پرسش :
به چه كسانى نايبان عام امام زمان(علیه السلام) گويند؟
پاسخ :
دين اسلام، آخرين دين الهى است كه توسط پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) از سوى خداوند متعال براى هدايت انسان ها به سوى كمال و خوش بختى دنيوى و اُخروى، آورده شده است و بايد هميشه كسى باشد كه به تبليغ و ترويج اين دين و هدايت جامعه به سوى كمال، بپردازد. بعد از پيامبر(صلى الله عليه وآله)امامان معصوم(عليهم السلام) عهده دار اين وظيفه بودند و به ترويج دين اسلام مى پرداختند، لكن با آغاز غيبت كبرا و مستور شدن امام مهدى(علیه السلام) بايد كسى عهده دار نقش هدايت جامعه مى شد. ائمه ى معصوم(عليهم السلام) و بويژه امام مهدى(علیه السلام) قبل از آغاز غيبت كبرا شرايط و ضوابط كلّى را براى رهبر جامعه در دوره ى غيبت بيان داشتند تا بعد از آغاز غيبت كبرا، هر كس آن شرايط و ضوابط را كسب كرد، زعيم و مرجع شيعيان باشد. در اصطلاح، به اين شخص، نايب عام گفته مى شود.
شرايطى كه از سوى ائمه(عليهم السلام) براى نايبان عام ذكر شده، عبارت است از اين كه آنان بايد از راويان احاديث اهل بيت(عليهم السلام)، فقيه، با تقوا، مطيع اوامر الهى، حافظ دين، مخالف با هواهاى نفسانى و... باشند.
اين شرايط، در روايات مختلفى بيان شده است:
1. امام صادق(عليه السلام) به عمر بن حنظله مى فرمايد: «مَنْ كان منكم مِمَّن روى حديثنا و نظر في حلالنا و حرامنا و عَرَف أحكامنا فَارْضوا به حكماً؛ فأنّي قد جعلته عليكم حاكماً؛[1] هر كس از شما، حديث ما را روايت كند و در حلال و حرام ما نظر افكند، و احكام ما را شناخته باشد، او را به عنوان حاكم قبول كنيد؛ زيرا من، او را حاكم بر شما قرار دادم.».
2. امام صادق(عليه السلام) در حديث ديگرى مى فرمايد: «... فأمّا مَنْ كان من الفقهاء صائناً لنَفسه، حافظاً لدينه، مخالفاً على هواه، مطيعاً لأمر مولاه، فللعوام أن يقلدوه؛[2] ... امّا هر كدام از فقها كه نگهدار نفس خود و حافظ دينش باشد و با هواهاى نفسانى مخالفت كرده، مطيع اوامر الهى باشد، عوام بايد از او تقليد كنند...».
3. امام مهدى(علیه السلام) نيز در پاسخ به سؤالى كه از آن حضرت در مورد تكليف شيعه در دوران غيبت، شده بود، مى فرمايد: «امّا الحوادث الواقعة فارجعوا فيها إلى رواة حديثنا؛ فأنّهم حجّتى عليكم و أنا حجة الله[3]...؛ امّا در حوادثى كه رخ مى دهد، به راويان احاديث ما مراجعه كنيد. آنان، حجّت من بر شما هستند و من حجت خدا هستم...».
پی نوشتها:
[1]. بحارالأنوار، ج 2، ص 20.
[2]. شيخ حرّ عاملى، وسائل الشيعة، ج 27، ص 131.
[3]. بحارالأنوار، ج 27، ص 140.
منبع: امام مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، رسول رضوى، انتشارات مركز مديريت حوزه علميه (1384).
دين اسلام، آخرين دين الهى است كه توسط پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله) از سوى خداوند متعال براى هدايت انسان ها به سوى كمال و خوش بختى دنيوى و اُخروى، آورده شده است و بايد هميشه كسى باشد كه به تبليغ و ترويج اين دين و هدايت جامعه به سوى كمال، بپردازد. بعد از پيامبر(صلى الله عليه وآله)امامان معصوم(عليهم السلام) عهده دار اين وظيفه بودند و به ترويج دين اسلام مى پرداختند، لكن با آغاز غيبت كبرا و مستور شدن امام مهدى(علیه السلام) بايد كسى عهده دار نقش هدايت جامعه مى شد. ائمه ى معصوم(عليهم السلام) و بويژه امام مهدى(علیه السلام) قبل از آغاز غيبت كبرا شرايط و ضوابط كلّى را براى رهبر جامعه در دوره ى غيبت بيان داشتند تا بعد از آغاز غيبت كبرا، هر كس آن شرايط و ضوابط را كسب كرد، زعيم و مرجع شيعيان باشد. در اصطلاح، به اين شخص، نايب عام گفته مى شود.
شرايطى كه از سوى ائمه(عليهم السلام) براى نايبان عام ذكر شده، عبارت است از اين كه آنان بايد از راويان احاديث اهل بيت(عليهم السلام)، فقيه، با تقوا، مطيع اوامر الهى، حافظ دين، مخالف با هواهاى نفسانى و... باشند.
اين شرايط، در روايات مختلفى بيان شده است:
1. امام صادق(عليه السلام) به عمر بن حنظله مى فرمايد: «مَنْ كان منكم مِمَّن روى حديثنا و نظر في حلالنا و حرامنا و عَرَف أحكامنا فَارْضوا به حكماً؛ فأنّي قد جعلته عليكم حاكماً؛[1] هر كس از شما، حديث ما را روايت كند و در حلال و حرام ما نظر افكند، و احكام ما را شناخته باشد، او را به عنوان حاكم قبول كنيد؛ زيرا من، او را حاكم بر شما قرار دادم.».
2. امام صادق(عليه السلام) در حديث ديگرى مى فرمايد: «... فأمّا مَنْ كان من الفقهاء صائناً لنَفسه، حافظاً لدينه، مخالفاً على هواه، مطيعاً لأمر مولاه، فللعوام أن يقلدوه؛[2] ... امّا هر كدام از فقها كه نگهدار نفس خود و حافظ دينش باشد و با هواهاى نفسانى مخالفت كرده، مطيع اوامر الهى باشد، عوام بايد از او تقليد كنند...».
3. امام مهدى(علیه السلام) نيز در پاسخ به سؤالى كه از آن حضرت در مورد تكليف شيعه در دوران غيبت، شده بود، مى فرمايد: «امّا الحوادث الواقعة فارجعوا فيها إلى رواة حديثنا؛ فأنّهم حجّتى عليكم و أنا حجة الله[3]...؛ امّا در حوادثى كه رخ مى دهد، به راويان احاديث ما مراجعه كنيد. آنان، حجّت من بر شما هستند و من حجت خدا هستم...».
پی نوشتها:
[1]. بحارالأنوار، ج 2، ص 20.
[2]. شيخ حرّ عاملى، وسائل الشيعة، ج 27، ص 131.
[3]. بحارالأنوار، ج 27، ص 140.
منبع: امام مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، رسول رضوى، انتشارات مركز مديريت حوزه علميه (1384).
