجده حصير مىگذاشتند. اين مطلب با مبانى فقهى اماميه نيز كاملا سازگار است. زيرا مهر از نظر فقهى موضوعيت ندارد. بلكه تسهيل كننده دسترسى به خاك است. در روايت صحيحه هشام بن حكم كه همه فقها طبق آن فتوا دادهاند آمده است:
انه قال لابى عبدالله - عليه السلام - : اخبرنى عما يجوز السجود عليه و عما لايجوز قال: السجود لايجوز الا على الارض او على ما انبتت الارض الا ما اكل او لبس. فقال له: جعلت فداك ما العله فى ذلك؟ قال: لان السجود خضوع لله عزوجل فلا ينبغى ان يكون على ما يوكل و يلبس. لان ابنا الدنيا عبيد ما ياكلون و يلبسون. و الساجد فى سجوده فى عباده الله عزوجل فلا ينبغى ان يضع جبهته فى سجوده على معبود ابنا الدنيا الذين اغتروا بغرورها؛ هشام از حضرت اباعبدالله- امام صادق(ع) پرسيد: مرا آگاه ساز بر چه سجده رواست و بر چه ناروا؟ فرمودند: سجده تنها بر زمين و آنچه مىرويد جايز است جز آنچه كه پوشيدنى و خوردنى است. باز پرسيد: فدايت شوم فلسفه آن چيست؟ فرمودند: زيرا سجده خضوع در پيشگاه خداوند عزوجل است. پس نشايد كه بر پوشيدنى و خوردنى انجام گيرد. زيرا دنيا گرايان بنده خوردنىها و پوشيدنىهايند و سجدهگر در سجدهاش خداى را پرستشگر است. لاجرم نشايد كه پيشانى خود بر معبود دنياگرايان - كه فريفته فريبايى آنند - بسايند، (وسائلالشيعه، ج 3، باب 1 از ابواب مايسجد عليه) ب ) در مورد دستها مدارك تاريخى نشان مىدهند كه تا زمان خليفه دوم دست بسته خواندن نماز معمول نبوده است و در زمان وى هنگامى كه اسيران فارس را به حضورش بردند وآنها را در اين حالت ديد پرسيد چرا اين گونه ايستادهايد؟ پاسخ دادند كه آنان در برابر پادشاهان به نشانه احترام چنين مىايستند. او از اين هيأت خوشش آمد و دستور داد در نماز چنين بايستند. زيرا خدا به تعظيم اولى است. (مستند العروه الوثقى كتاب الصلاه ج 4 ص 446 علامه خويى) 1) در مورد مهر هم - چنان كه قبلا گفته شد - خود مهر موضوعيت ندارد. بلكه براساس روايات معصومين(ع) - كه جميع علماى شيعه طبق آن فتوا دادهاند - سجده بايد برزمين و روييدنىهاى زمين غير از خوردنىها و پوشيدنىها باشد. بنابراين آن حضرت نيز پيشانى برزمين مىساييد و از نظر علماى شيعه نيز سر برخاك زمين يا سنگ و امثال آن نهادن كافى است. 2) اولا چنانكه گذشت همه اهل تسنن اين مساله را نپذيرفتهاند. ثانيا: به فرض كه همه آنها پذيرفته باشند اين يك مسأله مبنايى است كه آيا اجتهاد در برابر نص جايز است يا نه؟ در مكتب اهل بيت (ع) اين مسأله به هيچ وجه جايز نيست ودايره اجتهاد تنها در حوزه كشف و استنباط امورى است كه از شارع صادر گرديده نه آوردن رأيى در برابر آن كه اصطلاحا اجتهاد رأى مىگويند. طبيعى است كسانى كه اجتهاد در برابر نص را جايز بدانند به سادگى همه اين امور را مىپذيرند با آن كه ممكن است قبول داشته باشند كه پيامبر(ص) به گونه ديگرى نماز مىخواندند. اين مسأله موارد متعدد ديگرى نيز دارد. علامه سيد شرفالدين عاملى هفتاد مورد از مسائلى كه خليفه دوم در برابر نص اجتهاد كرده را مورد بررسى قرار داده است. راى آگاهى بيشتر ر . ك : « اجتهاد در مقابل نص » علامه سيد شرفالدين.
منبع: www.payambarazam.ir
الف) در مورد سجده روايت گرديده است كه در زمان پيامبر(ص) همه بر خاك كف مسجد النبى سجده مىكردند و براى عدم تأذى از خشونت سنگريزهها و نيز براى تسطيح آن ماسه نرم ريخته بودند نيز براى جلوگيرى از سوزش در تابستانها در محل سجده حصير مىگذاشتند. اين مطلب با مبانى فقهى اماميه نيز كاملا سازگار است. زيرا مهر از نظر فقهى موضوعيت ندارد. بلكه تسهيل كننده دسترسى به خاك است. در روايت صحيحه هشام بن حكم كه همه فقها طبق آن فتوا دادهاند آمده است:
انه قال لابى عبدالله - عليه السلام - : اخبرنى عما يجوز السجود عليه و عما لايجوز قال: السجود لايجوز الا على الارض او على ما انبتت الارض الا ما اكل او لبس. فقال له: جعلت فداك ما العله فى ذلك؟ قال: لان السجود خضوع لله عزوجل فلا ينبغى ان يكون على ما يوكل و يلبس. لان ابنا الدنيا عبيد ما ياكلون و يلبسون. و الساجد فى سجوده فى عباده الله عزوجل فلا ينبغى ان يضع جبهته فى سجوده على معبود ابنا الدنيا الذين اغتروا بغرورها؛ هشام از حضرت اباعبدالله- امام صادق(ع) پرسيد: مرا آگاه ساز بر چه سجده رواست و بر چه ناروا؟ فرمودند: سجده تنها بر زمين و آنچه مىرويد جايز است جز آنچه كه پوشيدنى و خوردنى است. باز پرسيد: فدايت شوم فلسفه آن چيست؟ فرمودند: زيرا سجده خضوع در پيشگاه خداوند عزوجل است. پس نشايد كه بر پوشيدنى و خوردنى انجام گيرد. زيرا دنيا گرايان بنده خوردنىها و پوشيدنىهايند و سجدهگر در سجدهاش خداى را پرستشگر است. لاجرم نشايد كه پيشانى خود بر معبود دنياگرايان - كه فريفته فريبايى آنند - بسايند، (وسائلالشيعه، ج 3، باب 1 از ابواب مايسجد عليه) ب ) در مورد دستها مدارك تاريخى نشان مىدهند كه تا زمان خليفه دوم دست بسته خواندن نماز معمول نبوده است و در زمان وى هنگامى كه اسيران فارس را به حضورش بردند وآنها را در اين حالت ديد پرسيد چرا اين گونه ايستادهايد؟ پاسخ دادند كه آنان در برابر پادشاهان به نشانه احترام چنين مىايستند. او از اين هيأت خوشش آمد و دستور داد در نماز چنين بايستند. زيرا خدا به تعظيم اولى است. (مستند العروه الوثقى كتاب الصلاه ج 4 ص 446 علامه خويى) 1) در مورد مهر هم - چنان كه قبلا گفته شد - خود مهر موضوعيت ندارد. بلكه براساس روايات معصومين(ع) - كه جميع علماى شيعه طبق آن فتوا دادهاند - سجده بايد برزمين و روييدنىهاى زمين غير از خوردنىها و پوشيدنىها باشد. بنابراين آن حضرت نيز پيشانى برزمين مىساييد و از نظر علماى شيعه نيز سر برخاك زمين يا سنگ و امثال آن نهادن كافى است. 2) اولا چنانكه گذشت همه اهل تسنن اين مساله را نپذيرفتهاند. ثانيا: به فرض كه همه آنها پذيرفته باشند اين يك مسأله مبنايى است كه آيا اجتهاد در برابر نص جايز است يا نه؟ در مكتب اهل بيت (ع) اين مسأله به هيچ وجه جايز نيست ودايره اجتهاد تنها در حوزه كشف و استنباط امورى است كه از شارع صادر گرديده نه آوردن رأيى در برابر آن كه اصطلاحا اجتهاد رأى مىگويند. طبيعى است كسانى كه اجتهاد در برابر نص را جايز بدانند به سادگى همه اين امور را مىپذيرند با آن كه ممكن است قبول داشته باشند كه پيامبر(ص) به گونه ديگرى نماز مىخواندند. اين مسأله موارد متعدد ديگرى نيز دارد. علامه سيد شرفالدين عاملى هفتاد مورد از مسائلى كه خليفه دوم در برابر نص اجتهاد كرده را مورد بررسى قرار داده است. راى آگاهى بيشتر ر . ك : « اجتهاد در مقابل نص » علامه سيد شرفالدين.
منبع: www.payambarazam.ir
