پرسش :

وحي تكويني و تشريعي چيست؟

پاسخ :
وحي در لغت به معناي آگاهانيدن يا سخن گفتن پنهاني و يا الهام، طلب، اشاره سريع رمزي، رؤيا و... مي‏باشد كه به دو قسم كلي قابل تقسيم است:
1. وحي تشريعي: خداوند به پيامبران خويش نازل كرده و از طريق آنان به مردم ابلاغ نموده است.
ماهيت اين گونه وحي به صورت كامل براي ما آشكار نيست، چرا كه امري است فوق ادراك بشر عادي و فقط به واسطه توضيح انبيا قابل فهم (آن هم به ميزاني اندك) مي‏باشد.
2. وحي تكويني: در مقابل وحي تشريعي است و انواع گوناگوني دارد:
أ) الهام دروني انسان: خدا به برخي از بندگان خود مسائلي را به طور دروني الهام مي‏كند، مانند الهام خداوند به مادر حضرت موسي كه بچه خود را شير دهد.(1)
ب) الهام فطري به انسان: مانند فطرت خدا جويي در انسان‏ها يا الهام فجور و تقوي به انسان كه در آيه 7 سوره شمس به آن اشاره شده است.
ج) الهام غريزي به حيوانات: در قرآن آياتي وارد شده كه دلالت دارد گاه خداوند اموري را به طور غريزي به حيوانات الهام مي‏كند، مانند: "خداوند براي زنبور عسل وحي فرستاد كه در كوه‏ها خانه بگيرد".(2)
ه' ) فرمان به جمادات: اگر خداوند بخواهد در جمادات تحولاتي ايجاد كند، به آن‏ها فرمان مي‏دهد، كه به وحي تعبير شده است، چنان كه درباره تحولاّت زمين در قيامت مي‏فرمايد: "بأنّ ربك أوحي لها".(3)
بسياري موارد ديگر هست كه در عالم تكوين و نظام خلقت الهي وجود داشته، بارزترين نمونه وحي تكويني، الهامات فطري و غريزي در وجود آدمي است كه انسان را به سوي خداوند سوق داده و هماره از اندرون او را به سوي حق مي‏كشاند.
پي‏نوشت‏ها:
1 - قصص (28) آيه 7 و هم چنين مراجعه كنيد بهآيات 38 طه (20) و 111 مائده (5) و 15 يوسف (12).
2 - نحل (16) آيه 71.
3 - زلزال (99) آيه 5.
eporsesh.com