پرسش :
در نظام تکوین، بین شرور و زیبایى ها و آسایش و سختى ها چه رابطه اى وجود دارد؟
پاسخ :
گذشته از این که بدى ها، در جلوه دادن به زیبایى ها و در پدید آوردن یک مجموعه عالى، [نقش] مهمى دارند، مطلب اساسى دیگرى در رابطه بدى و خوبى نیز وجود دارد. بین آنچه ما به عنوان مصیبت و بدى مى خوانیم و آنچه به نام کمال و سعادت مى شناسیم، رابطه علّى و معلولى وجود دارد. بدى ها مادر خوبى ها و زاینده آنها هستند. زشتى ها، مقدمه وجود زیبایى ها و آفریننده و پدیدآورنده آنها [هستند]. در شکم گرفتارى ها و مصیبت ها، نیک بختى ها و سعادت ها نهفته است. همچنان که گاهى هم در درون سعادت ها، بدبختى ها تکوین مى یابد و این، فرمول این جهان است: «یُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهارِ وَ یُولِجُ النَّهارَ فِی اللَّیْلِ»؛ خدا شب را در شکم روز فرو مى برد و روز را در شکم شب. (حج: 61)
ضرب المثل معروفى که مى گوید: «پایان شب سیه سپید است»، تلازم قطعى بین تحمّل رنج و نیل را بیان مى کند. گویى سپیدى ها از سیاهى ها زاییده مى شوند، همچنان که سفیدى ها نیز در شرایط انحرافى، سیاهى تولید مى کنند. قرآن کریم براى بیان تلازم سختى ها و آسایش ها مى فرماید: «فَاِنَّ مَعَ العُسرِ یُسرا، اِنَّ مَعَ العُسرِ یُسرا». (انشراح: 5 و 6)
پس حتما با سختى آسانى است. قرآن نمى فرماید که بعد از سختى، آسانى است، تعبیر قرآن این است که با سختى، آسانى است؛ یعنى آسانى در شکم سختى و همراه آن است. به قول مولوى: «ضد اندر ضد پنهان مندرج»:
زندگى در مردن و در محنت است
آب حیوان در درون ظلمت است
سختى ها و گرفتارى ها مقدمه کمال ها و پیشرفت انسان هاست. ضربه ها، جمادات را نابود مى سازد و از قدرت آنان مى کاهد، ولى موجودات زنده را تحریک مى کند و نیرومند مى سازد. «پس زیادت ها که اندر نقص هاست».
مصیبت ها و شداید براى تکامل بشر ضرورت دارند. اگر محنت ها و رنج ها نباشند، بشر تباه مى گردد. قرآن کریم مى فرماید: «لَقَد خَلَقنا الاِنسانَ فى کَبَد»؛ همانا انسان را در رنج و سختى آفریده ایم. (بلد: 4)
آدمى باید مشقت ها تحمل کند و سختى ها بکشد تا هستى لایق خود را بیابد. تضاد و کشمکش، شلاّق تکامل است. موجودات زنده با این شلاّق، راه خود را به سوى کمال مى پیمایند. این قانون در جهان نباتات، حیوانات و بالاخص انسان، صادق است.
منبع: عدل الهى، علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، صص 149 ـ 152.
گذشته از این که بدى ها، در جلوه دادن به زیبایى ها و در پدید آوردن یک مجموعه عالى، [نقش] مهمى دارند، مطلب اساسى دیگرى در رابطه بدى و خوبى نیز وجود دارد. بین آنچه ما به عنوان مصیبت و بدى مى خوانیم و آنچه به نام کمال و سعادت مى شناسیم، رابطه علّى و معلولى وجود دارد. بدى ها مادر خوبى ها و زاینده آنها هستند. زشتى ها، مقدمه وجود زیبایى ها و آفریننده و پدیدآورنده آنها [هستند]. در شکم گرفتارى ها و مصیبت ها، نیک بختى ها و سعادت ها نهفته است. همچنان که گاهى هم در درون سعادت ها، بدبختى ها تکوین مى یابد و این، فرمول این جهان است: «یُولِجُ اللَّیْلَ فِی النَّهارِ وَ یُولِجُ النَّهارَ فِی اللَّیْلِ»؛ خدا شب را در شکم روز فرو مى برد و روز را در شکم شب. (حج: 61)
ضرب المثل معروفى که مى گوید: «پایان شب سیه سپید است»، تلازم قطعى بین تحمّل رنج و نیل را بیان مى کند. گویى سپیدى ها از سیاهى ها زاییده مى شوند، همچنان که سفیدى ها نیز در شرایط انحرافى، سیاهى تولید مى کنند. قرآن کریم براى بیان تلازم سختى ها و آسایش ها مى فرماید: «فَاِنَّ مَعَ العُسرِ یُسرا، اِنَّ مَعَ العُسرِ یُسرا». (انشراح: 5 و 6)
پس حتما با سختى آسانى است. قرآن نمى فرماید که بعد از سختى، آسانى است، تعبیر قرآن این است که با سختى، آسانى است؛ یعنى آسانى در شکم سختى و همراه آن است. به قول مولوى: «ضد اندر ضد پنهان مندرج»:
زندگى در مردن و در محنت است
آب حیوان در درون ظلمت است
سختى ها و گرفتارى ها مقدمه کمال ها و پیشرفت انسان هاست. ضربه ها، جمادات را نابود مى سازد و از قدرت آنان مى کاهد، ولى موجودات زنده را تحریک مى کند و نیرومند مى سازد. «پس زیادت ها که اندر نقص هاست».
مصیبت ها و شداید براى تکامل بشر ضرورت دارند. اگر محنت ها و رنج ها نباشند، بشر تباه مى گردد. قرآن کریم مى فرماید: «لَقَد خَلَقنا الاِنسانَ فى کَبَد»؛ همانا انسان را در رنج و سختى آفریده ایم. (بلد: 4)
آدمى باید مشقت ها تحمل کند و سختى ها بکشد تا هستى لایق خود را بیابد. تضاد و کشمکش، شلاّق تکامل است. موجودات زنده با این شلاّق، راه خود را به سوى کمال مى پیمایند. این قانون در جهان نباتات، حیوانات و بالاخص انسان، صادق است.
منبع: عدل الهى، علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، صص 149 ـ 152.
