پرسش :

لطفا کلیه القاب و کنیه های حضرت امام حسن و امام حسین علیهما السلام را بیان فرمائید.

پاسخ :
الف: امام حسن ـ علیه السلام ـ: کنیة آن حضرت ابو محمد است. و ابو محمد از آن جهت می گویند که فرزند بزرگ آن حضرت محمد بوده است و القاب آن بزرگوار سید: (آقا و بزرگ) چنانکه رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: حسن و حسین ـ علیهما السلام ـ آقا و بزرگ جوانان اهل بهشت اند.[1] سبط: (نوة و نبیرة پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ) امین: (امانتدار)، حجت: (دلیل خداوند)، برّ: (نیکو)، نقی: (پاکیزه)، زکیّ: (پاک)، مجتبی: (برچیده شده و برگزیده)، زاهد: (بی توجه امورات دنیایی و زخارف آن وارد شده است.)[2]
ب: امام حسین ـ علیه السلام ـ: کنیة آن حضرت ابی عبدالله ـ علیه السلام ـ، اباالائمه و ابالمساکین (پدر امامان و مساکین) و القاب شریف آن: رشید: (رشید و راهنما)، طیب: (پاک)، سید: (آقا و بزرگ)، سعید: (خوشبخت)، مبارک: (پربرکت)، تابع: (تابع رضای الهی)، دلیل: (راهنما به سوی خداوند)، سید الشهداء: (سرور و سالار شهیدان)، شهید کربلا، سبط الثانی: (نوة دوم) و امام سوم می باشد.[3] و برای امام حسین ـ علیه السلام ـ 313 نام نیز از روایات بر گرفته است. و هر یک از فضائل آن حضرت را در ضمن یک نام آورده اند[4] که زمینة بیان آنها نمی باشد.
البته گفتنی است که این الفاظ و القابی که بر آن دو بزرگوار گفته شده و آنان بدان معروف شده اند، بیانگر تمامی فضل و کمالات آنها نخواهد بود. و آن دو بزرگوار مجمع و دریای فضیلت و کمال اند که در این گونه الفاظ و تعبیرها نمی گنجند. اما با توجه به روایات، برخی از آن ها اشاره گردیده است.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. منتهی الامال، شیخ عباس قمی.
2. زندگانی چهارده معصوم، محمد باقر مجلسی.
3. زندگانی چهارده معصوم، عماد الدین حسین اصفهانی.
پی نوشتها:
[1] . مجلسی، بحار، ج 43، ص 275، نشر موسسه الوفاء، بیروت.
[2] . مجلسی، جلال آمریکالعیون، ص 379، انتشارات اسماعیلیان، قم.
[3] . شیخ مفید، ارشاد، ص 203، انتشارات کتابخانة آیت الله مرعشی نجفی، قم.
[4] . عبدالولی، شرف علی، ریاض الجنان، ص 312.
منبع : اندیشه قم