پرسش :
لطفا درباره موضوع مهم مشورت والدین با فرزندان در خانواده توضیح دهید؟
پاسخ :
یکی از هدف‌هایی که در تربیت فرزندان مورد نظر است،پرورش روحی، خود باوری و ایجاد اعتماد به نفس است. اگر فردی اعتماد به نفس خود را از دست بدهد در حقیقت فکر و روحش فلج شده است و متکی و وابسته به دیگران می‌شود. انسانی به پیشرفت‌های علمی، معنوی و اجتماعی دست می‌یابد که توانایی‌های خود را باور داشته باشد. اگر آدمی باور کند که نفسش در گرو عملی است که انجام میدهد و هر ثواب و عقابی که در نامه ی عملش ثبت می‌شود بستگی به عملش دارد و اگر به یقین باور کند که خداوند او را در تکلف و سختی قرار نداده است و در عین حال استعدادهای زیادی به او بخشیده است، برای رسیدن به اهداف عالیه و کمال انسانی با استفاده از اصل مشورت و نیز استعدادهای خدادادی‌اش از هیچ کوششی فروگذار نخواهد کرد.
مشورت کردن با فرزندان در امور خانواده ضمن شخصیت بخشیدن به آنها، سبب می‌شود تا دریابند که به آنها توجه می‌شود لذا مسائل خود را با والدین مطرح کرده و زمینه ی صمیمیت و همدلی بیشتر را فراهم می‌آورند و از این رهگذر به تدریج با راه و روش فکر کردن و تصمیم‌گیری نیز آشنا می‌شوند.
مشورت کردن والدین با فرزندان در مورد مسائل خانوادگی، احساس مسئولیت را در وجود فرزندان ایجاد می‌کند و باعث می‌شود تا آنها به مسائل بیندیشند و با واقعیات زندگی مواجه شوند.
مشورت کردن با فرزندان آنان را به تفکر و تدبر در امور وا می‌دارد .همچنان‌که قرآن کریم مردمان را به تفکر و تدبر دعوت می‌کند و از پیروی کورکورانه و تقلیدی محض پرهیز میدهد. شنیدن نظرات آنها و بیان اشتباهات آنها با دلیل و منطق و ملایمت که باعث جریحه‌دار شدن احساسات آنها نشود، قدرت خلاقیت تفکر، تعاون، هماهنگی مسئولیت و... را در فرزندان به وجود می‌آورد.
مداخله کردن مستبدانه ی والدین در امور آنها و یا دیکته کردن افکار و عقاید خود به آنان، بدون توجه به تمایلات و مقتضیات فرزندانشان، موجب سرکشی و طغیان آنان می‌شود. البته این نکته را هم باید همواره در نظر داشت که نباید بیش از حد و ظرفیت و توانایی شخصی از آنها چیزی خواست زیرا ممکن است قادر به انجام آن کارنباشند و به این ترتیب از خود باوری او کاسته خواهد شد. چنانکه رسول‌اکرم(ص) می‌فرمایند: «والدین باید به آنچه مقدور و میسور فرزندانشان است راضی شوند و بیشتر از آن طلب نکنند.»
رفتار عادلانه و به دور از تبعیض
والدینی که میان فرزندان خود تبعیض قائل می‌شوند و تفاوت‌های فردی را در نظر نمی‌گیرند و در جمع دیگران را مورد تعریف و تمجید قرار داده و به رخ فرزندان خود می‌کشند در حقیقت شخصیت فرزند خود را می‌شکنند و باعث به‌وجود آمدن حس حسادت در آنها می‌شوند که این حس حسادت در روح و جان فرزند تأثیرات سویی نهاده و او را از جاده ی صلاح و سعادت منحرف می‌کند. براساس آیات قرآنی خداوند انسان‌ها را بر خلقت‌های گوناگون آفریده و تنها ملاک برتری انسان‌ها نزد خدا تقوا می‌باشد. والدین نیز باید به این اصل مهم توجه نموده و خلقت متفاوت و استعدادهای فرزندان خود را در نظر بگیرند. رسول‌اکرم(ص) می‌فرمایند: «بر شما باد دوری جستن از حسد. همانا حسادت خوبی‌ها و نیکی‌ها را نابود می‌سازد. آن‌گونه که آتش هیزم‌ها را از بین می‌برد.»
«اگر والدین در مقابل رفتارهای یکسان فرزندان عکس‌العمل یکسان نداشته باشند، موجبات بی‌اعتمادی و کاهش علاقه نسبت به خود و بغض و کینه نسبت به خواهر یا برادر را در فرزندان خویش به وجود می‌آورند. در روایت‌های اسلامی آمده است که وقتی پیامبراکرم(ص) با یاران خود می‌نشست نگاه خود را به طور مساوی میان آنها تقسیم می‌کرد. یعنی حتی در نگاه کردن نیز مساوات را رعایت می‌فرمود. در صورتی که می‌دانیم همه ی یاران او از لحاظ معنوی در یک سطح نبودند و علاقه ی پیامبر(ص) به همه ی آنها یکسان و یک اندازه نبود اما وقتی در جمع آنها قرار می‌گرفت همه را با یک چشم و یکسان می‌دید تا موجب سرخوردگی ، یأس ، کینه و حسادت یکی علیه دیگری نشود.»
والدین باید در تمامی زمینه‌ها بخصوص لطف و مهربانی در میان فرزندان خود با عدالت رفتار کنند. رسول‌خدا(ص) در این زمینه می‌فرمایند: میان فرزندانتان به عدالت و مساوات رفتار کنید چنانکه دوست دارید میان شما در نیکی و لطف و محبت به مساوات و عدالت رفتار شود.» و همواره تفاوت‌های فردی میان فرزندان خود را مدنظر داشته باشند. والدین باید تلاش کنند تا استعدادهای کودکان و نوجوانان را به درستی شناسایی کنند و آنها را در زمینه‌هایی که آمادگی و استعداد بیشتری دارند هدایت کنند تا این استعدادها به مرحله شکوفایی برسد.
رعایت کردن نکاتی که در پایان متذکر می‌شویم، از سوی والدین در نحوه و شیوه ی تربیت فرزندان باعث می‌شود تا فرزندان در جاده ی صلاح گام نهاده و سعادت دنیوی و اخروی را بدست بیاورند.
آشنایی کامل با اثرات سوء تبعیض از لحاظ روانی، عاطفی، و اجتماعی و پرهیز از اعمال تبعیض، هماهنگی والدین با یکدیگر در روش‌هایی که به کار می‌برند، همکاری با مدرسه در اجرای روش‌های تربیتی و آموزشی، عمل کردن به وعده‌هایی که به فرزندان می‌دهند و پرهیز از وعده هایی که امکان انجام آنها نیست یا به صلاح کودک نیست، رعایت محبت و عفت کلام به هنگام صحبت با فرزندان و پرهیز از رفتارهای مستبدانه و زیاده‌روی در ملامت، عدم مقایسه میان کودکان خود با دیگران به قصد تحقیر، تمسخر و ...، اعطای آزادی و در عین حال مراقبت از رفتار و گفتار و...، واگذاری مسئولیت‌های مناسب به آنها و ارشاد و راهنمایی آنان، ارج نهادن به فعالیت‌های آنان و حمایت از اعمال و عقاید صحیح آنها و ...
رعایت این اصول و نکات در تربیت فرزندان سبب می‌شود تا سعادت و سلامت جامعه تأمین شده و ناهنجاری‌ها و نابسامانی‌ها از جامعه رخت بربندد.
www.eporsesh.com
یکی از هدف‌هایی که در تربیت فرزندان مورد نظر است،پرورش روحی، خود باوری و ایجاد اعتماد به نفس است. اگر فردی اعتماد به نفس خود را از دست بدهد در حقیقت فکر و روحش فلج شده است و متکی و وابسته به دیگران می‌شود. انسانی به پیشرفت‌های علمی، معنوی و اجتماعی دست می‌یابد که توانایی‌های خود را باور داشته باشد. اگر آدمی باور کند که نفسش در گرو عملی است که انجام میدهد و هر ثواب و عقابی که در نامه ی عملش ثبت می‌شود بستگی به عملش دارد و اگر به یقین باور کند که خداوند او را در تکلف و سختی قرار نداده است و در عین حال استعدادهای زیادی به او بخشیده است، برای رسیدن به اهداف عالیه و کمال انسانی با استفاده از اصل مشورت و نیز استعدادهای خدادادی‌اش از هیچ کوششی فروگذار نخواهد کرد.
مشورت کردن با فرزندان در امور خانواده ضمن شخصیت بخشیدن به آنها، سبب می‌شود تا دریابند که به آنها توجه می‌شود لذا مسائل خود را با والدین مطرح کرده و زمینه ی صمیمیت و همدلی بیشتر را فراهم می‌آورند و از این رهگذر به تدریج با راه و روش فکر کردن و تصمیم‌گیری نیز آشنا می‌شوند.
مشورت کردن والدین با فرزندان در مورد مسائل خانوادگی، احساس مسئولیت را در وجود فرزندان ایجاد می‌کند و باعث می‌شود تا آنها به مسائل بیندیشند و با واقعیات زندگی مواجه شوند.
مشورت کردن با فرزندان آنان را به تفکر و تدبر در امور وا می‌دارد .همچنان‌که قرآن کریم مردمان را به تفکر و تدبر دعوت می‌کند و از پیروی کورکورانه و تقلیدی محض پرهیز میدهد. شنیدن نظرات آنها و بیان اشتباهات آنها با دلیل و منطق و ملایمت که باعث جریحه‌دار شدن احساسات آنها نشود، قدرت خلاقیت تفکر، تعاون، هماهنگی مسئولیت و... را در فرزندان به وجود می‌آورد.
مداخله کردن مستبدانه ی والدین در امور آنها و یا دیکته کردن افکار و عقاید خود به آنان، بدون توجه به تمایلات و مقتضیات فرزندانشان، موجب سرکشی و طغیان آنان می‌شود. البته این نکته را هم باید همواره در نظر داشت که نباید بیش از حد و ظرفیت و توانایی شخصی از آنها چیزی خواست زیرا ممکن است قادر به انجام آن کارنباشند و به این ترتیب از خود باوری او کاسته خواهد شد. چنانکه رسول‌اکرم(ص) می‌فرمایند: «والدین باید به آنچه مقدور و میسور فرزندانشان است راضی شوند و بیشتر از آن طلب نکنند.»
رفتار عادلانه و به دور از تبعیض
والدینی که میان فرزندان خود تبعیض قائل می‌شوند و تفاوت‌های فردی را در نظر نمی‌گیرند و در جمع دیگران را مورد تعریف و تمجید قرار داده و به رخ فرزندان خود می‌کشند در حقیقت شخصیت فرزند خود را می‌شکنند و باعث به‌وجود آمدن حس حسادت در آنها می‌شوند که این حس حسادت در روح و جان فرزند تأثیرات سویی نهاده و او را از جاده ی صلاح و سعادت منحرف می‌کند. براساس آیات قرآنی خداوند انسان‌ها را بر خلقت‌های گوناگون آفریده و تنها ملاک برتری انسان‌ها نزد خدا تقوا می‌باشد. والدین نیز باید به این اصل مهم توجه نموده و خلقت متفاوت و استعدادهای فرزندان خود را در نظر بگیرند. رسول‌اکرم(ص) می‌فرمایند: «بر شما باد دوری جستن از حسد. همانا حسادت خوبی‌ها و نیکی‌ها را نابود می‌سازد. آن‌گونه که آتش هیزم‌ها را از بین می‌برد.»
«اگر والدین در مقابل رفتارهای یکسان فرزندان عکس‌العمل یکسان نداشته باشند، موجبات بی‌اعتمادی و کاهش علاقه نسبت به خود و بغض و کینه نسبت به خواهر یا برادر را در فرزندان خویش به وجود می‌آورند. در روایت‌های اسلامی آمده است که وقتی پیامبراکرم(ص) با یاران خود می‌نشست نگاه خود را به طور مساوی میان آنها تقسیم می‌کرد. یعنی حتی در نگاه کردن نیز مساوات را رعایت می‌فرمود. در صورتی که می‌دانیم همه ی یاران او از لحاظ معنوی در یک سطح نبودند و علاقه ی پیامبر(ص) به همه ی آنها یکسان و یک اندازه نبود اما وقتی در جمع آنها قرار می‌گرفت همه را با یک چشم و یکسان می‌دید تا موجب سرخوردگی ، یأس ، کینه و حسادت یکی علیه دیگری نشود.»
والدین باید در تمامی زمینه‌ها بخصوص لطف و مهربانی در میان فرزندان خود با عدالت رفتار کنند. رسول‌خدا(ص) در این زمینه می‌فرمایند: میان فرزندانتان به عدالت و مساوات رفتار کنید چنانکه دوست دارید میان شما در نیکی و لطف و محبت به مساوات و عدالت رفتار شود.» و همواره تفاوت‌های فردی میان فرزندان خود را مدنظر داشته باشند. والدین باید تلاش کنند تا استعدادهای کودکان و نوجوانان را به درستی شناسایی کنند و آنها را در زمینه‌هایی که آمادگی و استعداد بیشتری دارند هدایت کنند تا این استعدادها به مرحله شکوفایی برسد.
رعایت کردن نکاتی که در پایان متذکر می‌شویم، از سوی والدین در نحوه و شیوه ی تربیت فرزندان باعث می‌شود تا فرزندان در جاده ی صلاح گام نهاده و سعادت دنیوی و اخروی را بدست بیاورند.
آشنایی کامل با اثرات سوء تبعیض از لحاظ روانی، عاطفی، و اجتماعی و پرهیز از اعمال تبعیض، هماهنگی والدین با یکدیگر در روش‌هایی که به کار می‌برند، همکاری با مدرسه در اجرای روش‌های تربیتی و آموزشی، عمل کردن به وعده‌هایی که به فرزندان می‌دهند و پرهیز از وعده هایی که امکان انجام آنها نیست یا به صلاح کودک نیست، رعایت محبت و عفت کلام به هنگام صحبت با فرزندان و پرهیز از رفتارهای مستبدانه و زیاده‌روی در ملامت، عدم مقایسه میان کودکان خود با دیگران به قصد تحقیر، تمسخر و ...، اعطای آزادی و در عین حال مراقبت از رفتار و گفتار و...، واگذاری مسئولیت‌های مناسب به آنها و ارشاد و راهنمایی آنان، ارج نهادن به فعالیت‌های آنان و حمایت از اعمال و عقاید صحیح آنها و ...
رعایت این اصول و نکات در تربیت فرزندان سبب می‌شود تا سعادت و سلامت جامعه تأمین شده و ناهنجاری‌ها و نابسامانی‌ها از جامعه رخت بربندد.
www.eporsesh.com
