پرسش :
براي ميل و رغبت بيشتر داشتن به نماز چه بايد کرد؟
پاسخ :
يکي از مهمترين عواملي که موجب مي شود عبادت، لذت بخش باشد، رعايت آداب عبادت است. در اين مجال به طور خلاصه به بعضي از آدابي که در همه عبادات لازم است اشاره مي کنيم و از آنجا که زيباترين جلوه عبادت، نماز است، برخي از آداب نماز را نيز از نظر مي گذرانيم:
الف – آداب مربوط به همه عبادات
1 / الف – عبوديت و خشوع يعني انسان هر لحظه اين احساس را در خود تقويت کند که بنده خداست و بايد با ادراک عظمت خداوند در برابر او خضوع کامل داشته باشد.
2 / الف – طمانينه که از آداب مهم هر عبادتي است. عبادتي شيرين است که در حال اضطراب و تشويش ذهن انجام نشود بلکه از روي اطمينان خاطر و در کمال آرامش بجا آورده شود.
3 / الف – نشاط و بهجت، عبادت وقتي لذت آور است که عابد از نشاط کافي براي آن برخوردار باشد. لذا وقت و مکاني که براي انجام عبادت انتخاب مي¬شود بايد به نحوي باشد که موجب نشاط انسان شود نه خستگي و اکراه او نسبت به عبادت
ب – آداب نماز
1 / ب : توجه به وضو به عنوان مقدمه اي براي ورود به نماز. خواندن دعاهاي مربوط به وضو مي تواند اين توجه را افزايش دهد.
2 / ب : رعايت آداب ظاهري نماز؛ آدابي چون: لباس تميز و معطر، انتخاب مکاني آرام، تميز و خالي از آنچه موجب حواس پرتي مي شود، انتخاب مهمترين زمان براي خواندن نماز و . . .
3 / ب: چند لحظه تفکر پيش از گفتن تکبير نماز، يک لحظه انديشه درباره اينکه روبروي چه کسي ايستاده ام، لحظه دوم تفکر درباره اهميت و عظمت نماز و لحظه سوم به ياد داشتن اين حقيقت که شايد اين نماز، آخرين نماز من باشد.
4 / ب: حضور قلب در نماز، بي ترديد اين حضور قلب، مراتب مختلفي دارد اما شايد نقطه شروع آن، توجه به معاني کلمات و جملاتي است که در نماز مي گوييم.
توجه به حکمت هر يک از اجزاي نماز مثل رکوع، سجود، قنوت و . . . نيز توجه انسان را بيشتر معطوف به نماز مي کند. افزون بر اين، آنچنانکه در روايات آمده، خواندن نوافل، کمبودهاي نماز را جبران خواهد کرد.
علاوه بر رعايت آداب نماز، توکل و توسل به اهلبيت نردباني است که در جهت نيل به عبادت لذت بخش، بسيار انسان را ياري مي کند. بي ترديد توسل زماني معنا دارد که انسان گامهاي هرچند کوچک نخست را برداشته باشد.
در پايان توجه به اين نکته نيز لازم است که در امور اخلاقي و عبادي، صبر و بردباري از اهميت ويژه اي برخوردار است. عبادت لذت بخش يک شبه بدست نمي آيد بايد توجه داشت که دام شيطان در اين راه، ايجاد حس نااميدي است که بايد با صبر و اميد بر آن غلبه کرد.
براي مطالعه بيشتر درباره آداب و اسرار عبادت و به ويژه نماز مراجعه به منابع زير را پيشنهاد مي کنيم:
آداب الصلوة، امام خميني (قدس سره الشريف)، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني(ره)
حکمت عبادات، آية الله جوادي آملي، مرکز نشر اسراء
پرتوي از اسرار نماز، محسن قرائتي، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نقش اخلاق در گرايش به لذات برتر - انسان - لذت و رنج
مبادي اخلاق در قرآن کريم - آِيت الله جوادي آملي
www.shamimm.ir
يکي از مهمترين عواملي که موجب مي شود عبادت، لذت بخش باشد، رعايت آداب عبادت است. در اين مجال به طور خلاصه به بعضي از آدابي که در همه عبادات لازم است اشاره مي کنيم و از آنجا که زيباترين جلوه عبادت، نماز است، برخي از آداب نماز را نيز از نظر مي گذرانيم:
الف – آداب مربوط به همه عبادات
1 / الف – عبوديت و خشوع يعني انسان هر لحظه اين احساس را در خود تقويت کند که بنده خداست و بايد با ادراک عظمت خداوند در برابر او خضوع کامل داشته باشد.
2 / الف – طمانينه که از آداب مهم هر عبادتي است. عبادتي شيرين است که در حال اضطراب و تشويش ذهن انجام نشود بلکه از روي اطمينان خاطر و در کمال آرامش بجا آورده شود.
3 / الف – نشاط و بهجت، عبادت وقتي لذت آور است که عابد از نشاط کافي براي آن برخوردار باشد. لذا وقت و مکاني که براي انجام عبادت انتخاب مي¬شود بايد به نحوي باشد که موجب نشاط انسان شود نه خستگي و اکراه او نسبت به عبادت
ب – آداب نماز
1 / ب : توجه به وضو به عنوان مقدمه اي براي ورود به نماز. خواندن دعاهاي مربوط به وضو مي تواند اين توجه را افزايش دهد.
2 / ب : رعايت آداب ظاهري نماز؛ آدابي چون: لباس تميز و معطر، انتخاب مکاني آرام، تميز و خالي از آنچه موجب حواس پرتي مي شود، انتخاب مهمترين زمان براي خواندن نماز و . . .
3 / ب: چند لحظه تفکر پيش از گفتن تکبير نماز، يک لحظه انديشه درباره اينکه روبروي چه کسي ايستاده ام، لحظه دوم تفکر درباره اهميت و عظمت نماز و لحظه سوم به ياد داشتن اين حقيقت که شايد اين نماز، آخرين نماز من باشد.
4 / ب: حضور قلب در نماز، بي ترديد اين حضور قلب، مراتب مختلفي دارد اما شايد نقطه شروع آن، توجه به معاني کلمات و جملاتي است که در نماز مي گوييم.
توجه به حکمت هر يک از اجزاي نماز مثل رکوع، سجود، قنوت و . . . نيز توجه انسان را بيشتر معطوف به نماز مي کند. افزون بر اين، آنچنانکه در روايات آمده، خواندن نوافل، کمبودهاي نماز را جبران خواهد کرد.
علاوه بر رعايت آداب نماز، توکل و توسل به اهلبيت نردباني است که در جهت نيل به عبادت لذت بخش، بسيار انسان را ياري مي کند. بي ترديد توسل زماني معنا دارد که انسان گامهاي هرچند کوچک نخست را برداشته باشد.
در پايان توجه به اين نکته نيز لازم است که در امور اخلاقي و عبادي، صبر و بردباري از اهميت ويژه اي برخوردار است. عبادت لذت بخش يک شبه بدست نمي آيد بايد توجه داشت که دام شيطان در اين راه، ايجاد حس نااميدي است که بايد با صبر و اميد بر آن غلبه کرد.
براي مطالعه بيشتر درباره آداب و اسرار عبادت و به ويژه نماز مراجعه به منابع زير را پيشنهاد مي کنيم:
آداب الصلوة، امام خميني (قدس سره الشريف)، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني(ره)
حکمت عبادات، آية الله جوادي آملي، مرکز نشر اسراء
پرتوي از اسرار نماز، محسن قرائتي، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نقش اخلاق در گرايش به لذات برتر - انسان - لذت و رنج
مبادي اخلاق در قرآن کريم - آِيت الله جوادي آملي
www.shamimm.ir
