پرسش :

نوجوان 15 ساله ام اصلاً انتقاد پذير نيست و در برابر کوچک ترين انتقادها اشک مي ريزد. براي مواجهه با اين مشکل چه کنم؟

پاسخ :
انتقاد پذيري، سخت، و در دوران بلوغ به جهت التهاب هاي اين دوران و زودرنجي نوجوان، سخت تر است؛ به همين جهت با کوچک ترين انتقاد شما، در چشمانش اشک جمع مي شود و بغض گلويش را مي فشرد؛ پس بکوشيد به جاي انتقاد، بيشتر از تربيت خاموش، يعني سکوت و نگاه (ر.ک: ص 36 و 37) استفاده کنيد.
سکوت شما در برابر بدرفتاري او که نشان دهنده کرامت شما است، سبب سازندگي نوجوانتان خواهد شد.
در صورت امکان، از شيوه « به در بگو، ديوار بشنود»، استفاده کنيد تا از مقاومت رواني او کاسته شود.
اگر گاهي مجبور مي شويد به طور مستقيم اشکالات او را بگوييد، نکات ذيل را رعايت کنيد:
1. به کمترين مقدار بسنده کنيد؛ چرا که امام علي(ع) فرمود:
الافراط في الملامة يشبُ نار اللجاجة(1).
زياده روي در سرزنش، آتش لجاجت را شعله ور مي سازد.
2. پيش از انتقاد، از او اجازه بگيريد. در صورتي که اجازه دهد، مقاومت رواني اش از بين خواهد رفت و سخن شما را مي پذيرد و اگر اجازه ندهد، خود درباره رفتارهايش تفکر مي کند و متوجه اشتباهش خواهد شد.
3. ابتدا نقاط مثبت او را بگوييد.
4. به جاي پيام « تو»، از پيام « من» استفاده کنيد. در پيام « تو»( تو بي نظمي)، اشکال را متوجه فرزند مي کنيد؛ اما در پيام « من» ( وقتي مي بينم لباس هايت را مي ريزي، ناراحت مي شوم) احساس خودتان را بيان مي کنيد که تأثير افزون تري دارد.
5. از « رفتار» فرزندتان انتقاد کنيد و « خودش» را به باد انتقاد نگيريد.
پی نوشت:
1. غرر الحکم، ص 223.
منبع: کتاب نسیم مهر(2)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388