پرسش :

از كجا بفهمم كه فرزندم داراى اعتماد به نفس است؟ آيا خودباورى، نشانه‏هايى دارد؟

پاسخ :
خودباورى، نشانه‏هايى دارد كه مهم‏ترين آن‏ها چنين است:
1. حس استقلال: در امور شخصى خود (تحصيل، عبادت و...) مستقل عمل مى‏كند و به والدين و ديگران وابسته نيست.
2. مسؤوليت‏پذيرى: دوست دارد مسؤوليت بپذيرد و از زير بار مسؤوليت‏هاى مناسب سن خود، شانه خالى نمى‏كند.
3. انتخابگرى: در امورى چون استفاده از پول توجيبى، خريد كفش و لباس و لوازم التحرير و... به انتخاب دست مى‏زند.
4. خلاقيت: اهل ابتكار و خلاقيت است و از دست زدن به آزمايش و آفرينش نمى‏ترسد و براى انجام تجربه‏هاى جديد مى‏كوشد.
5. كاميابى تحصيلى: براساس پژوهش‏ها، بين اعتماد به نفس و توانايى يادگيرى و در نتيجه كاميابى تحصيلى، رابطه‏اى دو سويه برقرار است.
6. مثبت‏انديشى و خوش‏بينى: فرزند داراى اعتماد به نفس، بيشتر نقاط مثبت خود را مى‏بيند و خوش‏بين است.
7. روابط عمومى قوى: او در دوست‏يابى و حفظ رابطه دوستانه توانمند است و با رفتار خوب، به ديگران احترام مى‏گذارد.
8. بروز هيجان‏ها و احساسات: دامنه گسترده‏اى از هيجان‏ها و احساسات (خنديدن، گريستن، ابراز محبت و...) را بروز مى‏دهد.
9. كمك به ديگران: آن قدر به توانمندى‏هاى خود اطمينان دارد كه به راحتى به ديگران كمك مى‏كند.
10. تصديق توانمندى‏هاى خود: به شايستگى‏هاى خود اعتماد دارد و توانمندى‏هاى خود را تصديق مى‏كند به اين معنا كه وقتى از پيشرفت‏هايش تعريف و تمجيد مى‏كنند، آن را با خشنودى مى‏پذيرد و رد نمى‏كند و حتى گاهى به جهت آن توانمندى‏ها، از خود تعريف مى‏كند. (1)
11. اثرگذارى: او روابط ميان فردى خوبى دارد و مى‏تواند بر دوستان و همسالان و اعضاى خانواده و حتى معلمان خود اثر بگذارد و در آن‏ها نفوذ كند.
12. خطرجويى (ريسك‏پذيرى): او از ريسك نمى‏ترسد و ميزان خطر جويى‏اش بالا است. وقتى فعاليتى جديد توجهش را جلب مى‏كند، با اطمينان به آن مشغول مى‏شود.
13. تحمل ناكامى‏ها: هنگام رو به رو شدن با شكست‏ها (بدون تسليم شدن) بردبارى مى‏كند و مى‏تواند از آنچه باعث ناكامى‏اش شده، سخن بگويد.
14. انتقادپذيرى:او مى‏تواند بدون خشم و حالت تدافعى، انتقاد ديگران را بپذيرد.
پی نوشت:
1. والدين بايد مراقب باشند كه اين ويژگى، به صفت ناپسند عجب (خودپسندى) تبديل نشود. خوب است به فرزند خود بياموزيد كه وققتى او را مى‏ستايند، بگويد: خداوندا! مرا به آنچه مى‏گويند، مؤاخذه مكن و از آنچه گمان مى‏كنند، برتر قرارم ده؛ اللهم لا تؤاخذنى بما يقولون و اجعلنى افضل مما يظنون (نهج‏البلاغه، خطبه 193).
منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388