پرسش :
علت لعنت كردن هم‌كيشان به يك‌ديگر، در آيه 38 سوره اعراف چيست؟
پاسخ :
در آيات پيش صحنه‌اي كه هنگام مرگ و بازپرسي و توبيخ فرشتگان قبض ارواح، دربارة افتراگويان و تكذيب كنندگان آيات خدا مي‌باشد، ترسيم شده است. به دنبال آن، در اين آيه شريفه، سخن از صحنه برخورد گروه‌هاي گمراه كننده و گمراه شونده در قيامت است; يعني پس از ورود همة آن‌ها در آتش، برخوردشان با هم مسلك‌هايشان شروع مي‌شود و هر دسته‌اي كه وارد دوزخ مي‌شود، به ديگري لعن و نفرين مي‌فرستد و او را مسئول بدبختي خود مي‌داند.( تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 6، ص 166، دارالكتب الاسلامية. )
2. اين دشمني، در آية 64 سورة ص نيز بيان شده است: "إِن‌َّ ذَ َلِكَ لَحَق‌ُّ تَخَاصُم‌ُ أَهْل‌ِ النَّار; اين يك واقعيت است، گفت و گوهاي خصمانة دوزخيان." چه در آيه مورد پرسش و چه در اين آيه شريفه، مخاطب، گروهي از كفّار هستند كه پيش از آن‌ها، امت‌هايي از جن و انس، وفات يافته و به آن‌ها گفته مي‌شود در همان جايي وارد شويد كه سبقت گيرندگان شما وارد شده بودند. منظور از گروه اول و دوّم نيز كه در آيه شريفه، به "اولي" و "اُخري" تعبير شده، همين دو گروه متخاصمند كه به حسب رتبة مقامي يا زماني، يكي در گروه اول و ديگري در گروه دوّم قرار گرفته‌اند. تقدم رتبه بر حسب مقام، يعني آن كه سردسته‌ها و رؤساي گمراهي يا ائمة‌ُ كفر مي‌باشند كه پيروان خود را به گمراهي كشانده‌اند. تقدم از نظر رتبة زماني هم، يعني پيشينياني بودند كه متأخران خود را در مسير گمراهي، كمك مي‌كردند، زيرا آنان خود با ورود به ورطة گمراهي، سبب تجرّي اين دسته شده و زمينه ساز گمراهي متأخرين مي‌شدند.( تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 8، ص 113ـ114، دارالكتب الاسلامية. )
3. هر چند پيشينيان، چه به دليل فرماندهي در امر گرايي و چه به جهت تقدّم زماني و سبب بودن براي تجرّي متأخران; علّت گمراهي پيروان شده و به همين دليل نيز، مورد لعن آن‌ها قرار گرفته‌اند; بار مسئوليت انحراف فريب خوردگان را بر دوش كشيده; از اين رو، به ظاهر بايد مجازات بيش‌تري متوجه آنان شود; اما قرآن كريم در پاسخ به اين تقاضاي گروه دوّم مي‌گويد: كيفر شما نيز مانند آنان، دو برابر است; چرا كه شما به دليل فرمان بري و قبول دعوت آن‌ها، آنان را در سردستگي و گمراهي ياري كرديد و در فرض تأخّر زماني نيز، با پيوستن به آن‌ها، سبب سياهي لشكر آنان شديد(همان، ص 115. ) و اين خود موجب رونق و ترويج خط گمراهي گرديد.
eporsesh.com
در آيات پيش صحنه‌اي كه هنگام مرگ و بازپرسي و توبيخ فرشتگان قبض ارواح، دربارة افتراگويان و تكذيب كنندگان آيات خدا مي‌باشد، ترسيم شده است. به دنبال آن، در اين آيه شريفه، سخن از صحنه برخورد گروه‌هاي گمراه كننده و گمراه شونده در قيامت است; يعني پس از ورود همة آن‌ها در آتش، برخوردشان با هم مسلك‌هايشان شروع مي‌شود و هر دسته‌اي كه وارد دوزخ مي‌شود، به ديگري لعن و نفرين مي‌فرستد و او را مسئول بدبختي خود مي‌داند.( تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 6، ص 166، دارالكتب الاسلامية. )
2. اين دشمني، در آية 64 سورة ص نيز بيان شده است: "إِن‌َّ ذَ َلِكَ لَحَق‌ُّ تَخَاصُم‌ُ أَهْل‌ِ النَّار; اين يك واقعيت است، گفت و گوهاي خصمانة دوزخيان." چه در آيه مورد پرسش و چه در اين آيه شريفه، مخاطب، گروهي از كفّار هستند كه پيش از آن‌ها، امت‌هايي از جن و انس، وفات يافته و به آن‌ها گفته مي‌شود در همان جايي وارد شويد كه سبقت گيرندگان شما وارد شده بودند. منظور از گروه اول و دوّم نيز كه در آيه شريفه، به "اولي" و "اُخري" تعبير شده، همين دو گروه متخاصمند كه به حسب رتبة مقامي يا زماني، يكي در گروه اول و ديگري در گروه دوّم قرار گرفته‌اند. تقدم رتبه بر حسب مقام، يعني آن كه سردسته‌ها و رؤساي گمراهي يا ائمة‌ُ كفر مي‌باشند كه پيروان خود را به گمراهي كشانده‌اند. تقدم از نظر رتبة زماني هم، يعني پيشينياني بودند كه متأخران خود را در مسير گمراهي، كمك مي‌كردند، زيرا آنان خود با ورود به ورطة گمراهي، سبب تجرّي اين دسته شده و زمينه ساز گمراهي متأخرين مي‌شدند.( تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 8، ص 113ـ114، دارالكتب الاسلامية. )
3. هر چند پيشينيان، چه به دليل فرماندهي در امر گرايي و چه به جهت تقدّم زماني و سبب بودن براي تجرّي متأخران; علّت گمراهي پيروان شده و به همين دليل نيز، مورد لعن آن‌ها قرار گرفته‌اند; بار مسئوليت انحراف فريب خوردگان را بر دوش كشيده; از اين رو، به ظاهر بايد مجازات بيش‌تري متوجه آنان شود; اما قرآن كريم در پاسخ به اين تقاضاي گروه دوّم مي‌گويد: كيفر شما نيز مانند آنان، دو برابر است; چرا كه شما به دليل فرمان بري و قبول دعوت آن‌ها، آنان را در سردستگي و گمراهي ياري كرديد و در فرض تأخّر زماني نيز، با پيوستن به آن‌ها، سبب سياهي لشكر آنان شديد(همان، ص 115. ) و اين خود موجب رونق و ترويج خط گمراهي گرديد.
eporsesh.com
