پرسش :
حدود 9 ماه است از همسرم جدا شده ام و با پسر 6 ساله ام زندگي مي کنم. آيا اين موقعيت جديد، رفتار ويژه اي را با فرزندم مي طلبد؟
پاسخ :
بله، با توجه به حالات کودک در اين موقعيت، بايد با او رفتار خاصي داشته باشيد. روحيات کودک پس از جدايي چنين است:
1. بيگانگي با وضع جديد: شما مدت ها پيش از جدايي به اين مسأله انديشيده و خود را براي متارکه آماده کرده ايد؛ ولي فرزند شما يکباره با اين وضع مواجه شده است؛ بنابراين، بايد بردبار باشيد تا او نيز به تدريج خود را با وضعيت جديد وفق دهد. شما بايد با قاطعيت، اما به نرمي و عطوفت، وضعيت جديد را برايش جا بيندازيد.
ممکن است تطابق فرزند با موقعيت فعلي، 2 تا 3 سال طول بکشد؛ زيرا دست کشيدن از روابط عميق عاطفي، به راحتي و با سرعت، امکان پذير نيست و به زمان نياز دارد. اگر در اين مدت، تطبيق انجام نشد، به متخصص مراجعه کنيد تا او را در گذراندن از اين مرحله ياري کند.
2. سر باز زدن از واقعيت: فرزند شما پس از مدتي، با اکراه، واقعيت جديد را مي پذيرد؛ اما ممکن است هنوز به وضعيت گذشته تمايل داشته باشد يا درباره آن، احساس وفاداري کند. از اين حالت او نگران نباشيد. سرانجام، خود را سازگار خواهد کرد.
3. احساس خشم: با توجه به اين که والدين را در جدايي مقصر مي داند، بيش از پيش خشمگين مي شود و از اوضاع پيش آمده شکايت مي کند؛ بنابراين، تا مدتي اجازه دهيد شکوه کند و سخنش را قطع نکنيد. بگذاريد خشم خود را بروز دهد تا تخليه شود؛ البته اين مدارا نبايد بيش از يک سال ادامه يابد؛ زيرا ممکن است عادت شود و در زندگي آينده اش مشکلاتي را فراهم آورد.
4. احساس گناه و تقصير: ممکن است در مسأله جدايي شما از همسرتان، خود را مقصر بداند؛ بدين جهت، دليل جدايي خود را با بياني ساده و منطقي به او بگوييد.
5. انزواجويي: فرزند شما در اين موقعيت، دچار انزوا مي شود. بهترين تدبير اين است که او را به سمت همسالان خوب هدايت کنيد.
6. وابستگي: احتمال وابستگي شديد او به شما وجود دارد؛ پس بکوشيد با مشارکت وي در امور، استقلالش را تقويت کنيد.
7. اخاذي عاطفي: فرزند طلاق به طور معمول در موقعيت جديد، اخاذي عاطفي مي کند بدين معنا که براي به دست آوردن قدرت بيشتر، از ابزار عاطفه( براي مثال نياز شما به دوست داشتن او) استفاده مي کند.
توصيه مي شود مغلوب احساسات خود نشويد و گاهي خشم خود را در برابر او بروز دهيد.
8. خلأ عاطفي: با توجه به جدايي از والد ديگر، دچار خلا عاطفي مي شود؛ پس مانع ارتباط او با همسر پيشين خود( در حدي که قانون مقرر کرده است) نشويد.
9. ترس از مدرسه: ممکن است از رفتن به مدرسه بترسد؛ زيرا گمان مي کند شما را نيز از دست بدهد و وقتي از مدرسه به خانه باز گردد، شما را نبيند. به او اطمينان دهيد که ترکش نمي کنيد تا با اين احساس ناامني مقابله کند.
10. بي رغبتي به انجام وظايف: پس از ورود به مدرسه، ممکن است به انجام وظايف و تکاليف مدرسه بي رغبت باشد. با او مدارا کنيد و از اهرم فشار استفاده نکنيد. اين مشکل به تدريج از بين مي رود.
منبع: کتاب نسیم مهر(2)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
بله، با توجه به حالات کودک در اين موقعيت، بايد با او رفتار خاصي داشته باشيد. روحيات کودک پس از جدايي چنين است:
1. بيگانگي با وضع جديد: شما مدت ها پيش از جدايي به اين مسأله انديشيده و خود را براي متارکه آماده کرده ايد؛ ولي فرزند شما يکباره با اين وضع مواجه شده است؛ بنابراين، بايد بردبار باشيد تا او نيز به تدريج خود را با وضعيت جديد وفق دهد. شما بايد با قاطعيت، اما به نرمي و عطوفت، وضعيت جديد را برايش جا بيندازيد.
ممکن است تطابق فرزند با موقعيت فعلي، 2 تا 3 سال طول بکشد؛ زيرا دست کشيدن از روابط عميق عاطفي، به راحتي و با سرعت، امکان پذير نيست و به زمان نياز دارد. اگر در اين مدت، تطبيق انجام نشد، به متخصص مراجعه کنيد تا او را در گذراندن از اين مرحله ياري کند.
2. سر باز زدن از واقعيت: فرزند شما پس از مدتي، با اکراه، واقعيت جديد را مي پذيرد؛ اما ممکن است هنوز به وضعيت گذشته تمايل داشته باشد يا درباره آن، احساس وفاداري کند. از اين حالت او نگران نباشيد. سرانجام، خود را سازگار خواهد کرد.
3. احساس خشم: با توجه به اين که والدين را در جدايي مقصر مي داند، بيش از پيش خشمگين مي شود و از اوضاع پيش آمده شکايت مي کند؛ بنابراين، تا مدتي اجازه دهيد شکوه کند و سخنش را قطع نکنيد. بگذاريد خشم خود را بروز دهد تا تخليه شود؛ البته اين مدارا نبايد بيش از يک سال ادامه يابد؛ زيرا ممکن است عادت شود و در زندگي آينده اش مشکلاتي را فراهم آورد.
4. احساس گناه و تقصير: ممکن است در مسأله جدايي شما از همسرتان، خود را مقصر بداند؛ بدين جهت، دليل جدايي خود را با بياني ساده و منطقي به او بگوييد.
5. انزواجويي: فرزند شما در اين موقعيت، دچار انزوا مي شود. بهترين تدبير اين است که او را به سمت همسالان خوب هدايت کنيد.
6. وابستگي: احتمال وابستگي شديد او به شما وجود دارد؛ پس بکوشيد با مشارکت وي در امور، استقلالش را تقويت کنيد.
7. اخاذي عاطفي: فرزند طلاق به طور معمول در موقعيت جديد، اخاذي عاطفي مي کند بدين معنا که براي به دست آوردن قدرت بيشتر، از ابزار عاطفه( براي مثال نياز شما به دوست داشتن او) استفاده مي کند.
توصيه مي شود مغلوب احساسات خود نشويد و گاهي خشم خود را در برابر او بروز دهيد.
8. خلأ عاطفي: با توجه به جدايي از والد ديگر، دچار خلا عاطفي مي شود؛ پس مانع ارتباط او با همسر پيشين خود( در حدي که قانون مقرر کرده است) نشويد.
9. ترس از مدرسه: ممکن است از رفتن به مدرسه بترسد؛ زيرا گمان مي کند شما را نيز از دست بدهد و وقتي از مدرسه به خانه باز گردد، شما را نبيند. به او اطمينان دهيد که ترکش نمي کنيد تا با اين احساس ناامني مقابله کند.
10. بي رغبتي به انجام وظايف: پس از ورود به مدرسه، ممکن است به انجام وظايف و تکاليف مدرسه بي رغبت باشد. با او مدارا کنيد و از اهرم فشار استفاده نکنيد. اين مشکل به تدريج از بين مي رود.
منبع: کتاب نسیم مهر(2)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
