پرسش :
اوضاع سیاسى منطقه ى خلیج فارس در زمان شروع جنگ ایران و عراق چگونه بود؟
پاسخ :
با وقوع و پیروزى انقلاب اسلامى ایران، رژیم شاه که عامل سر سپرده امریکا در منطقه بود، ساقط گردید و بناى استراتژى امریکا در منطقه خلیج فارس که بر دو ستون ایران و عربستان پىریزى شده بود، فرو ریخت. فروپاشى عمدهترین متحد امریکا در شرق خاورمیانه، منطقهى خلیج فارس را در خلأ قدرت فرو برد و انقلاب اسلامى ایران نیز به علت پیوندش با آرمانهاى انقلابى اسلام، موج عظیمى از آرمان خواهى اسلامى را در تودههاى مسلمان منطقه ایجاد کرد. جنبشهاى اسلامى در کشورهاى منطقه رشد سریعى یافت و کنترل آن حتى در استبدادىترین کشورهاى منطقه با دشوارى مواجه شد. حکومت عربستان سعودى با قیام شیعیان چنان تهدید شده بود که حاکمان این کشور براى سرکوب آنان از فرانسه کمک نظامى گرفتند. هنگامى که مخالفین رژیم عربستان، کعبهى معظمه را به اشغال خود در آوردند، 30 هزار سرباز سعودى به فرماندهى ژاندارمهاى ضد شورشى فرانسه پس از دریافت وسایل ضد تروریستى، که با یک هواپیما از فرانسه رسید، توانستند پس از 12 ساعت به اشغال کعبه خاتمه دهند. هم زمان با مستقر شدن فرانسوىها در موقعیت فرماندهى و کنترل بحران، معلوم شد که عدهاى از افسران سعودى به مخالفین پیوستهاند و اشغال مسجدالحرام جزئى از یک قیام وسیعترى بوده است که از حمایت بخشى از نیروهاى ارتش سعودى نیز برخوردار بوده است. همچنین در دیگر کشورهاى حوزهى خلیج فارس از جمله کویت، امارات و بحرین نیز نهضتهاى ضد بیگانه و آرمان خواهانه گسترش چشمگیرى یافت.
در کشور عراق نیز موجى از ناآرامى در میان شیعیان به وجود آمد که موجب وحشت رژیم حاکم بر این کشور شد و همان طور که قبلا اشاره گردید حمایت آیتالله صدر از انقلاب اسلامى ایران، به شهادت وى و خواهرش انجامید.
در مجموع مردم کشورهاى منطقه خلیج فارس با الهام از انقلاب اسلامى ایران، تحرکاتى را آغاز کردند که باعث بروز برخى از ناآرامىها در سطح منطقه شد و حکومتها ضمن سرکوب این تحرکات به موضعگیرى علیه انقلاب اسلامى پرداختند و در عمل، ائتلافى منطقهاى علیه ایران به وجود آوردند تا از حرکتهایى شبیه انقلاب اسلامى ایران در منطقه جلوگیرى کنند.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
با وقوع و پیروزى انقلاب اسلامى ایران، رژیم شاه که عامل سر سپرده امریکا در منطقه بود، ساقط گردید و بناى استراتژى امریکا در منطقه خلیج فارس که بر دو ستون ایران و عربستان پىریزى شده بود، فرو ریخت. فروپاشى عمدهترین متحد امریکا در شرق خاورمیانه، منطقهى خلیج فارس را در خلأ قدرت فرو برد و انقلاب اسلامى ایران نیز به علت پیوندش با آرمانهاى انقلابى اسلام، موج عظیمى از آرمان خواهى اسلامى را در تودههاى مسلمان منطقه ایجاد کرد. جنبشهاى اسلامى در کشورهاى منطقه رشد سریعى یافت و کنترل آن حتى در استبدادىترین کشورهاى منطقه با دشوارى مواجه شد. حکومت عربستان سعودى با قیام شیعیان چنان تهدید شده بود که حاکمان این کشور براى سرکوب آنان از فرانسه کمک نظامى گرفتند. هنگامى که مخالفین رژیم عربستان، کعبهى معظمه را به اشغال خود در آوردند، 30 هزار سرباز سعودى به فرماندهى ژاندارمهاى ضد شورشى فرانسه پس از دریافت وسایل ضد تروریستى، که با یک هواپیما از فرانسه رسید، توانستند پس از 12 ساعت به اشغال کعبه خاتمه دهند. هم زمان با مستقر شدن فرانسوىها در موقعیت فرماندهى و کنترل بحران، معلوم شد که عدهاى از افسران سعودى به مخالفین پیوستهاند و اشغال مسجدالحرام جزئى از یک قیام وسیعترى بوده است که از حمایت بخشى از نیروهاى ارتش سعودى نیز برخوردار بوده است. همچنین در دیگر کشورهاى حوزهى خلیج فارس از جمله کویت، امارات و بحرین نیز نهضتهاى ضد بیگانه و آرمان خواهانه گسترش چشمگیرى یافت.
در کشور عراق نیز موجى از ناآرامى در میان شیعیان به وجود آمد که موجب وحشت رژیم حاکم بر این کشور شد و همان طور که قبلا اشاره گردید حمایت آیتالله صدر از انقلاب اسلامى ایران، به شهادت وى و خواهرش انجامید.
در مجموع مردم کشورهاى منطقه خلیج فارس با الهام از انقلاب اسلامى ایران، تحرکاتى را آغاز کردند که باعث بروز برخى از ناآرامىها در سطح منطقه شد و حکومتها ضمن سرکوب این تحرکات به موضعگیرى علیه انقلاب اسلامى پرداختند و در عمل، ائتلافى منطقهاى علیه ایران به وجود آوردند تا از حرکتهایى شبیه انقلاب اسلامى ایران در منطقه جلوگیرى کنند.
منبع: جنگ ایران و عراق، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، فرهاد درویشی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ
