پرسش :
اگر ازطرف پدر و يا مادرمان مورد بد اخلاقي و بي مهري واقع شويم و نتوانستيم به خاطر محبت به آنها نتوانيم تركشان كنيم چه بايد كرد؟
پاسخ :
هيچ پدر و مادري دوست ندارد غبار غمي بر دل فرزند خود ببيند و يا آسمان دل او را پر از ابر سياه غصه تماشا كند. دوست دارند هميشه گل تبسم در چهرة فرزندشان با طراوت و شاداب باشد، دوست دارند كه خوشي و شادي مهمان سينه بي غل و غش فرزندشان باشد، چرا كه هر اشك فرزندان سنگي است بر شيشه قلبشان و هر آه غمشان آتشي است بر خرمن زندگيشان.
حال سؤال اين است كه با اين توصيف پس چرا برخي والدين با رفتارهايشان باعث مي شوند كوهي از فشار روحي بر قلب فرزندانشان بنشيند و... در نوشتار حاضر سعي داريم شما را با نكاتي آشنا سازيم كه توجه و تأمل در آنها باعث مي شود احساس راحتي و نشاط بيشتر كنيد و اقرار كنيد كه: زندگي كاشتن بذر اميد در دل ثانيه هاست.
1-آينده نگري: والدين كه افقهاي وسيع تري از زندگي را تجربه كرده اند مي دانند كه هر قدر فرزندشان با تجربه هاي آنها گرمي و سردي زندگي، تمرين كارهاي روزمرة زندگي، آشنائي با حرفه و شغل و... آشنا باشند از پس سختي هاي زندگي به سادگي بر مي آيند و اين تمرين ها باعث مي شود كه در سختي ها احساس تنهايي، بدبختي و نااميدي نكنند.
2-گرگان در لباس ميش: در جامعه انساني افرادي پيدا مي شوند كه از فرصت ها سوءاستفاده مي كنند و با ابراز محبت دروغين اعتماد ديگران را به خود جلب مي كنند و در موقع حساس به آنها خيانت مي كنند، اين افراد تنها به هوس و شهوت خود فكر مي كنند به همين خاطر است كه والدين به شدت مراقب فرزندانشان هستند كه مبادا در مدرسه، كوچه و بازار و... به آنها خيانت كنند و يا از آنها سوءاستفاده كنند به همين خاطر است كه در روايت داريم كه بهترينِ دوستان كسي است كه قديمي تر باشد(1)چرا كه در تجربه و تخلي هاي زندگي امتحان خود را پس داده است و تو را تنها نمي گذارد.
3- عدم آشنايي فرزندان با مسائل زندگي: اغلب فرزندان كه از سختي هاي زندگي، هزينه هاي خانه، آگاه نيستند و نمي دانند كه پول در آوردن به شكل حلال آن تنها با سختي و با ريختن عرق و بي خوابي و جان كندن ممكن است، احساس مي كنند كه پدر يا مادرشان نمي خواهد فرزندشان خوش باشد و يا لباس شيك و غذاي مناسب و بهتري مصرف كنند، غافل از اينكه طبق برنامه ريزي و مديريت خانه كه به عهدة والدين است اين مخارج مكفي به يك ماه هم نيست و دقت در صرف هزينه ها به خاطر عاقبت انديشي است.
4- عدم آشنايي با مسائل ويژه جوانان: در جوانان به خاطر رشد جسمي - رواني و فعال شدن هورمون هاي جنسي و... تغييراتي به وجود مي آيد و از سويي ديگر احساساتي از جمله حس رقابت، رفاقت بازي توأم با اخلاص، تقليد، استقلال، پرتوقعي، غرور، بلندپروازي، خويشتن شناسي و... از ويژگي هاي خاص اين دوران است. عدم آگاهي به اين ويژگي ها مي تواند براي فرزند و والدين مشكل ايجاد كند(2) چرا كه فرزند سعي نمي كند از تجربه ها و نصيحت هاي صادقانه والدين كمك بگير و والدين هم اغلب كارها و جلوه هاي رفتاري را به لجاجت و سركشي و سرمستي نسبت مي دهند و گمان مي كنند كه فرزندشان نسبت به اصول و برنامه هاي خانه و حريمِ خانواده بي قيد و بند شده است و قصد دارد به طور عمدي موجبات ناراحتي آنها را فراهم سازد.
5- عدم بيان اهداف و برنامه ها و مشورت:(3) برخي والدين به خاطر اينكه توجه ندارند كه فرزندشان همان كودك ديروز نيست پيوسته به فرزندشان به عنوان كودك سابق نگاه مي كنند(4) و انتظار دارند كه آنها بدون هيچ شكايتي به برنامه ها و اهداف آنها تن بدهند و حتي در مورد زندگي خودشان برنامه اي نداشته باشند، اين جا بهتر است كه والدين با صحبت ها و بحث هاي دوستانه، اهداء كتب مفيد، كمك از آشنايان رازدار و معتمد به واقع توجه داده شوند تا با تصميمات يك طرفه خود باعث انزجار فرزندشان نشوند.
6- سن بالا: گاهي پدر و مادر قصد ندارند موجب ناراحتي فرزندشان شوند اما به خاطر بالا رفتن سن، فشار زندگي، ناراحتي دربارة عاقبت فرزندان و زندگي آنها و ضعف قواي شناختي، ادراكي و روحي، بي حوصله و كم صبر مي شوند، اينجا بر ما واجب است كه طبق فرمايش قرآن از در احسان (مالي، رفتاري و گفتاري) با آنها رفتار كنيم و از اين آزمايش الهي موفق بيرون آئيم.(5)
7- جاودانگي: والديني كه معتقد به باورهاي ديني هستند عقيده دارند كه زندگي تنها به اين دنيا ختم نمي شود، لذا سعي دارند فرزندشان را كه عزيز آنان است در بهترين سراها ببينند به همين خاطر اصرار مي كنند كه فرزندشان نسبت به نماز، حجاب و... غفلت نكند در اين هنگام فرزندان عاقل نبايد حساب كار نسنجيده والدين را پاي خدا و وظايف ديني خود بگذارند و با لجبازي خود نسبت به عبادات بي اعتنا نشوند و به شكل عاقلانه با والدين سخن بگويند.(6)
8- اصرار به تحصيل: والدين دوست دارند فرزندشان را در راحتي ببينند، نمي خواهند آنها جذب خوشي هاي آني شوند، لذا برخي از والدين كه نسبت به آينده فرزندشان ناراحت هستند سعي دارند آنها را با زور هم كه شده وارد به درس خواندن كنند تا آيندة خوب و لذت بخش مستمري داشته باشند اما متأسفانه اغلب آنها به نتيجه مطلوب خود نمي رسند چرا كه توجه به علاقه ها، استعدادها، امكانات و... ندارند و پيوسته با فشار سعي دارند آنها را هل دهند به جاي اينكه در او انگيزه ايجاد كنند.
9- عدم توجه به اصل روان شناختي جايگزيني: متخصصان تعليم و تربيت و روان شناسان عقيده دارند كه اگر كسي را از كار يا چيزي محروم كرديد در جاي آن چيز جذاب ديگري برايش بگذاريد، در غير اين صورت باعث عدم رضايت و رفتارهاي نامطلوب او خواهيد شد. برخي از والدين كه به اين اصل آگاهي ندارند پيوسته جوانان خود را محروم مي كنند (البته دائماً به منظور فايده رساندن به فرزندشان است)
نكته آخر: بيان شدكه پدر و مادر بهترين دوست انسان هستند و هيچگاه بد فرزند خود را نمي خواهند اما از آنجايي كه ما از نقض و اشتباه مبرّا نيستيم از دو طرف (ما و والدين) اشتباهاتي در گفتار و رفتارهايمان رخ مي دهد كه باعث رنجش همديگر مي شويم پس بهتر است با توجه به اصل محبت و گفتگوي دوستانه به رفع عيوب بپردازيم و با مطالعه منابع ديني و تربيتي روان شناختي به وظايف خود بيشتر آشنا شويم و دقيق تر عمل كنيم تا پيوسته زندگي اي بانشاط داشته باشيم.
منابع كمكي:
1- رفتار والدين با فرزندان، محمدعلي سادات، انجمن اولياء و مربيان جمهوري اسلامي ايران.
2- مشكلات تربيتي را چگونه حل كنيم، دكتر محمدرضا شرفي، انتشارات تزكيه تهران.
3- جوان و روابط، ابوالقاسم مقيمي حاجي، مركز مطالعات و پژوهش هاي فرهنگي حوزه علميه قم.
4- كليدهاي تربيت نوجوان، دكتر دن فونتنل، دكتر مسعود حاجي زاده، مؤسسه انتشارات صابرين.
5- راز يك فريب، يوسف غلامي، انتشارات لاهيجي.
6- دختران دوستي و عبرت ها، مهدي كريمي نيا.
زندگي، كاشتن بذر اميد در دل ثانيه هاست.
منابع:
(1)- ميزان الحكمه، دورة چهار جلدي، بحث اخوة، ج يك (رسول الله - صلّي الله عليه و آله وسلم) : خداوند مداومت بر دوستي دوستان قديم را دوست دارد پس شما هم مداومت داشته باشيد بر آن( چاپ اول، 1416، دارالحديث، ص 44).
(2)- دكتر علي قائمي، شناخت هدايت و تربيت نوجوانان و جوانان، تهران، انتشارات اميري، چاپ هفتم، 1378، ص 13 با كمي تغيير.
(3)- در تعاليم اسلامي مراحل رشد سه قسم است: هفت سال اول را بايد والدين به شكل آقا و ارباب به كودك نگاه كنند. هفت سال دوم او بايد مطيع والدين باشد. در هفت سال سوم او مشاور والدين است.
( 4)- رفتار والدين با فرزندان، محمدعلي سادات، انجمن اولياء و مربيان جمهوري اسلامي ايران، چاپ پنجم، 1376، ص 11.
(5) - سيري در مسايل خانواده، حبيب الله طاهري، شركت چاپ و نشر بين الملل، ج اول، 1381، ص 97 (با تغيير).
(6) تربيت اخلاق، افضل السادات مشيري، چاپ اول، 1370، سازمان تبليغات اسلامي، ص 216 (اقتباس).
www.morsalat.com
هيچ پدر و مادري دوست ندارد غبار غمي بر دل فرزند خود ببيند و يا آسمان دل او را پر از ابر سياه غصه تماشا كند. دوست دارند هميشه گل تبسم در چهرة فرزندشان با طراوت و شاداب باشد، دوست دارند كه خوشي و شادي مهمان سينه بي غل و غش فرزندشان باشد، چرا كه هر اشك فرزندان سنگي است بر شيشه قلبشان و هر آه غمشان آتشي است بر خرمن زندگيشان.
حال سؤال اين است كه با اين توصيف پس چرا برخي والدين با رفتارهايشان باعث مي شوند كوهي از فشار روحي بر قلب فرزندانشان بنشيند و... در نوشتار حاضر سعي داريم شما را با نكاتي آشنا سازيم كه توجه و تأمل در آنها باعث مي شود احساس راحتي و نشاط بيشتر كنيد و اقرار كنيد كه: زندگي كاشتن بذر اميد در دل ثانيه هاست.
1-آينده نگري: والدين كه افقهاي وسيع تري از زندگي را تجربه كرده اند مي دانند كه هر قدر فرزندشان با تجربه هاي آنها گرمي و سردي زندگي، تمرين كارهاي روزمرة زندگي، آشنائي با حرفه و شغل و... آشنا باشند از پس سختي هاي زندگي به سادگي بر مي آيند و اين تمرين ها باعث مي شود كه در سختي ها احساس تنهايي، بدبختي و نااميدي نكنند.
2-گرگان در لباس ميش: در جامعه انساني افرادي پيدا مي شوند كه از فرصت ها سوءاستفاده مي كنند و با ابراز محبت دروغين اعتماد ديگران را به خود جلب مي كنند و در موقع حساس به آنها خيانت مي كنند، اين افراد تنها به هوس و شهوت خود فكر مي كنند به همين خاطر است كه والدين به شدت مراقب فرزندانشان هستند كه مبادا در مدرسه، كوچه و بازار و... به آنها خيانت كنند و يا از آنها سوءاستفاده كنند به همين خاطر است كه در روايت داريم كه بهترينِ دوستان كسي است كه قديمي تر باشد(1)چرا كه در تجربه و تخلي هاي زندگي امتحان خود را پس داده است و تو را تنها نمي گذارد.
3- عدم آشنايي فرزندان با مسائل زندگي: اغلب فرزندان كه از سختي هاي زندگي، هزينه هاي خانه، آگاه نيستند و نمي دانند كه پول در آوردن به شكل حلال آن تنها با سختي و با ريختن عرق و بي خوابي و جان كندن ممكن است، احساس مي كنند كه پدر يا مادرشان نمي خواهد فرزندشان خوش باشد و يا لباس شيك و غذاي مناسب و بهتري مصرف كنند، غافل از اينكه طبق برنامه ريزي و مديريت خانه كه به عهدة والدين است اين مخارج مكفي به يك ماه هم نيست و دقت در صرف هزينه ها به خاطر عاقبت انديشي است.
4- عدم آشنايي با مسائل ويژه جوانان: در جوانان به خاطر رشد جسمي - رواني و فعال شدن هورمون هاي جنسي و... تغييراتي به وجود مي آيد و از سويي ديگر احساساتي از جمله حس رقابت، رفاقت بازي توأم با اخلاص، تقليد، استقلال، پرتوقعي، غرور، بلندپروازي، خويشتن شناسي و... از ويژگي هاي خاص اين دوران است. عدم آگاهي به اين ويژگي ها مي تواند براي فرزند و والدين مشكل ايجاد كند(2) چرا كه فرزند سعي نمي كند از تجربه ها و نصيحت هاي صادقانه والدين كمك بگير و والدين هم اغلب كارها و جلوه هاي رفتاري را به لجاجت و سركشي و سرمستي نسبت مي دهند و گمان مي كنند كه فرزندشان نسبت به اصول و برنامه هاي خانه و حريمِ خانواده بي قيد و بند شده است و قصد دارد به طور عمدي موجبات ناراحتي آنها را فراهم سازد.
5- عدم بيان اهداف و برنامه ها و مشورت:(3) برخي والدين به خاطر اينكه توجه ندارند كه فرزندشان همان كودك ديروز نيست پيوسته به فرزندشان به عنوان كودك سابق نگاه مي كنند(4) و انتظار دارند كه آنها بدون هيچ شكايتي به برنامه ها و اهداف آنها تن بدهند و حتي در مورد زندگي خودشان برنامه اي نداشته باشند، اين جا بهتر است كه والدين با صحبت ها و بحث هاي دوستانه، اهداء كتب مفيد، كمك از آشنايان رازدار و معتمد به واقع توجه داده شوند تا با تصميمات يك طرفه خود باعث انزجار فرزندشان نشوند.
6- سن بالا: گاهي پدر و مادر قصد ندارند موجب ناراحتي فرزندشان شوند اما به خاطر بالا رفتن سن، فشار زندگي، ناراحتي دربارة عاقبت فرزندان و زندگي آنها و ضعف قواي شناختي، ادراكي و روحي، بي حوصله و كم صبر مي شوند، اينجا بر ما واجب است كه طبق فرمايش قرآن از در احسان (مالي، رفتاري و گفتاري) با آنها رفتار كنيم و از اين آزمايش الهي موفق بيرون آئيم.(5)
7- جاودانگي: والديني كه معتقد به باورهاي ديني هستند عقيده دارند كه زندگي تنها به اين دنيا ختم نمي شود، لذا سعي دارند فرزندشان را كه عزيز آنان است در بهترين سراها ببينند به همين خاطر اصرار مي كنند كه فرزندشان نسبت به نماز، حجاب و... غفلت نكند در اين هنگام فرزندان عاقل نبايد حساب كار نسنجيده والدين را پاي خدا و وظايف ديني خود بگذارند و با لجبازي خود نسبت به عبادات بي اعتنا نشوند و به شكل عاقلانه با والدين سخن بگويند.(6)
8- اصرار به تحصيل: والدين دوست دارند فرزندشان را در راحتي ببينند، نمي خواهند آنها جذب خوشي هاي آني شوند، لذا برخي از والدين كه نسبت به آينده فرزندشان ناراحت هستند سعي دارند آنها را با زور هم كه شده وارد به درس خواندن كنند تا آيندة خوب و لذت بخش مستمري داشته باشند اما متأسفانه اغلب آنها به نتيجه مطلوب خود نمي رسند چرا كه توجه به علاقه ها، استعدادها، امكانات و... ندارند و پيوسته با فشار سعي دارند آنها را هل دهند به جاي اينكه در او انگيزه ايجاد كنند.
9- عدم توجه به اصل روان شناختي جايگزيني: متخصصان تعليم و تربيت و روان شناسان عقيده دارند كه اگر كسي را از كار يا چيزي محروم كرديد در جاي آن چيز جذاب ديگري برايش بگذاريد، در غير اين صورت باعث عدم رضايت و رفتارهاي نامطلوب او خواهيد شد. برخي از والدين كه به اين اصل آگاهي ندارند پيوسته جوانان خود را محروم مي كنند (البته دائماً به منظور فايده رساندن به فرزندشان است)
نكته آخر: بيان شدكه پدر و مادر بهترين دوست انسان هستند و هيچگاه بد فرزند خود را نمي خواهند اما از آنجايي كه ما از نقض و اشتباه مبرّا نيستيم از دو طرف (ما و والدين) اشتباهاتي در گفتار و رفتارهايمان رخ مي دهد كه باعث رنجش همديگر مي شويم پس بهتر است با توجه به اصل محبت و گفتگوي دوستانه به رفع عيوب بپردازيم و با مطالعه منابع ديني و تربيتي روان شناختي به وظايف خود بيشتر آشنا شويم و دقيق تر عمل كنيم تا پيوسته زندگي اي بانشاط داشته باشيم.
منابع كمكي:
1- رفتار والدين با فرزندان، محمدعلي سادات، انجمن اولياء و مربيان جمهوري اسلامي ايران.
2- مشكلات تربيتي را چگونه حل كنيم، دكتر محمدرضا شرفي، انتشارات تزكيه تهران.
3- جوان و روابط، ابوالقاسم مقيمي حاجي، مركز مطالعات و پژوهش هاي فرهنگي حوزه علميه قم.
4- كليدهاي تربيت نوجوان، دكتر دن فونتنل، دكتر مسعود حاجي زاده، مؤسسه انتشارات صابرين.
5- راز يك فريب، يوسف غلامي، انتشارات لاهيجي.
6- دختران دوستي و عبرت ها، مهدي كريمي نيا.
زندگي، كاشتن بذر اميد در دل ثانيه هاست.
منابع:
(1)- ميزان الحكمه، دورة چهار جلدي، بحث اخوة، ج يك (رسول الله - صلّي الله عليه و آله وسلم) : خداوند مداومت بر دوستي دوستان قديم را دوست دارد پس شما هم مداومت داشته باشيد بر آن( چاپ اول، 1416، دارالحديث، ص 44).
(2)- دكتر علي قائمي، شناخت هدايت و تربيت نوجوانان و جوانان، تهران، انتشارات اميري، چاپ هفتم، 1378، ص 13 با كمي تغيير.
(3)- در تعاليم اسلامي مراحل رشد سه قسم است: هفت سال اول را بايد والدين به شكل آقا و ارباب به كودك نگاه كنند. هفت سال دوم او بايد مطيع والدين باشد. در هفت سال سوم او مشاور والدين است.
( 4)- رفتار والدين با فرزندان، محمدعلي سادات، انجمن اولياء و مربيان جمهوري اسلامي ايران، چاپ پنجم، 1376، ص 11.
(5) - سيري در مسايل خانواده، حبيب الله طاهري، شركت چاپ و نشر بين الملل، ج اول، 1381، ص 97 (با تغيير).
(6) تربيت اخلاق، افضل السادات مشيري، چاپ اول، 1370، سازمان تبليغات اسلامي، ص 216 (اقتباس).
www.morsalat.com
