پرسش :
عراق ادعا می کرد که ارتش این کشور در پاسخ به تجاوزات ایران وارد جنگ شد. آیا شواهدی برای رد این ادعا وجود دارد؟
پاسخ :
روند حوادث دقیقاً خلاف ادعای عراق را نشان می‌دهد. درپی فروپاشی نظام شاهنشاهی و پا گرفتن نظام جمهوری اسلامی در ایران، عراق زمینه را برای اعمال اغراض سیاسی و نظامی خود مناسب دید. لذا صدام حسین ابتدا در یک تصفیه حزبی حسن البکر را از رهبری عراق کنار زد و خود به جای وی نشست. وی سپس با اتخاذ رویکرد همکاری با کشورهای غربی به ویژه امریکا و فرانسه، پای ههای حکومت خود را تحکیم بخشید و سیاست رادیکالی منطقه ای خود را کنار گذاشت و به همکاری بیشتر با کشورهای عربستان، کویت و ... روی آورد و همزمان با این تحولات، گروه‌های معارض با جمهوری اسلامی ایران از قبیل جبهة التحریر عربستان، و جبهة التحریر اهواز و سازمان سیاسی خلق عرب را فعال کرد و گروه‌های مسلح ایرانی در کردستان، همچون حزب دمکرات کردستان ایران و ... را به خدمت گرفت.
اهداف عراق در این برهه عبارت بود از: تشکل و سازماندهی جوانان عرب در جهت اهداف عراق؛ کسب اطلاعات سیاسی، نظامی و اقتصادی از اوضاع ایران؛ دامن زدن به اختلافات نژادی و قومی و انجام دادن اقدامات خراب کارانه در مواضع حساس اقتصادی و نظامی خوزستان و کردستان؛ تحرکات مرزی در آستانه تجاوز به ایران نیز قابل توجه است. مطلب دیگر اینکه عراق برای افزایش توان نظامی خود در مرز ایران دست به اقدامات زیر زد:
- افزایش و تقویت پاسگاه های مرزی
- مستحکم کردن خطوط پدافندی
- ایجاد شبکه‌ها و جاده‌های متعدد مواصلاتی در نزدیک مرزهای مشترک.
همچنین کاهش سطح روابط دیپلماتیک با ایران و گسترش اقدامات خصمانه سیاسی، از دیگر اقدامات عراق در آستانه تجاوز به ایران بود.
حکومت عراق در شهریور 1359 اقدمات نظامی خود را علیه جمهوری اسلامی گسترش داد و از ابتدای این ماه بیشتر شهرهای مرزی ایران از جمله قصرشیرین، سومار، مهران، خرمشهر و آبادان را زیر آتش سلاح‌های سبک و سنگین قرار داد. در 13 شهریور نیز چند نقطه قصرشیرین را بمباران کرد و به بیش از 100 خانه مسکونی آسیب رساند که طی آن 105 تن کشته یا مجروح شدند. در 16 و 19 شهریور نیز به ارتفاعات میمک حمله کرد و حدود 210 کیلومترمربع از خاک ایران اسلامی را به اشغال خود درآورد.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
روند حوادث دقیقاً خلاف ادعای عراق را نشان می‌دهد. درپی فروپاشی نظام شاهنشاهی و پا گرفتن نظام جمهوری اسلامی در ایران، عراق زمینه را برای اعمال اغراض سیاسی و نظامی خود مناسب دید. لذا صدام حسین ابتدا در یک تصفیه حزبی حسن البکر را از رهبری عراق کنار زد و خود به جای وی نشست. وی سپس با اتخاذ رویکرد همکاری با کشورهای غربی به ویژه امریکا و فرانسه، پای ههای حکومت خود را تحکیم بخشید و سیاست رادیکالی منطقه ای خود را کنار گذاشت و به همکاری بیشتر با کشورهای عربستان، کویت و ... روی آورد و همزمان با این تحولات، گروه‌های معارض با جمهوری اسلامی ایران از قبیل جبهة التحریر عربستان، و جبهة التحریر اهواز و سازمان سیاسی خلق عرب را فعال کرد و گروه‌های مسلح ایرانی در کردستان، همچون حزب دمکرات کردستان ایران و ... را به خدمت گرفت.
اهداف عراق در این برهه عبارت بود از: تشکل و سازماندهی جوانان عرب در جهت اهداف عراق؛ کسب اطلاعات سیاسی، نظامی و اقتصادی از اوضاع ایران؛ دامن زدن به اختلافات نژادی و قومی و انجام دادن اقدامات خراب کارانه در مواضع حساس اقتصادی و نظامی خوزستان و کردستان؛ تحرکات مرزی در آستانه تجاوز به ایران نیز قابل توجه است. مطلب دیگر اینکه عراق برای افزایش توان نظامی خود در مرز ایران دست به اقدامات زیر زد:
- افزایش و تقویت پاسگاه های مرزی
- مستحکم کردن خطوط پدافندی
- ایجاد شبکه‌ها و جاده‌های متعدد مواصلاتی در نزدیک مرزهای مشترک.
همچنین کاهش سطح روابط دیپلماتیک با ایران و گسترش اقدامات خصمانه سیاسی، از دیگر اقدامات عراق در آستانه تجاوز به ایران بود.
حکومت عراق در شهریور 1359 اقدمات نظامی خود را علیه جمهوری اسلامی گسترش داد و از ابتدای این ماه بیشتر شهرهای مرزی ایران از جمله قصرشیرین، سومار، مهران، خرمشهر و آبادان را زیر آتش سلاح‌های سبک و سنگین قرار داد. در 13 شهریور نیز چند نقطه قصرشیرین را بمباران کرد و به بیش از 100 خانه مسکونی آسیب رساند که طی آن 105 تن کشته یا مجروح شدند. در 16 و 19 شهریور نیز به ارتفاعات میمک حمله کرد و حدود 210 کیلومترمربع از خاک ایران اسلامی را به اشغال خود درآورد.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
