پرسش :
آیا جبرئیل بر حضرت زهرا (سلام الله علیها) نیز وارد می شد و با ایشان آمد وشد داشتند؟
پاسخ :
پيوند اهل بيت با عالم غيب، پيوندى مداوم و هميشگى بوده است. در حقيقت ايشان، گنجينه داران علمى بى كران مى باشند كه آستان مباركشان به دوام فرودگاه و عروج گاه ملايك مقرب الهى بوده است.
در ميان اهل بيت عليهم السلام، عصمت كبرا عليهاالسلام از پيوندى بس شگفت و ارتباطى بس شگرف با عالم ملكوت بر خوردار بوده است كه صد البته ادراك و توصيف چنين پيوندهاى بلند غيبى، معنوى و عرفانى براى فهم بشرى اگر ممتنع نباشد، فوق طاقت و بسى مشكل مى باشد:
فضل زهرا را بشر كى مى توان احصا كند؟
قطره را قدرت نباشد وصف از دريا كند
قطره را قدرت نباشد وصف از دريا كند
قطره را قدرت نباشد وصف از دريا كند
روح متعالى و پر عظمت زهراى اطهر كه از ادراك آن حيران شود عقول، سبب شود تا پس از عروج جانگداز پيامبر، روح اعظم از اوج عرش به حضيض فرش فرو آيد و تسلابخش قلب داغديده ى دردانه ى پيامبر گردد.
پس از ارتحال جان كاه پيامبر، جبراييل امين، از جانب رب العالمين مأموريت مى يابد تا با آمد و شدى مكرر به محضر پركرامت فاطمه ى مرضيه و خبردهى از جايگاه پدر و پرده بردارى از عالم غيب، [ الامام صادق عليه السلام... ان فاطمه مكثت بعد رسول الله صلى الله عليه و آله خمسه و سبعين يوما و كان دخلها خزن شديد على ابيها و كان جبرئيل عليه السلام يأتيها فيحسن عزاءها على ابيها و يطيب نفسها و يخبرها عن ابيها و مكانه و يخبرها بما يكون بعدها فى ذريتها و كان على عليه السلام يكتب ذلك فهذا مصحف فاطمه. الكافى: ج 1، ص 241. مسند فاطمه الزهرا عليهاالسلام، عطاردى: ص 282. ] مونس و همنشين روح عظيم و لطيف فاطمه در فراق پدر گردد. بارى، در آن ايام سخت و جان فرسا، جبراييل با فرودهايى مكرر و ادامه دار، تمام مسايل و حوادث پس و پيش رو تا برپايى قيامت را به اطلاع آن حضرت مى رسانيد و اميرمؤمنان على عليه السلام نيز آنها را مى نگاشت و بدين سان «صحيفه ى فاطمه» شكل مى گرفت.
مصحف فاطمه در واقع، يكى از تجليات علم بى نهايت الهى بر روح عظيم فاطمه ى مرضيه عليهاالسلام مى باشد كه بنابر روايات، اخبار گذشته و آينده تا خاتمه ى قيامت در آن مصحف شريف موجود است؛ [ الامام باقر عليه السلام.... فيه خبر ما يكون الى يوم القيامه و فيه خبر السماء و عدد ما فى السماوات من ملائكه و غير ذلك و عدد كل من خلق الله مرسلا و غير مرسل و اسماءهم و اسماء من ارسل اليهم و اسماء من كذب و من اجاب و اسماء جميع من خلق الله من المؤمنين و الكافرين من الاؤلين و الاخرين و اسماء البلدان و صفه كل بلد فى شرق الارض و غربها و عدد ما فيها من المؤمنين و عدد ما فيها من الكافرين و صفه كل من كذب و صفه القرون الاولى و قصصهم و من ولى من الطواغيت و مده ملكهم و عددهم و اسماء الائمه و صفتهم و ما يملك كل واحد واحد و صفه كبرائهم و جميع من تردد فى الأدوار... فيه اسماء جميع ما خلق الله و اجالهم و صفه اهل الجنه و عدد من يدخلها و عدد من يدخل النار و اسماء هؤلاء و فيه علم القرآن كما انزل و علم التوراه كما انزلت و علم الاءنجيل كما انزل و علم الزبور و عدد كل شجره و مدره فى جميع البلاد.... مسند فاطمه الزهرا عليهاالسلام، شيخ الاسلامى، ص 157. دلائل الامامه: ص 27.
الامام صادق عليه السلام.... اما انه ليس فيه شى ء من الحلال و الحرام و لكن فيه علم ما يكون. مسند فاطمه الزهرا عليهاالسلام: عطاردى، ص 282. الكافى: ج 1، ص 240. ] مصحف شريفى كه يكى از منابع اصلى علم امامان مى باشد و پس از فاطمه دست به دست، از امامى به امام ديگر سپرده شده است تا اين كه اينك در دست پاك يوسف زهرا آن حجت بر حق الهى و صدف درياى رحمت رحمانى، عجل الله تعالى فرجه الشريف قرار يافته است. [ الامام باقر عليه السلام.... دفعته الى اميرالمؤمنين فلما مضى صار الى الحسن ثن الى الحسين ثم عند اهله حتى يدفعوه الى صاحب هذا الامر. مسند فاطمه الزهرا عليهاالسلام، شيخ الاسلامى: ص 158. دلائل الامامه، ص 28. ]
اين مقام، فضيلتى بى نظير براى صديقه ى طاهره مى باشد؛ چرا كه سابقه نداشته است كه جبراييل جز با طبقه ى اول انبياى عظام چنين رفت و آمدهاى مكررى داشته باشد و اين همان فضيلت يگانه اى است كه عارف بزرگ قرن ما، خمينى كبير، آن والاترين فضيلت فاطمه ى زهرا عليهاالسلام مى شمارند:
راجع به حضرت صديقه عليهاالسلام، بيان خود را از هر ذكرى قاصر مى دانم. فقط به يك روايت كه با سند معتبر در كافى شريف [ اصول كافى: ج 2، ص 355. ] نقل شده است، تبرك مى جويم.
حضرت امام صادق عليه السلام مى فرمايد: فاطمه عليهاالسلام بعد از پدر، هفتادوپنج روز زنده بود و حزن و شدت بر ايشان غلبه داشت و جبرييل امين، خدمت ايشان مى آمد و عرض تعزيت مى كرد و مسايلى از آينده را نقل مى فرمود.
ظاهر روايت، اين است كه در اين 75 روز، مراوده اى برقرار بوده است؛ يعنى رفت و آمد جبرييل زياد و مداوم بوده است. گمان ندارم كه چنين امرى غير از طبقه ى اول از انبياى عظام براى كسى ديگر وارد شده باشد جبرييل امين، در ظرف 75 روز، آمد و شدى داشته و مسايل واقع در آتيه را بيان مى كرده و حضرت امير هم آنها را مى نوشته است. حضرت امير، همانطورى كه كاتب وحى رسول خدا بوده، كاتب وحى حضرت صديقه دراين 75 روز، نيز بوده است.
مسأله ى فرود آمدن جبرييل، يك مسأله ى ساده نيست؛ خيال نشود كه جبرييل براى هر كسى امكان نزول دارد. يك تناسب كامل بين مقام و عظمت جبراييل كه روح اعظم است، و روح آن شخصيتى كه جبرييل بر او وارد مى شود، لازم است. چه همچون بعض اهل نظر قايل شويم كه تنزل جبراييل به واسطه ى روح عظيم خود پيامبر يا ولى مى باشد و اين روح بلند نبى يا ولى است كه جبراييل را تنزيل مى دهد و چه به سان بعض اهل ظاهر بگوييم كه حق تعالى، روح اعظم را مأموريت مى دهد كه نازل شود، تناسب كاملى بين طرفين، لازم و ضرورى است؛ تا تناسبى روحى با جبراييل كه روح اعظم است، موجود نباشد، نزولى امكان ندارد. چنين تناسبى تنها بين جبرييل و ارواح بلند انبياى درجه اول مثل ابراهيم، موسى، عيسى و رسول خدا بوده است.
چنين رابطه اى براى همه كس نبوده است. حتى درباره ى ائمه هم نديده ام وارد شده باشد كه جبرييل اين چنين بر آنها نازل گشته باشد.
اين مقام، تنها ويژه ى حضرت زهرا عليهاالسلام است كه جبرييل در طول اين 75 روز، به طور مكرر، بر حضرت وارد شده و مسايل آتيه را، كه بر ذريه ى او وارد مى آمده، بيان مى كرده و حضرت امير هم ثبت مى فرموده است. ممكن است يكى از مسايلى كه بيان فرموده است، مسايلى باشد كه در عهد ذريه ى بلند پايه ى او حضرت صاحب عليه السلام واقع مى شود كه مسايل ايران هم جزو آن است.
در هر صورت، من اين شرافت و فضيلت را براى حضرت زهرا عليهاالسلام از همه فضايلى كه براى ايشان ذكر كرده اند، هرچند آنها هم فضايل بزرگى است، بالاتر مى دانم؛ فضيلتى كه جز براى انبيا عليهم السلام، آن هم نه همه انيبا، بلكه تنها براى طبقه ى بالاى انبيا و بعضى از اوليايى كه در رتبه ى آنها مى باشند، براى كسى ديگر حاصل نشده و چنين تعبيرى كه رساننده ى رابطه مداوم و مراوده اى 75 روزه مى باشد براى هيچ كس تاكنون واقع نشده است. اين فضيلت، از فضايل مختص حضرت صديقه عليهاالسلام است. [ صحيفه ى نور: ج 19، ص 278. سخنرانى حضرت امام در ديدار با گروهى از خواهران به مناسبت روز زن در تاريخ 11/ 12/ 1362. با اندكى ويرايش محتوايى. ]
www.eporsesh.com
پيوند اهل بيت با عالم غيب، پيوندى مداوم و هميشگى بوده است. در حقيقت ايشان، گنجينه داران علمى بى كران مى باشند كه آستان مباركشان به دوام فرودگاه و عروج گاه ملايك مقرب الهى بوده است.
در ميان اهل بيت عليهم السلام، عصمت كبرا عليهاالسلام از پيوندى بس شگفت و ارتباطى بس شگرف با عالم ملكوت بر خوردار بوده است كه صد البته ادراك و توصيف چنين پيوندهاى بلند غيبى، معنوى و عرفانى براى فهم بشرى اگر ممتنع نباشد، فوق طاقت و بسى مشكل مى باشد:
فضل زهرا را بشر كى مى توان احصا كند؟
قطره را قدرت نباشد وصف از دريا كند
قطره را قدرت نباشد وصف از دريا كند
قطره را قدرت نباشد وصف از دريا كند
روح متعالى و پر عظمت زهراى اطهر كه از ادراك آن حيران شود عقول، سبب شود تا پس از عروج جانگداز پيامبر، روح اعظم از اوج عرش به حضيض فرش فرو آيد و تسلابخش قلب داغديده ى دردانه ى پيامبر گردد.
پس از ارتحال جان كاه پيامبر، جبراييل امين، از جانب رب العالمين مأموريت مى يابد تا با آمد و شدى مكرر به محضر پركرامت فاطمه ى مرضيه و خبردهى از جايگاه پدر و پرده بردارى از عالم غيب، [ الامام صادق عليه السلام... ان فاطمه مكثت بعد رسول الله صلى الله عليه و آله خمسه و سبعين يوما و كان دخلها خزن شديد على ابيها و كان جبرئيل عليه السلام يأتيها فيحسن عزاءها على ابيها و يطيب نفسها و يخبرها عن ابيها و مكانه و يخبرها بما يكون بعدها فى ذريتها و كان على عليه السلام يكتب ذلك فهذا مصحف فاطمه. الكافى: ج 1، ص 241. مسند فاطمه الزهرا عليهاالسلام، عطاردى: ص 282. ] مونس و همنشين روح عظيم و لطيف فاطمه در فراق پدر گردد. بارى، در آن ايام سخت و جان فرسا، جبراييل با فرودهايى مكرر و ادامه دار، تمام مسايل و حوادث پس و پيش رو تا برپايى قيامت را به اطلاع آن حضرت مى رسانيد و اميرمؤمنان على عليه السلام نيز آنها را مى نگاشت و بدين سان «صحيفه ى فاطمه» شكل مى گرفت.
مصحف فاطمه در واقع، يكى از تجليات علم بى نهايت الهى بر روح عظيم فاطمه ى مرضيه عليهاالسلام مى باشد كه بنابر روايات، اخبار گذشته و آينده تا خاتمه ى قيامت در آن مصحف شريف موجود است؛ [ الامام باقر عليه السلام.... فيه خبر ما يكون الى يوم القيامه و فيه خبر السماء و عدد ما فى السماوات من ملائكه و غير ذلك و عدد كل من خلق الله مرسلا و غير مرسل و اسماءهم و اسماء من ارسل اليهم و اسماء من كذب و من اجاب و اسماء جميع من خلق الله من المؤمنين و الكافرين من الاؤلين و الاخرين و اسماء البلدان و صفه كل بلد فى شرق الارض و غربها و عدد ما فيها من المؤمنين و عدد ما فيها من الكافرين و صفه كل من كذب و صفه القرون الاولى و قصصهم و من ولى من الطواغيت و مده ملكهم و عددهم و اسماء الائمه و صفتهم و ما يملك كل واحد واحد و صفه كبرائهم و جميع من تردد فى الأدوار... فيه اسماء جميع ما خلق الله و اجالهم و صفه اهل الجنه و عدد من يدخلها و عدد من يدخل النار و اسماء هؤلاء و فيه علم القرآن كما انزل و علم التوراه كما انزلت و علم الاءنجيل كما انزل و علم الزبور و عدد كل شجره و مدره فى جميع البلاد.... مسند فاطمه الزهرا عليهاالسلام، شيخ الاسلامى، ص 157. دلائل الامامه: ص 27.
الامام صادق عليه السلام.... اما انه ليس فيه شى ء من الحلال و الحرام و لكن فيه علم ما يكون. مسند فاطمه الزهرا عليهاالسلام: عطاردى، ص 282. الكافى: ج 1، ص 240. ] مصحف شريفى كه يكى از منابع اصلى علم امامان مى باشد و پس از فاطمه دست به دست، از امامى به امام ديگر سپرده شده است تا اين كه اينك در دست پاك يوسف زهرا آن حجت بر حق الهى و صدف درياى رحمت رحمانى، عجل الله تعالى فرجه الشريف قرار يافته است. [ الامام باقر عليه السلام.... دفعته الى اميرالمؤمنين فلما مضى صار الى الحسن ثن الى الحسين ثم عند اهله حتى يدفعوه الى صاحب هذا الامر. مسند فاطمه الزهرا عليهاالسلام، شيخ الاسلامى: ص 158. دلائل الامامه، ص 28. ]
اين مقام، فضيلتى بى نظير براى صديقه ى طاهره مى باشد؛ چرا كه سابقه نداشته است كه جبراييل جز با طبقه ى اول انبياى عظام چنين رفت و آمدهاى مكررى داشته باشد و اين همان فضيلت يگانه اى است كه عارف بزرگ قرن ما، خمينى كبير، آن والاترين فضيلت فاطمه ى زهرا عليهاالسلام مى شمارند:
راجع به حضرت صديقه عليهاالسلام، بيان خود را از هر ذكرى قاصر مى دانم. فقط به يك روايت كه با سند معتبر در كافى شريف [ اصول كافى: ج 2، ص 355. ] نقل شده است، تبرك مى جويم.
حضرت امام صادق عليه السلام مى فرمايد: فاطمه عليهاالسلام بعد از پدر، هفتادوپنج روز زنده بود و حزن و شدت بر ايشان غلبه داشت و جبرييل امين، خدمت ايشان مى آمد و عرض تعزيت مى كرد و مسايلى از آينده را نقل مى فرمود.
ظاهر روايت، اين است كه در اين 75 روز، مراوده اى برقرار بوده است؛ يعنى رفت و آمد جبرييل زياد و مداوم بوده است. گمان ندارم كه چنين امرى غير از طبقه ى اول از انبياى عظام براى كسى ديگر وارد شده باشد جبرييل امين، در ظرف 75 روز، آمد و شدى داشته و مسايل واقع در آتيه را بيان مى كرده و حضرت امير هم آنها را مى نوشته است. حضرت امير، همانطورى كه كاتب وحى رسول خدا بوده، كاتب وحى حضرت صديقه دراين 75 روز، نيز بوده است.
مسأله ى فرود آمدن جبرييل، يك مسأله ى ساده نيست؛ خيال نشود كه جبرييل براى هر كسى امكان نزول دارد. يك تناسب كامل بين مقام و عظمت جبراييل كه روح اعظم است، و روح آن شخصيتى كه جبرييل بر او وارد مى شود، لازم است. چه همچون بعض اهل نظر قايل شويم كه تنزل جبراييل به واسطه ى روح عظيم خود پيامبر يا ولى مى باشد و اين روح بلند نبى يا ولى است كه جبراييل را تنزيل مى دهد و چه به سان بعض اهل ظاهر بگوييم كه حق تعالى، روح اعظم را مأموريت مى دهد كه نازل شود، تناسب كاملى بين طرفين، لازم و ضرورى است؛ تا تناسبى روحى با جبراييل كه روح اعظم است، موجود نباشد، نزولى امكان ندارد. چنين تناسبى تنها بين جبرييل و ارواح بلند انبياى درجه اول مثل ابراهيم، موسى، عيسى و رسول خدا بوده است.
چنين رابطه اى براى همه كس نبوده است. حتى درباره ى ائمه هم نديده ام وارد شده باشد كه جبرييل اين چنين بر آنها نازل گشته باشد.
اين مقام، تنها ويژه ى حضرت زهرا عليهاالسلام است كه جبرييل در طول اين 75 روز، به طور مكرر، بر حضرت وارد شده و مسايل آتيه را، كه بر ذريه ى او وارد مى آمده، بيان مى كرده و حضرت امير هم ثبت مى فرموده است. ممكن است يكى از مسايلى كه بيان فرموده است، مسايلى باشد كه در عهد ذريه ى بلند پايه ى او حضرت صاحب عليه السلام واقع مى شود كه مسايل ايران هم جزو آن است.
در هر صورت، من اين شرافت و فضيلت را براى حضرت زهرا عليهاالسلام از همه فضايلى كه براى ايشان ذكر كرده اند، هرچند آنها هم فضايل بزرگى است، بالاتر مى دانم؛ فضيلتى كه جز براى انبيا عليهم السلام، آن هم نه همه انيبا، بلكه تنها براى طبقه ى بالاى انبيا و بعضى از اوليايى كه در رتبه ى آنها مى باشند، براى كسى ديگر حاصل نشده و چنين تعبيرى كه رساننده ى رابطه مداوم و مراوده اى 75 روزه مى باشد براى هيچ كس تاكنون واقع نشده است. اين فضيلت، از فضايل مختص حضرت صديقه عليهاالسلام است. [ صحيفه ى نور: ج 19، ص 278. سخنرانى حضرت امام در ديدار با گروهى از خواهران به مناسبت روز زن در تاريخ 11/ 12/ 1362. با اندكى ويرايش محتوايى. ]
www.eporsesh.com
