پرسش :
دوست دارم فرزندانم را تشويق کنم؛ اما شرايط آن را نمي دانم. لطفاً راهنمايي ام کنيد.
پاسخ :
اگر بخواهيد تشويق شما اثر داشته باشد، بايد شرايط ذيل را در آن رعايت کنيد:
1. با سن فرزند تناسب داشته باشد؛ براي مثال، نوازش، بوسيدن و در آغوش گرفتن براي خردسالان، و تشويق گفتاري( ر.ک: ص 51) و رفع نيازهاي مادي براي نوجوانان مناسب تر است؛ البته نوجوانان نيز به تماس فيزيکي( نوازش، بوسيدن، و در آغوش گرفتن) نياز دارند.
2. به اندازه رفتار و ميزان پيشرفت فرزند باشد. تشويق هاي بزرگ براي پيشرفت هاي جزئي، راه را براي پيشرفت هاي بزرگ تر مي بندد و ديگر وسيله اي براي تشويق باقي نمي ماند.( ر.ک: ص 50 و 51)
3. واقعي باشد. تشويق فرزندي که هوش بهر پاييني دارد، با جمله « تو از هوش سرشاري بهره مندي»، درست نيست؛ زيرا خود از وضعيت هوشي خود آگاه است و والديني را که اين گونه تشويقش مي کنند يا کودن يا دروغگو مي پندارد.
4. مستقيم باشد. به فرزندتان مستقيم بگوييد:« از کاري که کردي خوشحالم.» به همسرتان نگوييد:« از کاري که فرزندمان کرد، خوشحالم.»
5. تشويق در حضور ديگران، به ويژه در مورد کودکان معجزه مي کند. در مورد نوجوانان بايد اندک و بسيار حساب شده( طبيعي و به مناسبت) باشد؛ برخي نوجوانان از تعريف ها و تمجيدهاي والدين از آن ها در حضور ديگران خرسند نمي شوند.
6. تشويق ها بايد جزئي و مصداقي باشد، نه کلي؛ براي مثال،« تو کارت را خوب انجام مي دهي» يا « آفرين عزيزم» کلي است. بهتر است بگوييد:« از اين که اتاقت را مرتب کردي» يا «از اين که تکاليفت را به موقع انجام دادي»، خوشحالم.
7. تشويق بايد به صورت قدرداني يا وصفي باشد، نه ارزيابي. تشويق قدرداني يا وصفي آن است که « رفتار» فرزند تحسين مي شود( کاري که کردي، خوب بود. از اين که راست گفتي ممنونم و...)؛ اما در تشويق ارزيابي، « خود فرزند» ستوده مي شود( تو بي نظيري، تو خوبي، تو قهرماني، تو راستگويي، و مسؤوليت پذيري و...).
تشويق ارزيابي، جلو پيشرفت فرزند را مي گيرد. علي در ميدان بسکتبال توپي را به زيبايي داخل سبد انداخت و مربي به او گفت: تو قهرمان بسکتبالي. از همان لحظه، علي به بهانه دل درد، ميدان را ترک کرد و ديگر سراغ بسکتبال نرفت تا مقام قهرماني! را از دست ندهد.
تشويق ارزيابي، عُجب و غرور مي آورد و افزون بر آن، فرزند را دچار اضطراب مي کند. احمد، در مقابل پرسش پدر راست گفته و پدر او را با جمله « تو راستگويي» تشويق مي کند و از آن لحظه به بعد، اضطراب تمام وجود احمد را فرا مي گيرد؛ زيرا پيش تر به پدر دروغ گفته و نگران است که نکند دروغش آشکار شود و تشويق پدر( تو راستگويي) از بين برود.
منبع: کتاب نسیم مهر(2)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
اگر بخواهيد تشويق شما اثر داشته باشد، بايد شرايط ذيل را در آن رعايت کنيد:
1. با سن فرزند تناسب داشته باشد؛ براي مثال، نوازش، بوسيدن و در آغوش گرفتن براي خردسالان، و تشويق گفتاري( ر.ک: ص 51) و رفع نيازهاي مادي براي نوجوانان مناسب تر است؛ البته نوجوانان نيز به تماس فيزيکي( نوازش، بوسيدن، و در آغوش گرفتن) نياز دارند.
2. به اندازه رفتار و ميزان پيشرفت فرزند باشد. تشويق هاي بزرگ براي پيشرفت هاي جزئي، راه را براي پيشرفت هاي بزرگ تر مي بندد و ديگر وسيله اي براي تشويق باقي نمي ماند.( ر.ک: ص 50 و 51)
3. واقعي باشد. تشويق فرزندي که هوش بهر پاييني دارد، با جمله « تو از هوش سرشاري بهره مندي»، درست نيست؛ زيرا خود از وضعيت هوشي خود آگاه است و والديني را که اين گونه تشويقش مي کنند يا کودن يا دروغگو مي پندارد.
4. مستقيم باشد. به فرزندتان مستقيم بگوييد:« از کاري که کردي خوشحالم.» به همسرتان نگوييد:« از کاري که فرزندمان کرد، خوشحالم.»
5. تشويق در حضور ديگران، به ويژه در مورد کودکان معجزه مي کند. در مورد نوجوانان بايد اندک و بسيار حساب شده( طبيعي و به مناسبت) باشد؛ برخي نوجوانان از تعريف ها و تمجيدهاي والدين از آن ها در حضور ديگران خرسند نمي شوند.
6. تشويق ها بايد جزئي و مصداقي باشد، نه کلي؛ براي مثال،« تو کارت را خوب انجام مي دهي» يا « آفرين عزيزم» کلي است. بهتر است بگوييد:« از اين که اتاقت را مرتب کردي» يا «از اين که تکاليفت را به موقع انجام دادي»، خوشحالم.
7. تشويق بايد به صورت قدرداني يا وصفي باشد، نه ارزيابي. تشويق قدرداني يا وصفي آن است که « رفتار» فرزند تحسين مي شود( کاري که کردي، خوب بود. از اين که راست گفتي ممنونم و...)؛ اما در تشويق ارزيابي، « خود فرزند» ستوده مي شود( تو بي نظيري، تو خوبي، تو قهرماني، تو راستگويي، و مسؤوليت پذيري و...).
تشويق ارزيابي، جلو پيشرفت فرزند را مي گيرد. علي در ميدان بسکتبال توپي را به زيبايي داخل سبد انداخت و مربي به او گفت: تو قهرمان بسکتبالي. از همان لحظه، علي به بهانه دل درد، ميدان را ترک کرد و ديگر سراغ بسکتبال نرفت تا مقام قهرماني! را از دست ندهد.
تشويق ارزيابي، عُجب و غرور مي آورد و افزون بر آن، فرزند را دچار اضطراب مي کند. احمد، در مقابل پرسش پدر راست گفته و پدر او را با جمله « تو راستگويي» تشويق مي کند و از آن لحظه به بعد، اضطراب تمام وجود احمد را فرا مي گيرد؛ زيرا پيش تر به پدر دروغ گفته و نگران است که نکند دروغش آشکار شود و تشويق پدر( تو راستگويي) از بين برود.
منبع: کتاب نسیم مهر(2)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
