پرسش :
اگر خداند عادل است، پس چرا با اعطای «عصمت» عده‌ای را از گناه مصون کرده است و به مابقی این عصمت را نداده است تا مرتکب گناه شوند؟!
پاسخ :
معنای عدل الهی این نیست که خداوند هر نعمتی به موجودی عطا فرمود، به سایر مخلوقات هم همان را عطا فرماید، که چنین رفتاری خود با علم و حکمت و نظام خلقت منافات دارد!
رایچ‌ترین مفهوم عدل «وَضْعُ کلِّ شَيْءٍ في مَوْضِعِهِ» - یعنی «قرار دادن هر چیزی در جای خودش» می‌باشد.
خداوند متعال هر مخلوقی را بر اساس حکمتی خلق نموده و در جایگاه خودش قرار داده است و ملزومات لازم جهت انجام وظایف محوله را به آن مخلوق عطا نموده است.
عصمت، نشأت گرفته از علم است. علمی که خداوند متعال به وسیله وحی و القاء به معصومین عطا نموده است و همین دو منبع علم، یعنی «وحی» و «القاء یا الهام» را در اختیار دیگران نیز قرار داده است. منتهیٰ علم هر کس به میزان ظرفیت اوست که ظرفیت او نیز بر اساس حکمت خلقت و جایگاهش در نظر گرفته شده است.
لازم است که رسول خدا (ص) و ائمه‌ی اطهار (ع) که مسئولیت دعوت و رهبری مردم به سوی هدایت را بر عهده دارند، به همه‌ی علوم واقف باشند، اما لازم نیست که همه‌ی مردم، به همه‌ی علوم واقف باشند. چنان چه شما مباحث علمی کلاس اول راهنمایی را به کودک دبستانی کلاس اول آموزش نمی‌دهید، چرا که نه جایگاه و ظرفیتش را در این اندازه می‌دانید و نه برای او و وظیفه‌ی که جهت کسب علم بر عهده دارد چنین آموزشی را لازم می‌دانید، آیا این کار حکیمانه‌ی شما ظلم است یا عین عدالت است؟
یا به عنوان مثال: اگر در یک دانشگاه پزشکی و جراحی را به یک مکانیک و مکانیکی را به یک دانشجوی هنر و یا نقاشی را به یک دامپزشک تعلیم نمی‌دهند، ظلم است؟ یا عین حکمت و عدالت است؟
انبیای الهی و سایر معصومین (ع) جایگاه و مسئولیت‌هایی دارند که مخصوص آنهاست. لذا ملزومات وابزار لازم برای انجام آن مسئولیت‌ها – که یکی از آن ملزومات عصمت و ظرفیت آن است - به آنها عطا شده است. اما سایر انسان‌ها در چنین جایگاهی قرار نگرفته‌اند و چنین مسئولیت‌ها و تکالیف سنگینی که لازمه‌اش برخورداری از عصمت (علم جامع) باشد نیز بر عهده ندارند.
پس، مشاهده می‌فرمایید که خداوند حکیم، عادل است و هیچ ظلمی (نقطه‌ی مقابل عدل) در خلقت صورت نپذیرفته است.
در خاتمه، توجه شما به این نکته‌ی مهم لازم است که نه «عصمت» «اختیار» انجام گناه را از انسان (معصومین) سلب می‌کند و نه عدم عصمت انسان را «مجبور» به ارتکاب گناه می‌نماید. بلکه انسان‌ها همگی در دوری یا ارتکاب گناه مختار هستند و بر هیچ کس هم بیش از امکان و توانی که به او داده شده چیزی تکلیف نشده است و هیچ کس هم بابت آن چه بر عهده ندارد مؤاخذه نمی‌گردد.
www.aviny.com
معنای عدل الهی این نیست که خداوند هر نعمتی به موجودی عطا فرمود، به سایر مخلوقات هم همان را عطا فرماید، که چنین رفتاری خود با علم و حکمت و نظام خلقت منافات دارد!
رایچ‌ترین مفهوم عدل «وَضْعُ کلِّ شَيْءٍ في مَوْضِعِهِ» - یعنی «قرار دادن هر چیزی در جای خودش» می‌باشد.
خداوند متعال هر مخلوقی را بر اساس حکمتی خلق نموده و در جایگاه خودش قرار داده است و ملزومات لازم جهت انجام وظایف محوله را به آن مخلوق عطا نموده است.
عصمت، نشأت گرفته از علم است. علمی که خداوند متعال به وسیله وحی و القاء به معصومین عطا نموده است و همین دو منبع علم، یعنی «وحی» و «القاء یا الهام» را در اختیار دیگران نیز قرار داده است. منتهیٰ علم هر کس به میزان ظرفیت اوست که ظرفیت او نیز بر اساس حکمت خلقت و جایگاهش در نظر گرفته شده است.
لازم است که رسول خدا (ص) و ائمه‌ی اطهار (ع) که مسئولیت دعوت و رهبری مردم به سوی هدایت را بر عهده دارند، به همه‌ی علوم واقف باشند، اما لازم نیست که همه‌ی مردم، به همه‌ی علوم واقف باشند. چنان چه شما مباحث علمی کلاس اول راهنمایی را به کودک دبستانی کلاس اول آموزش نمی‌دهید، چرا که نه جایگاه و ظرفیتش را در این اندازه می‌دانید و نه برای او و وظیفه‌ی که جهت کسب علم بر عهده دارد چنین آموزشی را لازم می‌دانید، آیا این کار حکیمانه‌ی شما ظلم است یا عین عدالت است؟
یا به عنوان مثال: اگر در یک دانشگاه پزشکی و جراحی را به یک مکانیک و مکانیکی را به یک دانشجوی هنر و یا نقاشی را به یک دامپزشک تعلیم نمی‌دهند، ظلم است؟ یا عین حکمت و عدالت است؟
انبیای الهی و سایر معصومین (ع) جایگاه و مسئولیت‌هایی دارند که مخصوص آنهاست. لذا ملزومات وابزار لازم برای انجام آن مسئولیت‌ها – که یکی از آن ملزومات عصمت و ظرفیت آن است - به آنها عطا شده است. اما سایر انسان‌ها در چنین جایگاهی قرار نگرفته‌اند و چنین مسئولیت‌ها و تکالیف سنگینی که لازمه‌اش برخورداری از عصمت (علم جامع) باشد نیز بر عهده ندارند.
پس، مشاهده می‌فرمایید که خداوند حکیم، عادل است و هیچ ظلمی (نقطه‌ی مقابل عدل) در خلقت صورت نپذیرفته است.
در خاتمه، توجه شما به این نکته‌ی مهم لازم است که نه «عصمت» «اختیار» انجام گناه را از انسان (معصومین) سلب می‌کند و نه عدم عصمت انسان را «مجبور» به ارتکاب گناه می‌نماید. بلکه انسان‌ها همگی در دوری یا ارتکاب گناه مختار هستند و بر هیچ کس هم بیش از امکان و توانی که به او داده شده چیزی تکلیف نشده است و هیچ کس هم بابت آن چه بر عهده ندارد مؤاخذه نمی‌گردد.
www.aviny.com
