پرسش :
تعریفی از یادگیری ارائه بفرمایید .
پاسخ :
پاسخ از آقای دکتر حسین ابراهیمی مقدم، روان شناس:
یادگیری تغییرات نسبتا پایدار در توان رفتاری یا رفتار بالقوه است که ناشی از تمرین تقویت شده باشد . یعنی اگر قرار است که یادگیری صورت بگیرد باید تغییر بوجود بیاید . دانش آموزی که در کلاس نشسته ، وقتی بیرون میآید باید یک انسان دیگری شده باشد . اگر تغییری نکرده باشد یادگیری صورت نگرفته است . تازه این تغییراتی را هم که می کند نباید طوطی وار لحظه ای باشد که موقعی که امتحانش را داد آن را فراموش کند بلکه باید پایدار باشد . شاید ما این توقع را نداشته باشیم که فرد تا آخر عمر همه ی آن چیزی که یاد گرفته به همان کیفیت روز اول نگه بدارد ولی این توقع را داریم که یک مقداری اطلاعات را نگه بدارد و پایدار باشد . به چیزهایی می توانیم یادگیری اطلاق بکنیم که توانایی آن باشد . مثلا شما می توانید به یک گنجشک یاد بدهید که نوکش را باز کند و من سرم را در دهانش بکنم ؟ اینکار شدنی نیست ولی به شیر می توانیم چنین آموزشی بدهیم که دهانش را باز کند و سرمان را در دهانش بگذاریم . و در ضمن به شیر نمی توانیم اموزش بدهیم که پرواز بکنند . بنابراین توان اولیه و بالقوه اش خیلی مهم است . آیا دانش آموز ما توان یاد گیری ریاضی را دارد ؟ اصلا هوش ریاضی را دارد ؟ یا اینکه ما میخواهیم به زور او را مهندس کنیم . اگر ما بخواهیم به زور این کار را بکنیم مثل شیری که به زور می خواهیم به او پرواز یاد بدهیم ، هیچ گاه نخواهد توانست که یاد بگیرد و یادگیری او دچار مشکل خواهد شود . انگیزه هایش دچار مشکل میشود و به شدت از نظر هیجانی ، عاطفی و رفتاری عقده و ناکامی را تجربه می کند و آن وقت ما یک انسان سالم را گرفته ایم و یک بیمار روانی را تحویل داده ایم چون می خواستیم یک چیزهایی را به او یاد بدهیم که یاد نمی گرفته است . تغییرات نسبتا پایدار در توان رفتاری که ناشی از تمرین باشد . این جوری نیست که من یک شربتی را به کسی بدهم و او یاد بگیرد . حالا ممکن است در آینده این اتفاق بیفتد . در مورد مولکولهای یادگیری یک پژوهشی انجام گرفته بود که موش ها را از ماز عبور داده بودند و موش ها یاد گرفته بودند که از ماز رد بشوند بعد خون و مایع مغز نخاعی موشها را از صافی رد کرده بودند ، دیده بودند که پروتئین هایی پشتش باقی می ماند و این پروتئین ها را به موش های دیگر تزریق کردند ، به موش هایی که در درون ماز و آن دالانهای پرپیچ و خم نرفته بودند و دیدند که موش های دوم راحت راه را پیدا کردند . و ممکن است در آینده این شربت کشف بشود و لی در حال حاضر چنین چیزی نداریم که بچه های ما بجای اینکه مدرسه بروند شربت فیزیک بخورند . این یادگیری است . اگر فردی نتواند یاد بگیرد به رغم آنکه آن توانایی را دارد می گوییم ناتوانی در یادگیری دارد . یکی از مشکلاتی که در بحث ناتوانایی یادگیری داریم این است که والدین می گویند که بچه ی ما به این خوبی رشد کرده است و فکر می کنند که دیگرهیچ مشکلی ندارد و ما نمیتوانیم بگوییم که بچه تان چنین مشکلی هم دارد . و باید با احتیاط آن را بگوییم و بعضی مواقع مادرها گله مند میشوند و می گویند که پیش یک روانشناس رفتم و گفت : که بچه تان مشکل دارد و دیگر پیش او نرفتم . خود دکتر مشکل دارد و نفهمید که بچه ی من سالم است . ما باید یک جوری به والدین بگوییم که این استعداد را دارد ولی می بایستی از راهش وارد شد . مادری پیش من آمده بود و همین را مطرح میکرد و به من گفت که شما هم معتقد هستید که بچه ی من به هیچی نمی رسد . من گفتم : شما فکر کن که سه تا ماشین داریم : مدل پایین و مدل متوسط و مدل بالا و بخواهیم این سه تا ماشین با هم حرکت بکنند و از یک نقطه به نقطه ی دیگری برسند . کدام زودتر میرسد؟ گفت : ماشین مدل بالا زودتر میرسد . خوب ماشین مدل پایین هم میرسد ؟ بله ولی دیرتر میرسد . با صبر ، حوصله و مراقبت بیشتر و رانندگی بهتر . این بچه ای هم که مشکل دارد می رسد ولی با صبر ، حوصله ی و مراقبت بیشتر . در اینجا مادر پذیرفت و گفت که حالا باید برای ناتوانی یادگیری بچه ام چکار کنم ؟
www.ch3.ir
پاسخ از آقای دکتر حسین ابراهیمی مقدم، روان شناس:
یادگیری تغییرات نسبتا پایدار در توان رفتاری یا رفتار بالقوه است که ناشی از تمرین تقویت شده باشد . یعنی اگر قرار است که یادگیری صورت بگیرد باید تغییر بوجود بیاید . دانش آموزی که در کلاس نشسته ، وقتی بیرون میآید باید یک انسان دیگری شده باشد . اگر تغییری نکرده باشد یادگیری صورت نگرفته است . تازه این تغییراتی را هم که می کند نباید طوطی وار لحظه ای باشد که موقعی که امتحانش را داد آن را فراموش کند بلکه باید پایدار باشد . شاید ما این توقع را نداشته باشیم که فرد تا آخر عمر همه ی آن چیزی که یاد گرفته به همان کیفیت روز اول نگه بدارد ولی این توقع را داریم که یک مقداری اطلاعات را نگه بدارد و پایدار باشد . به چیزهایی می توانیم یادگیری اطلاق بکنیم که توانایی آن باشد . مثلا شما می توانید به یک گنجشک یاد بدهید که نوکش را باز کند و من سرم را در دهانش بکنم ؟ اینکار شدنی نیست ولی به شیر می توانیم چنین آموزشی بدهیم که دهانش را باز کند و سرمان را در دهانش بگذاریم . و در ضمن به شیر نمی توانیم اموزش بدهیم که پرواز بکنند . بنابراین توان اولیه و بالقوه اش خیلی مهم است . آیا دانش آموز ما توان یاد گیری ریاضی را دارد ؟ اصلا هوش ریاضی را دارد ؟ یا اینکه ما میخواهیم به زور او را مهندس کنیم . اگر ما بخواهیم به زور این کار را بکنیم مثل شیری که به زور می خواهیم به او پرواز یاد بدهیم ، هیچ گاه نخواهد توانست که یاد بگیرد و یادگیری او دچار مشکل خواهد شود . انگیزه هایش دچار مشکل میشود و به شدت از نظر هیجانی ، عاطفی و رفتاری عقده و ناکامی را تجربه می کند و آن وقت ما یک انسان سالم را گرفته ایم و یک بیمار روانی را تحویل داده ایم چون می خواستیم یک چیزهایی را به او یاد بدهیم که یاد نمی گرفته است . تغییرات نسبتا پایدار در توان رفتاری که ناشی از تمرین باشد . این جوری نیست که من یک شربتی را به کسی بدهم و او یاد بگیرد . حالا ممکن است در آینده این اتفاق بیفتد . در مورد مولکولهای یادگیری یک پژوهشی انجام گرفته بود که موش ها را از ماز عبور داده بودند و موش ها یاد گرفته بودند که از ماز رد بشوند بعد خون و مایع مغز نخاعی موشها را از صافی رد کرده بودند ، دیده بودند که پروتئین هایی پشتش باقی می ماند و این پروتئین ها را به موش های دیگر تزریق کردند ، به موش هایی که در درون ماز و آن دالانهای پرپیچ و خم نرفته بودند و دیدند که موش های دوم راحت راه را پیدا کردند . و ممکن است در آینده این شربت کشف بشود و لی در حال حاضر چنین چیزی نداریم که بچه های ما بجای اینکه مدرسه بروند شربت فیزیک بخورند . این یادگیری است . اگر فردی نتواند یاد بگیرد به رغم آنکه آن توانایی را دارد می گوییم ناتوانی در یادگیری دارد . یکی از مشکلاتی که در بحث ناتوانایی یادگیری داریم این است که والدین می گویند که بچه ی ما به این خوبی رشد کرده است و فکر می کنند که دیگرهیچ مشکلی ندارد و ما نمیتوانیم بگوییم که بچه تان چنین مشکلی هم دارد . و باید با احتیاط آن را بگوییم و بعضی مواقع مادرها گله مند میشوند و می گویند که پیش یک روانشناس رفتم و گفت : که بچه تان مشکل دارد و دیگر پیش او نرفتم . خود دکتر مشکل دارد و نفهمید که بچه ی من سالم است . ما باید یک جوری به والدین بگوییم که این استعداد را دارد ولی می بایستی از راهش وارد شد . مادری پیش من آمده بود و همین را مطرح میکرد و به من گفت که شما هم معتقد هستید که بچه ی من به هیچی نمی رسد . من گفتم : شما فکر کن که سه تا ماشین داریم : مدل پایین و مدل متوسط و مدل بالا و بخواهیم این سه تا ماشین با هم حرکت بکنند و از یک نقطه به نقطه ی دیگری برسند . کدام زودتر میرسد؟ گفت : ماشین مدل بالا زودتر میرسد . خوب ماشین مدل پایین هم میرسد ؟ بله ولی دیرتر میرسد . با صبر ، حوصله و مراقبت بیشتر و رانندگی بهتر . این بچه ای هم که مشکل دارد می رسد ولی با صبر ، حوصله ی و مراقبت بیشتر . در اینجا مادر پذیرفت و گفت که حالا باید برای ناتوانی یادگیری بچه ام چکار کنم ؟
www.ch3.ir
