پرسش :
در مقابل مسؤوليتناپذيرى فرزندان چگونه برخورد كنيم؟
پاسخ :
درخواست خود را روشن و كوتاه مطرح كنيد و عبارتهايى چون «چقدر خوب مىشود اگر كمك كنى، ممكن است؛ مىشود؛ مىتوانى و...» را به كار نگيريد. در صورتى كه به مسؤوليت خود عمل نكرد، 5 دقيقه بعد دوباره يادآور شويد. اگر انجام نداد، خود آن را انجام دهيد. با اين فرض كه شما مادر يا پدرى مهربان بودهايد و هستيد و به خواستههاى منطقى او پاسخ دادهايد و مىدهيد، با اين رفتار شما، احساس گناه خواهد كرد و به درخواست بعدى شما پاسخ خواهد داد.
براى ايجاد مسؤوليتپذيرى، از زور و اهرم فشار استفاده نكنيد؛ زيرا به كشمكش و جنجال بين شما و فرزند مىانجامد و افزون بر اين كه مانع مسؤوليتپذيرى مىشود، او را به لجاجت نيز وامىدارد.
اگر بر سر كارهاى روزانه با فرزندتان وارد جنگ شويد، برنده نخواهيد شد و اگر هم بر او تحميل كنيد، به انتقامجويىاش وامىداريد و با بىنشاطى، عصبانيت و كوتاهى در انجام وظايف، از شما انتقام خواهد گرفت.
اگر با برخورد مناسب شما احساس گناه نكرد و براى چندمين بار از زير بار مسؤوليت شانه خالى كرد مىتوانيد از ساز و كارهاى بازدارنده، به ويژه شيوه بده و بستان (ر. ك: ج 1، ص 97 و 98) استفاده كنيد؛ البته حتما پيش از استفاده از اين ساز و كارها كه در حقيقت نوعى مجازات هستند، او را آگاه سازيد تا بتواند براى جلوگيرى از آنها تصميم بگيرد. مجازاتهاى اعلام نشده از سوى والدين، حاكى از بىانصافى آنان نزد فرزندان است.
به فرزند خود توضيح دهيد كه اگر به مسؤوليت خويش عمل نكند، چه پيامدهايى برايش خواهد داشت؛ البته خوب است كنار اعلام مجازات، پاداشهايى را هم براى انجام مسؤوليتها اعلام كنيد.
مواجهه با پيامدهاى منطقى بىمسؤوليتى، راهكار خوبى براى مسؤوليتپذير كردن فرزند است. پيامد منطقى دير بيدار شدن از خواب، نرسيدن به سرويس مدرسه، محروميت از صبحانه، و توبيخ به وسيله اولياى مدرسه است. پيامد منطقى بىنظمى و قرار ندادن لباس چرك در سبد مخصوص، شسته نشدن آن است و....
منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
درخواست خود را روشن و كوتاه مطرح كنيد و عبارتهايى چون «چقدر خوب مىشود اگر كمك كنى، ممكن است؛ مىشود؛ مىتوانى و...» را به كار نگيريد. در صورتى كه به مسؤوليت خود عمل نكرد، 5 دقيقه بعد دوباره يادآور شويد. اگر انجام نداد، خود آن را انجام دهيد. با اين فرض كه شما مادر يا پدرى مهربان بودهايد و هستيد و به خواستههاى منطقى او پاسخ دادهايد و مىدهيد، با اين رفتار شما، احساس گناه خواهد كرد و به درخواست بعدى شما پاسخ خواهد داد.
براى ايجاد مسؤوليتپذيرى، از زور و اهرم فشار استفاده نكنيد؛ زيرا به كشمكش و جنجال بين شما و فرزند مىانجامد و افزون بر اين كه مانع مسؤوليتپذيرى مىشود، او را به لجاجت نيز وامىدارد.
اگر بر سر كارهاى روزانه با فرزندتان وارد جنگ شويد، برنده نخواهيد شد و اگر هم بر او تحميل كنيد، به انتقامجويىاش وامىداريد و با بىنشاطى، عصبانيت و كوتاهى در انجام وظايف، از شما انتقام خواهد گرفت.
اگر با برخورد مناسب شما احساس گناه نكرد و براى چندمين بار از زير بار مسؤوليت شانه خالى كرد مىتوانيد از ساز و كارهاى بازدارنده، به ويژه شيوه بده و بستان (ر. ك: ج 1، ص 97 و 98) استفاده كنيد؛ البته حتما پيش از استفاده از اين ساز و كارها كه در حقيقت نوعى مجازات هستند، او را آگاه سازيد تا بتواند براى جلوگيرى از آنها تصميم بگيرد. مجازاتهاى اعلام نشده از سوى والدين، حاكى از بىانصافى آنان نزد فرزندان است.
به فرزند خود توضيح دهيد كه اگر به مسؤوليت خويش عمل نكند، چه پيامدهايى برايش خواهد داشت؛ البته خوب است كنار اعلام مجازات، پاداشهايى را هم براى انجام مسؤوليتها اعلام كنيد.
مواجهه با پيامدهاى منطقى بىمسؤوليتى، راهكار خوبى براى مسؤوليتپذير كردن فرزند است. پيامد منطقى دير بيدار شدن از خواب، نرسيدن به سرويس مدرسه، محروميت از صبحانه، و توبيخ به وسيله اولياى مدرسه است. پيامد منطقى بىنظمى و قرار ندادن لباس چرك در سبد مخصوص، شسته نشدن آن است و....
منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
