پرسش :

ديدگاه متكلمان درباره وجود بهشت و جهنم چيست؟

پاسخ :
محدث بزرگوار شيخ صدوق مي‎گويد:
اعتقاد ما درباره بهشت و دوزخ اين است كه اين دو آفريده شده است و پيامبر اكرم(ص) هنگام معراج وارد بهشت شد و دوزخ را نيز مشاهده فرمود: «و اعتقادنا في الجنه والنار أنهما مخلوقتان و أن النبي(ص) قد دخل الجنه ورأي النار حين عرج به» اما بهشتي كه آدم(ع) در آن قرار داشت باغي از باغ هاي دنيا بود و خورشيد در آن طلوع و غروب داشت و بهشت جاودان «خلد» نبود وگرنه از آن هيچ گاه بيرون نمي آمد. (أوائل المقالات/141.)
متكلم عالي قدر شيخ مفيد رحمه لله‌ مي گويد:
بهشت و دوزخ آفريده شده است. اخبار در اين باره موجود است، و اجماع و اتفاق نيز مؤيد مطلب است، ولي بيشتر معتزله و خوارج و گروهي از زيديه بااين قول مخالفند و مي گويند آفرينش كنوني آن ممكن است، ليكن دليلي بر آن نيست. (همان.)
شارح مقاصد نيز گفته است:
جمهور مسلمانان (اعم از شيعه و سني) معتقدند بهشت و دوزخ هم اكنون آ‏فريده شده است. تنها ابوهاشم و قاضي عبدالجبار از معتزله گمان كرده اند اين دو در روز قيامت آفريده مي شود. (شرح مقاصد (4 – 5) 5/108.)
علامه مجلسي رحمه الله نيز مي نويسد:
و أما كونهما مخلوقتان الآن فقد ذهب إليه جمهور المسلمين إلا شرذمه من المعتزله. فإنهم يقولون سيخلقان في القيامه والآيات والأخبار المتواتره دافعه لقولهم؛ آفريده شدن كنوني بهشت و دوزخ را همه مسلمانان پذيرفته اند. تنها برخي از معتزله گفته اند: اين دو در روز قيامت آفريده خواهند شد، در حالي كه آيات قرآن و روايات يقيني سخن معتزليان را دفع مي كند. (بحار 8/205.)
www.eporsesh.com