پرسش :
در آيه شريفه «يوم تُبلي السرائر و يوم هم بارزون» قيامت را چگونه توصيف می كند؟
پاسخ :
دو توصيف بالا كه يك حقيقت را در دو عبارت از آن روز بزرگ عرضه مي كند، مطلب تكاندهنده اي را بازگون مي كند كه ايمان به آن در تربيت انسانها بسيار مؤثر است.
در آيه نخست مي گويد [آن روز روزي است كه اسرار نهان آشكار مي شود]! «يَوْمَ تُبْلَي السَّرائِرُ».
در آيه دوم مي گويد [آن روز روزي است كه پرده ها و حجابها كنار مي رود، و همه انسانها با تمام اسرار درون و برونشان ظاهر مي شوند] «يَوْمَهُمْ بارِزُونَ».
در آن روز چيزي مخفي نمي ماند، چرا كه از يكسو موانع مادي همچون كوهها و تپه ها برچيده مي شود، و زمين به صورت «قاع صفصف» (بيابان هموار و بدون پستي و بلندي) در مي آيد (طه/106).
و از سوي ديگر انسانها از قبرها بيرون مي ريزند و زمين آنچه را در دل دارد بيرون مي فرستد. «وَاَخْرَجَتِ الْاَرْضُ اَثْقالَها». زلزال/2
و از سوي سوم نامه هاي اعمال انسانها و امتها گشوده مي شود و محتواي آنها در برابر همگان آشكار مي گردد «وَاِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ». تكوير/10
دست و پاها و اعضاي بدن و حتي پوست تنها به سخن در مي آيند، فرياد مي كشند و افشاگري مي كنند.
زمين و زمان سخن مي گويند، و گواهان اعمال، به اعمال انسانها گواهي مي دهند، نه تنها اعمال انسان كه نيات و عقائد آنها نيز در آن روز همگي بر ملا مي شود. و به راستي روز رسوائي عجيبي براي بدكاران و روز افتخار بزرگي براي نيكوكاران است.
بايد توجه داشت كه «تُبْلي» از ماده «بلاء» به معني امتحان است، و از آنجا كه به هنگام آزمون، حقايق اشياء روشن مي شود، در اينجا به معني آشكار شدن تفسير گرديده است.
در حديث «معاذ بن جبل» مي خوانيم، مي گويد «از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) پرسيدم منظور از «سرائر» كه بندگان خدا در آخرت به آن آزمايش مي شوند چيست؟ فرمودند: سرائر شما، اعمال شما است، همچون نماز و روزه و زكات و وضو و غسل جنابت و هر واجب ديگر، زيرا اعمال همه پنهان است، انسان ممكن است بگويد نماز خوانده ام و نخوانده باشد، و بگويد وضو گرفته ام و نگرفته باشد، اين است معني آشكار شدن اسرار نهان در آن روز»! (مجمع البيان 10/471.)
البته بايد توجه داشت آنچه در حديث شريف فوق آمده است به صورت بيان مثالهائي از اين حقيقت كلي است، وگرنه آيه شريفه تمام «عقائد» و «نيات» و «اعمال انسانها» را اعم از نيك و بد شامل مي گردد.
eporsesh.com
دو توصيف بالا كه يك حقيقت را در دو عبارت از آن روز بزرگ عرضه مي كند، مطلب تكاندهنده اي را بازگون مي كند كه ايمان به آن در تربيت انسانها بسيار مؤثر است.
در آيه نخست مي گويد [آن روز روزي است كه اسرار نهان آشكار مي شود]! «يَوْمَ تُبْلَي السَّرائِرُ».
در آيه دوم مي گويد [آن روز روزي است كه پرده ها و حجابها كنار مي رود، و همه انسانها با تمام اسرار درون و برونشان ظاهر مي شوند] «يَوْمَهُمْ بارِزُونَ».
در آن روز چيزي مخفي نمي ماند، چرا كه از يكسو موانع مادي همچون كوهها و تپه ها برچيده مي شود، و زمين به صورت «قاع صفصف» (بيابان هموار و بدون پستي و بلندي) در مي آيد (طه/106).
و از سوي ديگر انسانها از قبرها بيرون مي ريزند و زمين آنچه را در دل دارد بيرون مي فرستد. «وَاَخْرَجَتِ الْاَرْضُ اَثْقالَها». زلزال/2
و از سوي سوم نامه هاي اعمال انسانها و امتها گشوده مي شود و محتواي آنها در برابر همگان آشكار مي گردد «وَاِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ». تكوير/10
دست و پاها و اعضاي بدن و حتي پوست تنها به سخن در مي آيند، فرياد مي كشند و افشاگري مي كنند.
زمين و زمان سخن مي گويند، و گواهان اعمال، به اعمال انسانها گواهي مي دهند، نه تنها اعمال انسان كه نيات و عقائد آنها نيز در آن روز همگي بر ملا مي شود. و به راستي روز رسوائي عجيبي براي بدكاران و روز افتخار بزرگي براي نيكوكاران است.
بايد توجه داشت كه «تُبْلي» از ماده «بلاء» به معني امتحان است، و از آنجا كه به هنگام آزمون، حقايق اشياء روشن مي شود، در اينجا به معني آشكار شدن تفسير گرديده است.
در حديث «معاذ بن جبل» مي خوانيم، مي گويد «از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) پرسيدم منظور از «سرائر» كه بندگان خدا در آخرت به آن آزمايش مي شوند چيست؟ فرمودند: سرائر شما، اعمال شما است، همچون نماز و روزه و زكات و وضو و غسل جنابت و هر واجب ديگر، زيرا اعمال همه پنهان است، انسان ممكن است بگويد نماز خوانده ام و نخوانده باشد، و بگويد وضو گرفته ام و نگرفته باشد، اين است معني آشكار شدن اسرار نهان در آن روز»! (مجمع البيان 10/471.)
البته بايد توجه داشت آنچه در حديث شريف فوق آمده است به صورت بيان مثالهائي از اين حقيقت كلي است، وگرنه آيه شريفه تمام «عقائد» و «نيات» و «اعمال انسانها» را اعم از نيك و بد شامل مي گردد.
eporsesh.com
